عفونت بیمارستانی

عفونتی که به صورت محدود یا منتشر و در اثر واکنش های بیماری زای مرتبط با خود عامل عفونی یا سموم آن در بیمارستان ایجاد می شود به شرطی که:

_ حداقل ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از پذیرش بیمار در بیمارستان ایجاد شود.

_ در زمان پذیرش، فرد نباید علایم آشکار عفونت مربوطه را داشته باشد و بیماری در دوره ی نهفتگی خود نباشد.

باکتری آسینتوباکتر در اولین دهه ی قرن بیستم شناخته شد. یک پاتوژن فرصت طلب در خانواده نایسریاسه می باشد که بی رنگ، غیر متحرک، با سیل گرم منفی ساپروفتیک است.

آیسنتوباکتر در حیوانات اهلی و غیر اهلی وجود دارد و تقریباً در ۱۰۰ درصد نمونه های خاک و آب دیده می شود.

آسینتوباکتر در بسیاری از منابع جداشده است. شامل شیر پاستوریزه شده، غذاهای یخ زده، هوای بیمارستان، مایع شست وشوی، دیالیز صفاقی، لباس شسته شده، کاتتر آنژیوگرافی، ونتیلاتورها، لارنگوسکوپ، دوئودنسکوپ، Plasma protein fraction

بالش های بیمارستانی و صابونهای dispensers( کمک داروساز)

A در محیط های خشک ممکن است ماهها زنده بماند.

A مقاوم به biocil مثل کلرهگزیدین

A در بعضی از منابع انسانی یافت شده است شامل پوست، خلط، ادرار، مدفوع و ترشحات واژن تا ۲۵ درصد از بالغان سالم در پوست کلونیزه شده است.

۷ درصد از بالغان و نوزادان به طور گذرا کلونیزاسیون در حلق دارند و آن شایعترین ارگانیسم گرم منفی است که به طور مرتب در پوست پرسنل بیمارستان یافت می شود و بطور مکرر در محل های تراکتوستومی شده کلونیزهمی شود. بر اساس گزارش CDC شیوع عفونت بیمارستانی آسینتوباکتر ۴/۲ درصد از عفونت های جریان خون بیمارستان است. عامل ۱/۲ درصد از عفونت های جراحی، ۶/۱ درصد از عفونت بیمارستانیUTi  و عامل ۹/۶ درصد از پنومونی بیمارستانی می باشد. میزان شیوع آسینتوباکتر کمتر از پسودوموناس کلبسیلا و انتروباکتر می باشد.

ریسک فاکتور برای عفونت آسینتوباکتر کسب شده از جامعه شامل: الکلیسم، سیگار، بیماری های مزمن ریه و دیابت می باشد.

–          ریسک فاکتور برای عفونت بیمارستانی شامل: ماندن طولانی در بیمارستان، جراحی، زخم ها، عفونت قبلی،کلونیز اسیون مدفوعی با آسینتوباکتر، درمان با آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف، کاتتر مرکزی وریدی یا کاتتر ادراری، پذیرش در واحد سوختگی یا I.C.U، تغذیه وریدی، تهویه مکانیکی و شکست در پروتکل کنترل عفونت.

تظاهرات کلینیکی

آسینتوباکتر می تواند باعث عفونت چرکی در سیستم ارگانی شود، اگر چه A به عنوان عفونت فرصت طلب در بیماران بستری می باشد ولی عفونت های کسب شده از جامعه نیز گزارش شده است.

دستگاه تنفسی Respiratory Tract))

سیستم تنفسی شایعترین مکان برای عفونت آسینتوباکتر است به دلیل کلونیز اسیون  گذرای حلق در افراد سالم و نیز میزان بالا از کلونیز اسیون در افرادی که تراکئوستومی شده اند. آسینتوباکتر به عنوان علت برونشیولیت و تراکئوبرونشولیت در کودکان سالم گزارش شده است. تراکئوبرونشیولیت می تواند در بالغین با ایمنی سالم نیز اتفاق بیفتد.

توالت ریوی غالباً ارگانیسم را بدون استفاده از آنتی بیوتیکهای سیستمیک از بین می برد. پنومونی کسب شده از جامعه در بالغین معمولاً در بیماران با نقص ایمنی اتفاق می افتد مثل الکلیسم، سیگاری ها، دیابتی ها، نارسایی کلیه و بیماران زمینه ای ریوی.

میزان مرگ م میر در مطالعات مختلف در پنومونی کسب شده از جامعه ۶۴-۴۰ درصد بوده است. بیشترین درگیری آسینتوباکتر پنومونی بیمارستانی است. بخصوص در افرادی که با ونتیلاتور ارتباط دارند. شرایط فاکتورهای مساعد کننده برای پنومونی بیمارستانی آسینتوباکتر شامل آنتوباسیون اندوتراکئال، تراکئوستومی، دریافت قبلی آنتی بیوتیک، ماندن در I.C.U ،جراحی اخیر، بیماری زمینه ای پنومونی.

پنومونی بیمارستانی A مکرراً چند لوبی Multilobar)) است. کاویتاسیون، پلورال افیوژن و تشکیل فیستول برونکو پلورال نیز مشاهده شده است.

پنومونی بیمارستانی در فرانسه با مورتالیتی پسودوموناس و آسینتوباکتر بالای ۷۰ درصد گزارش شده است.

باکتری ثانویه و شوک سپتیک با پروگنوز ضعیف (poor prognosis) ارتباط دارد.

Soft tissue

آسینتوباکتر یک پاتوژن اصلی در زخمهای تروماتیک است. انسیزیون های بعد از جراحی (Post operation incissions)  و سوختگی ها بعنوان یک پاتوژن در زخم جنگ(war  injury   ) و افزایش عفونت های آسینتوباکتر، اولین بار در جنگ کره دیده شد. آن شایعترین علت باسیل گرم منفی بود که باعث آلودگی تروماتیک در طول جنگ ویتنام دیده شد. همینطور یافته های مشابه در جنگ افغانستان و جنگ عراق نیز مشاهده گردید.

آسینتوباکتر می تواند باعث سلولیت در ارتباط با یک کاتتر وریدی شود که سلولیت ناشی از کاتتر می تواند فقط با برداشتن کاتتر بهبود یابد.

مقاومت آنتی بیوتیکی

آسینتوباکتر ممکن است در پوست، فارنگس، (GI) دستگاه گوارش، مجاری ادرای،کنژیکتوا و واژن کلونیزه شود.

جدا کردن آسینتوباکتر در بیماران کلونیزه شده احتیاج به درمان اختصاصی ندارد. ولی جدا کردن اختصاصی در بیماران نیاز به درمان دارد.

آسینتوباکتر در حال حاضر مقاوم به بسیاری از داروهاست. کینولون، سفتازیدیم، کوتریموکسازول، داکسی سیکلیimiperem،meropenem  پلی میکیسB که ممکن است علیه عفونت های بیمارستانی موثر باشند.

مقاومت سریع به کینولونها، در تمام دنیا گزارش شده است.

سولباکتام ها در بعضی MDR ها  (Multi Drug Risistant)  موثر است.

تازوباکتام(Tazobacetam)به اضافه کلاوینک اسید کمتر موثر است-تصمیم گیری نهایی در مورد درمان عفونت بیمارستانی با آسینتوباکتر براساس مقاومت میکروبی در هر منطقه وکشت و آنتی بیوگرام دارد.

احتیاط های استانداردStandard precau tions) )

احتیاط های استاندارد جایگزین احتیاط های همه جانبه یا عمومی شده است. رعایت آنها برای تمام بیماران ضروری است. در صورت تماس با خون، تمام مایعات بدن، ترشحات و مواد داخلی بدن بجز عرق( بدون در نظر گرفتن خون قابل رویت داخل آنها)، پوست آسیب دیده و مخاط ها.

رعایت موارد زیر ضروری است.

_ پوشیدن دستکش

_ شستن دست ها بلافاصله پس از خروج دستکش ها از دست؛دست ها باید در فواصل تماس بین بیماران نیز شسته شوند. رفع آلودگی دست ها باید قبل و بعد از تماس با بیماران و بلافاصله پس از خروج دستکش ها صورت گیرد.

_ استفاده از گان، محافظ چشم همراه با ماسک یا محافظ صورت. در صورت انجام عمل که احتمال پاشیده یا پخش شدن مایعات بدن وجود دارد.

_ عدم دستکاری سوزن ها و وسایل تیز، در پوش سوزن ها نباید مجدداً روی سوزن ها قرار گیرد. سر سوزن ها نباید خم یا شکسته شوند.

_ سر سوزن ها و وسایل نوک تیز  باید در ظروف مقاوم به سوراخ شدگی دفع گردند.

توجه

*بدلیل انتقال اکثر موارد عفونت های بیمارستانی از طریق تماس بویژه با دست پرسنل، شستن دست ها مهم ترین راه پیشگیری از عفونت بیمارستانی بشمار می آید. برای حفظ بهداشت دست های پرسنل از مواد حاوی الکل(Alchol- based- handrub) استفاده شود.

* تمام بخش ها و نیز درمانگاه ها( وسایر اتاق ها برای ویزیت سرپایی) باید ظروف ثابت حاوی الکل برای ضد عفونی دست ها(hand rub) نصب گردند.

در صورتی که امکان چنین کاری نباشد باید ظروف قابل حمل حاوی الکل در اختیار قرار گیرد.

*در صورت آلودگی قابل رویت دست ها، باید آنها را با آب و صابون شست.

*پوشیدن دستکش به هیچ وجه نباید جایگزین شستن دست ها شود.

*قبل از مراقبت بیمار باید انگشتر از دست های پرسنل خارج شود.

دکتر مهدی رضا زاده

متخصص بیماریهای عفونی

منبع:http://pezeshkanemrooz.com