بسیاری از زنان حملات گاه‌به‌گاه یک عفونت قارچی متداول به نام برفک واژن را تجربه می‌کنند. اصولا عفونت واژن پس از یائسگی بیشتر رخ میدهد میزان هورمون استروژن بر اثر یائسگی کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه غشای مخاطی در سطح داخلی دیواره‌ی واژن تحلیل می‌رود و نازک می‌شود. برفک واژن، مونیلیا و کاندیدیازیس ولوواژینال از دیگر نام های عفونت کاندیدا آلبیکنس هستند. این عارضه باعث خارش، سوزش واژن و تورم در ناحیه واژن و اطراف آن می‌شود که‌گاهی اوقات با ترشحات پنیرمانند سفید خامه‌ای همراه است. برفک واژن نسبتا بی‌ضرر است، اما می تواند ناراحت کننده باشد. همچنین می‌تواند دوباره عود کند – که اصطلاحاً به آن برفک عود کننده یا (بغرنج) گفته می‌شود.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده علائم برفک واژن برای اولین بار، توصیه می‌شود که به پزشک مراجعه کنید، به ویژه اگر نشانه ها با درد همراه باشد. این بدان علت است که علائم برفک واژن گاهی شبیه به علائم برخی از ناراحیهای پوستی و گاهی نیز شبیه به علائم یک عفونت منتقل شده از راه جنسی می‌باشد. با این حال، پزشک قادر به تشخیص صحیح بیماری شما خواهد بود.
پزشک می‌تواند برای اطمینان از ابتلای شما به برفک واژن و تجویز داروی مناسب، نمونه‌برداری کند. اگر شما قبلاً به برفک واژن قبل مبتلا بوده‌اید و مجدداً علائم آن را مشاهده کردید، می‌توانید مستقیماً به یک داروخانه مراجعه کرده و داروهای ضد برفک بدون نسخه را خریداری کنید. با این حال، اگر برفک پس از درمان بهبود پیدا نکرد، و یا اگر شما به حملات مکرر (حداقل هر چند ماه یک حمله)، دچار هستید، باید مجدداً به پزشک مراجعه کنید.
چه کسانی به برفک واژن مبتلا می‌شوند؟
برفک واژن بسیار رایج است. حدود سه چهارم از زنان در دوره‌ای از زندگی خود به آن مبتلا می‌شوند. بیش از نیمی از این تعداد، بیش از یک بار آن را تجربه می‌کنند. برفک اغلب زنان را در دهه‌های بیست و سی زندگی مبتلا می‌سازد. این عارضه در دخترانی که هنوز دوران قاعدگی آنها آغاز نشده و در زنان یائسه کمتر شایع است.
در حالی‌که هر زنی ممکن است حداقل یک دور از حملات برفک را تجربه کند، شما به طور خاص مستعد ابتلا به این بیماری هستید اگر:
- باردار هستید.
- آنتی بیوتیک مصرف می‌کنید.
- مبتلا به دیابت کنترل نشده هستید.
برفک در دوران بارداری
شما در دوران بارداری بیشتر در معرض خطر ابتلا به برفک هستید. هیچ مدرکی دال بر اینکه برفک واژن بر شانس بارداری شما تاثیرگذار باشد، وجود ندارد. بهتر است بدانید که اگر شما در دوران بارداری به برفک واژن مبتلا شوید، به جنین شما آسیبی نمی‌رسد. با این حال، چنانچه در دوران بارداری یا شیردهی به برفک واژن مبتلا هستید، باید از مصرف داروهای ضد برفک خوراکی اجتناب کنید. در عوض می‌توانید از کرمها یا شیافهای داخل واژینال به اضافه یک کرم ضد برفک در صورت لزوم استفاده کنید.
علائم برفک واژن
علائم برفک واژن معمولاً واضح است، اما برخی از مردم ممکن است از آن آگاه نباشند. این علائم عبارتند از:
خارش واژن و درد در اطراف دهانه واژن
آمیزش دردناک در هنگام رابطه جنسی
احساس سوزش هنگام ادرار، در صورت وجود عفونت واژن این احساس ایجاد شده و باید سریعا برای درمان سوزش ادرار اقدام شود.
ترشحات واژن، اگر چه این مورد همیشه وجود ندارد. ترشحات معمولاً بدون بو است و می تواند رقیق و آبکی، یا غلیظ و سفید پنیر مانند باشد.
علایم شدید
به غیر از علائم فوق، شما ممکن است علائم زیر را نیز مشاهده کنید:
مهبل (واژن) و فرج قرمز و متورم
پوست ترک خورده در اطراف دهانه واژن
زخم در نواحی اطراف آن – این علامت بسیار نادر است، اما ممکن است حاکی از وجود بیماری دیگری مانند ویروس هرپس سیمپلکس (که باعث تبخال تناسلی می‌شود) باشد.
علل برفک واژن
برفک واژن یک عفونت زنان است که معمولاًتوسط یک نوع قارچ که به طورطبیعی در واژن زندگی می‌کند، ایجاد می‌شود.
بیش از ۹۰٪ از موارد برفک توسط کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شوند. بقیه موارد ناشی از دیگر قارچهای کاندیدا هستند.
کاندیدا به طورطبیعی در مهبل (واژن) بیش از نیمی از زنان بدون ایجاد هر گونه علامتی زندگی می‌کند.
اعتقاد بر این است که یک تغییر در تعادل طبیعی واژن منجر به رشد کاندیدا و ایجاد علائم برفک می‌شود.
این تغییر می‌تواند یک تغییر شیمیایی باشد- برای مثال، هنگامی‌که شما آنتی بیوتیک مصرف می‌کنید – و یا یک تغییر هورمونی باشد – مانند زمانی که شما باردار هستید.
چه چیزی ابتلا به برفک را افزایش میدهد؟
موارد زیر خطر ابتلا به برفک را افزایش می‌دهند:
آنتی بیوتیکها
حدود یک سوم از زنانی که آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند، به برفک واژن مبتلا می‌شوند زیرا آنتی بیوتیک ها بر باکتریهای خودی در واژن تأثیری نمی‌گذارند.
تمام انواع آنتی بیوتیکها میتوانند شانس ابتلای شما به برفک را افزایش دهد، اما برای ابتلا به عفونت قارچی واژن، قارچ کاندیدا باید در مهبل (واژن) وجود داشته باشد.
بارداری
اگر شما باردار هستید، تغییر در سطح هورمون‌های زنانه، مثل استروژن، شانس ابتلا به برفک و احتمال عود مجدد آن را در شما افزایش میدهد.
دیابت
دیابت یک بیماری بلند‌مدت است که به دلیل بالا بودن سطح گلوکز خون ایجاد می‌شود.این بیماری به طور‌معمول از طریق تزریق منظم انسولین و حفظ یک رژیم غذایی سالم و متعادل کنترل می‌شود.
اگر به دیابت کنترل نشده مبتلا هستید – با بالا و پایین رفتن سطح گلوکز در خون و ثابت نماندن سطح آن- شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به برفک واژن قرار می‌گیرید.
سیستم ایمنی ضعیف
خطر ابتلا به برفک همچنین در صورت ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن شما افزایش می‌یابد – برای مثال، هنگامی‌که شما به یک بیماری فرونشاننده سیستم ایمنی مانند اچ.آی.وی یا ایدز مبتلا هستید، و یا اگر در معرض شیمی‌درمانی قرار دارید.
این بدان علت است که در این شرایط سیستم ایمنی بدن شما،که به طور‌معمول با عفونت مبارزه می‌کند، قادر به کنترل انتشار قارچ کاندیدا نمی‌باشد.
تشخیص برفک واژن
در اغلب موارد، برفک واژن به‌راحتی تشخیص داده می‌شود.
مکان‌های مختلفی وجود دارند که شما می‌توانید برای مشاوره و آزمایش به آنجا مراجعه کنید، از جمله:
مطب پزشک
کلینیک دستگاه تناسلی یا سلامت جنسی
برخی از کلینیک های پیشگیری از بارداری و خدمات جوانان
اگر شما قبلاً به برفک واژن قبل مبتلا بوده‌اید و مجدداً علائم آن را مشاهده کردید، می‌توانید مستقیماً به یک داروخانه مراجعه کرده و داروهای ضد برفک بدون نسخه را خریداری کنید. در آنجا ممکن است چند سوال از شما پرسیده شود:
علائم شما چیست
آیا سابقه برفک واژن دارید
آیا درحال‌حاضر برای درمان برفک از داروی بدون‌نسخه استفاده می‌کنید.
آیا شما مستعد ابتلا به برفک هستید – برای مثال، آیا برای درمان بیماری دیگری از آنتی بیوتیک استفاده می‌کنید.
در صورت داشتن علائم موضعی برفک واژن، مانند خارش مهبل و ترشحات غلیظ خامه‌ای، شما به احتمال زیاد به برفک واژن مبتلا هستید.
آزمایشات بیشتر
در برخی موارد، ممکن است آزمایش‌های بیشتر لازم باشد. برای مثال، اگر:
از داروهای ضد برفک برای درمان استفاده کرده‌اید، ولی موثر نبوده است.
برفک مجدداً عود کرده است.
علائم شما بیش از اندازه شدید هستند.
احتمال ابتلا به یک عفونت مقاربتی در شما وجود داشته باشد.
درمان برفک واژن
بسیاری از زنان حملات گاه‌به‌گاه یک عفونت قارچی متداول به نام برفک واژن را تجربه می‌کنند. برای برفک خفیف واژن، مصرف یک دوره کوتاه داروی ضد برفک ممکن است توصیه شود که دوره آن معمولاً یک تا سه روز است. اگر علائم برفک شدید‌تر باشد، شما نیاز به درمان طولانی‌تری دارید.
داروهای ضد برفک موجود
شیاف مهبلی ضد برفک: برای مقابله با کاندیدا در واژن استفاده می‌شود. شیاف قرصی با یک شکل خاص است که با استفاده از یک اپلیکاتور در داخل واژن خود قرار می‌دهید، مانند قرار دادن تامپون.
کرم ضد برفک: برای مقابله با کاندیدا در پوست اطراف دهانه واژن
قرص ضد برفک: که می‌تواند به جای کرم و شیاف استفاده شود؛ این قرصها بلعیدنی بوده و درمان خوراکی نامیده می‌شوند.
شیافها و درمان های خوراکی هر دو به یک اندازه در درمان برفک موثر هستند. حدود ۸۰٪ از زنان صرف نظر از نوع داروی مورد استفاده بااین روشها درمان می‌شوند.
در صورتی که در دوران بارداری یا شیردهی هستید، با پزشک خود مشورت کنید.
چنانچه در دوران بارداری یا شیردهی به برفک واژن مبتلا هستید، باید به جای خرید مستقیم داروی ضد برفک از داروخانه با پزشک خود مشورت کنید. داروهای خوراکی برای شما تجویز نمی‌شوند زیرا ممکن است بر جنین شما تاثیر بگذارند.یک شیاف ضد برفک -مانند کلوتریمازول، اکونازول یا میکونازول – معمولاً تجویز خواهد شد.
اگر باردار هستید، هنگام قرار دادن شیاف مراقب باشید زیرا خطر ایجاد زخم در دهانه رحم (گردن رحم) وجود دارد. برای کاهش این خطر، به جای استفاده از اپیلاکاتور، شیاف را با استفاده از انگشت خود در محل وارد کنید.
در صورت داشتن علائم در اطراف مهبل، مانند خارش و درد، ممکن است یک کرم ضد برفک برای شما تجویز شود. در بین حملات برفک ممکن است شما مایل به استفاده از یک مرطوب‌کننده به طور منظم در اطراف مهبل خود باشید. به عنوان مثال، کرم E45 می‌تواند به عنوان جایگزینی برای صابون استفاده شود. پس از استفاده، محل را بشویید و سپس از یک مرطوب کننده چربتر برای محافظت از پوست استفاده کنید. با این حال، آگاه باشید که مرطوب‌کننده ها می‌تواند عملکرد کاندوم را تضعیف کنند.
عوارض برفک واژن
عوارض اصلی برفک عبارتند از:
تأثیرگذار نبودن درمان
عود مجدد برفک
افسردگی و مشکلات جنسی
مشکلات آلت تناسلی در شریک جنسی مرد
جلوگیری از برفک واژن
اگر شما مستعد ابتلا به برفک واژن هستید، می‌توانید روش های خود-بهبودی زیر را به کار گیرید:
ناحیه واژن خود را با آب بشویید و از استفاده از صابونهای معطر، شامپوی بدن، دئودورانتها یا اسپریهای واژن و مهبل اجتناب کنید.
به طورمنظم از یک مرطوب‌کننده (نرم کننده)، مانند کرم E45، به عنوان جایگزین صابون استفاده کنید و سپس برای محافظت از پوست با یک مرطوب کننده چربتر محل را چرب کنید. با این حال، آگاه باشید که مرطوب‌کننده ها میتوانند عملکرد کاندوم را تضعیف کنند.
از کاندوم لاتکس، کرم منی‌کش یا روغنهای نرم‌کننده ، در صورتی‌که باعث تحریک ناحیه تناسلی شما می‌شوند، استفاده نکنید.
از پوشیدن لباس زیر تنگ و یا شلوارهای تنگ اجتناب کنید.
اگر تحت درمان آنتی بیوتیک هستید و سابقه ابتلا به برفک واژن را دارید، برای درمان برفک واژن اقدام کنید.
در مورد مسائل جنسی با همسر خود صحبت کنید – به عنوان مثال، اگر شما در هنگام رابطه جنسی به اندازه کافی آرام نگرفته و یا دچار سختی هستید.
برخی از زنان برای جلوگیری از برفک واژن از ماست ساده و یا مکمل‌های پروبیوتیک استفاده می‌کنند. با این حال، هیچ مدرکی دال بر تایید تأثیر این مواد بر پیشگیری از ابتلا به برفک واژن وجود ندارد.