بیماری خراش گربه یک بیماری باکتریال است که باعث التهاب گره‌های لنفاوی می‌شود. این بیماری معمولاً در اثر خراش یا گاز گرفتن گربه ایجاد می‌شود. ۹۰% مبتلایان به این بیماری با گربه‌ها و مرغ‌ها تماس داشته‌اند.
«بارتونلا هنسلا» باکتری مولد این بیماری است که در تمام نقاط جهان وجود دارد. این بیماری بیشتر در فصول سرد سال و در کودکان دیده می‌شود که شاید به دلیل برخورد بیشتر آن‌ها با گربه هاست.
مگس‌ها باکتری را بین گربه‌ها پخش می‌کنند، اما هیچ شواهدی مبتنی بر پخش شدنِ آن بین انسان‌ها وجود ندارد (این بیماری در مورد انسان‌ها واگیردار نیست). باکتری در بزاق گربه‌های عفونی زندگی می‌کند، اما حیوان را بیمار نمی‌کند و ممکن است ماه‌ها در بدن حیوان زندگی کند (بنابراین حیوان تنها ناقل بوده و در ظاهر بیمار نیست).
طبق نظریه متخصصین تقریباً نیمی از گربه‌ها مبتلا به این باکتری هستند و گربه‌های بزرگ‌تر از یک سال بیشتر مستعدِ ابتلا به آن هستند.
علائم و نشانه‌ها
بیشتر مردم مبتلا به این بیماری، مواجهه خود با گربه را به یاد می‌آورند، اما خراشیدگی و گاز گرفتگی را به خاطر نمی‌آورند. یک تاول یا برآمدگی کوچک چند روز پس از برخورد، ظاهر می‌شود که ممکن است با نیشِ پشه اشتباه گرفته شود. این تاول یک ضایعه تلقیح شده است و معمولاً روی بازو‌ها، سر و پوست سر دیده می‌شود. این ضایعات معمولاً بدون درد هستند.
معمولاً در فاصله چند هفته پس از خراشیدگی یا گاز گرفتگی یک یا چند گره لنفاوی نزدیک محل تاول، ملتهب و دردناک می‌شوند که بیشتر در ساعد و گردن هستند. اگر ضایعه در پا باشد، گره‌های لنفاویِ کشاله ران نیز درگیر می‌شوند. اندازه این گره‌ها (برآمدگی‌ها) ۱ تا ۵ سانتی‌متر است و علاوه بر آن، این برآمدگی‌ها نیز توسط ناحیه التهابی بزرگتری در زیر پوست احاطه شده‌اند. این نواحی می‌توانند گرم و قرمز باشند و چرک ترشح کنند.
در بیشتر کودکان گره‌های لنفاوی ملتهب، اصلی ترین نشانه بیماری هستند و بیماری معمولاً خفیف است.
علائم دیگر شاملِ تب (کمتر از ۳۸٫۳ درجه سانتی گراد)، خستگی، کاهش اشتها، سردرد، کهیر‌های پوستی و سرفه هستند.
گاه موارد غیر معمول نیز اتفاق می‌افتند، اما ناشایع هستند. در این شرایط ممکن است فرد دچار عفونت کبد، طحال، استخوان‌ها، مفاصل یا ریه‌ها، و یا تب با درجه بالا شود. بعضی‌ها دچار عفونت چشمی می‌شوند (سندرم پارانوئیداوکولوگلندولار) که شامل علائمی نظیرِ زخم کوچک روی ملتحمه، سرخی چشم و عقده‌های لنفاوی ملتهب اطراف گوش است. التهاب مغزی و تشنج به ندرت وجود دارد. تمام این عوارض معمولاً بدونِ بروز هیچگونه بیماریِ مزمنی رفع می‌شوند.
سرایت
بیماری خراش گربه مسری نیست. باکتری توسط خراش یا گاز گرفتگی حیوان آلوده منتشر و توسط تماس بزاق حیوان آلوده با چشم یا زخم باز به انسان منتقل می‌شود.
یک دوره ابتلا به این بیماری می‌تواند فرد را تا آخر عمر در مقابل این بیماری ایمن کند.
پیشگیری
اگر شما در مورد ابتلا به این بیماری نگران هستید لازم نیست خانه را از حیوانات خانگی خالی کنید. این بیماری نسبتاً نادر و خفیف است و با انجام برخی از اقدامات می‌توانید شانس ابتلای کودکتان را کاهش دهید.
آموزش کودکان برای اجتناب از نوازش و یا برخورد با گربه‌های ناآشنا، شانس ابتلا به منبع آلودگی را کاهش می‌دهد. برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری، کودکان باید از بازی‌های خشن با گربه‌ها اجتناب کنند. اعضای خانواده را مجبور کنید تا دستان خود را پس از تماس با گربه بشویند.
اگر گربه دست کودک شما را چنگ زده، آن ناحیه را با آب و صابون بشویید. خانه و حیوان خانگی خود را از مگس عاری کنید؛ زیرا مگس ناقل این بیماری به حیوان است و دور کردنِ این حشره، شانس انتقال باکتری را کاهش می‌دهد.
اگر به ابتلای فردی از گربه خانگی خود مشکوک بودید، نگران خواباندن حیوان خود نباشید. با دامپزشک خود مشورت کنید تا بدانید بهترین چاره چیست.
دوره کمون و طول بیماری
معمولاً یک تا ۳ روز طول می‌کشد تا تاول در محل گزش ظاهر شود. التهاب گره‌های لنفاوی ۴-۱ هفته بعد شروع می‌شود و بین۴-۲ ماه بهبود می‌یابد.
۳-۱ هفته طول می‌کشد تا برآمدگی‌ها و تاول‌ها بهبود یابند.
درمان
پزشکان معمولاً بیماری را بر اساس تاریخچه برخورد با حیوان خانگی تشخیص می‌دهند. طی معاینات بالینی پزشک دنبال آثار خراش و گازگرفتن گربه و عقده‌های لنفاوی ملتهب می‌گردد. در بعضی موارد پزشک از تست‌های آزمایشگاهی کمک می‌گیرد که شامل:
تست خون و کشت برای رد سایر علل التهابی غدد لنفاوی
تست خونی مثبت برای بیماری خراش گربه
آزمایش میکروسکوپی پاتولوژیک غده لنفاوی خارج شده
اکثر موارد بدون درمان بهبود می‌یابند. به ندرت غده لنفاوی ملتهب بزرگ و دردناک می‌شود که پزشک پیشنهاد خروج محتویات غده لنفاوی با سوزن را می دهد.
در صورت تجویز آنتی بیوتیک، دارو‌ها را منظم و با برنامه به همان تعداد روزهای توصیه شده به کودک خود بدهید.
کودکان مبتلا به بیماری خراش گربه نیاز به جداسازی از سایر اجزای خانواده ندارند. استراحت در بستر ضروری نیست ولی در صورت خستگی مکرر، کمک کننده است. اگر کودک شما دوست داشت بازی کند وی را تشویق کنید تا بازی‌های آرام و نرم انجام دهند و مراقب خود باشند. برای تخفیف درد زخم غده ها، از کمپرس آب گرم و مسکن‌هایی مثل استامینوفن و ایبوبروفن استفاده کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
زمانی که غده های لنفاوی ملتهب و دردناک را در هر نقطه‌ای از بدن مشاهده کردید یا زمانی که کودک دچار زخم یا خراش شود:
زخم در اثر خراش گربه باشد و به نظر غیر قابل بهبود بیاید
ناحیه سرخ اطراف زخم روز به روز در حال گسترش باشد
تب کودک مدام در حال افزایش باشد