عفونت با سالمونلا /علت و درمان/ هر آنچه باید در مورد باکتری سالمونلا بدانیم
باکتری سالمونلا گروهی از باکتری ها هستند که می توانند منجر به مسمومیت غذایی شوند. مسمومیت غذایی زمانی اتفاق می افتد که آب یا غذای آلوده به میکروب، سموم یا مواد شیممیایی خورده یا نوشیده شود.
عموما مسمومیت غذایی سبب عفونت روده ها (لوله گوارش) میشود که گاسترو آنتریت نامیده میشود. این عفونت منجر به اسهال و بیماری (استفراغ) میشود.بیش از ۲۵۰۰ نژاد (نوع) مختلف از سالمونلا وجود دارد.یک نوع از سالمونلا با نام سالمونلا تیفی تواند منجر به تب حصبه شود. این یک بیماری جدی است که اگر به سرعت با داروهای آنتی بیوتیک درمان نشود می تواند خطرناک باشد.
انواع باکتری سالمونلا
۲۲۰۰ شکل از باکتری سالمونلا تا کنون کشف شده که در سه گونه تقسیم میشوند که عبارت میشوند از:
۱- سالمونلا تیفی
۲- سالمونلا کلراسوییس
۳- سالمونلا انتریتیدیس
اعضای خانواده باکتری سالمونلا از نظر مقاومت در برابر عوامل فیزیکی و شیمیایی شاخص هستند و به سختی نابود میشوند به طوری که شکل کلراسوییس آن شاخصی برای سنجش کیفیت ضدعفونی‌کنندها می‌باشند.
عفونت های ناشی از باکتری سالمونلا
عفونت های رایج باکتری سالمونلا به شرح زیر هستند.
گاستروانتریت (اسهال و استفراغ)
این نوع، بیشترین شکل بالینی باکتری سالمونلا می باشد. علائم معمولاٌ ۶ تا ۴۸ ساعت پس از مصرف آب یا غذای آلوده آغاز می گردد. شروع با تهوع، استفراغ و اسهال غیر خونی می باشد. افزایش دمای بدن، دردهای شکمی و عضلانی و سردرد شایع می باشد. علائم می تواند ۲ روز تا یک هفته بدون مداخله بطول انجامد
آلودگی در خون (سپتی سمی)
تمام انواع سالمونلا می توانند موجب انتشار آلودگی در خون گردند. اما در انواع سالمونلا کلراسویس، پاراتیفی، تیفی و دوبلین بیشتر دیده می شود. این وضعیت در اطفال و افراد پیر بیشتر اتفاق می افتد. در ده درصد بیماران التهاب استخوانی، عضلانی، اندوکاردیت و آرتریت دیده می شود
حصبه یا تب روده ای (تب تیفوئید)
این بیماری یکی از مشکلات عمده جامعه بشری و بهداشت جهانی می باشد و بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی حدود ۱۷ میلیون مورد ابتلا به این بیماری با مرگ و میر تقریبی ۶۰۰ هزار مورد در سال رخ می دهد. عوامل اصلی این بیماری تب دار، سالمونلا تیفی و پاراتیفی می باشند انسان تنها مخزن شناخته شده و میزبان طبیعی سالمونلا تیفی است. منبع اصلی عفونت، مدفوع و ادرار بیماران و ناقلین بدون علامت است. ۱۰ تا ۱۴ روز (دوره نهفته) پس از ورود باکتری به بدن، بتدریج تبی افزاینده ایجاد، سپس بصورت دائمی در آمده و نهایتا به آهستگی کاهش خواهد یافت.
بیماری توام با درد عضلانی، بی قراری، بی اشتهایی و سردردی غیر اختصاصی خواهد بود. این علائم ممکن است یک هفته یا بیشتر بطول انجامیده و با علائم گوارشی همچون اسهال و استفراغ همراه گردد. البته دوره نهفته بیماری می تواند بر اساس میزان باکتری وارده، مقاومت میزبان از ۳ تا ۶۰ روز بطول انجامد. سیر بیماری، مدت زمان و عوافب آن به شدت بیماری، سن، وضعیت ایمنی میزبان و نحوه درمان بیماری بستگی دارد. حدود ۱۲ تا ۱۶ درصد بیماران مبتلا به تب تیفوئیدی، بدون درمان فوت می نمایند
سالمونلا در طیور
سالمونلوسیس که عامل آن اس. پولوروم است، بیماری شناخته شده ماکیان است. اکنون سال‌ها است که این بیماری تقریباً در همه کشورها تحت کنترل است. این میکروب به نظر می‌رسد مسئله‌ای علیه عموم بوده باشد. اما عفونت‌های ساب کلینیکی ماکیان توسط گونه‌های دیگر سالمونلا همچنین وجود ناقلین بین آنها به خصوص مرغ‌ها، یکی از عوامل اصلی سرایت میکروب در مسمومیت غذایی انسان در سطح جهان است.
سالمونلا در تخم‌مرغ
سالمونلوسیس که عامل آن اس. پولوروم (نام علمی: S. pullorum) است، بیماری شناخته شده ماکیان است. اکنون سال‌ها است که این بیماری تقریباً در همه کشورها تحت کنترل است. این میکروب به نظر می‌رسد مسئله‌ای علیه عموم بوده باشد.
اما عفونت‌های ساب کلینیکی (نام علمی: sub- clinic) ماکیان توسط گونه‌های دیگر سالمونلا همچنین وجود ناقلین بین آنها به خصوص مرغ‌ها، یکی از عوامل اصلی سرایت میکروب در مسمومیت غذایی انسان در سطح جهان است. تخم‌مرغ به طور طبیعی طوری ساخته شده‌است که حفاظ مؤثری (پوسته) در برابر ورود هر چه زیان‌بار از جمله میکروب‌ها دارا است و بنابراین داخل تخم‌مرغ هنگام تولد آن بطور طبیعی استریل است و باکتری‌ها از قبیل سالمونلا در روده و حفره ابتدای روده (نام علمی: cecum) وجود دارند.
قسمت پوسته هنگام تولد تخم آلوده شده و آلودگی میکروبی در تمام مراحل تا آن گاه که جوجه پوسته را می‌شکند، وجود دارد. جوجه با نوک زدن به پوسته تخم به دنیا می‌آید و سیستم تغذیه‌ای جوجه به این وسیله از پوسته آلوده با سالمونلا، آلوده میشود.
تغییرات تدریجی در سروتیپ‌های (نام علمی: serotype) سالمونلا در دسته ماکیان در هر زمان وجود دارد. این طور که سروتیپ موجود به آرامی از بین می‌رود و از غذای آلوده یا منابع دیگر، میکروب جدید جانشین آن میشود. این جانشینی میکروبی عموماً به انسان رسیده باعث آلودگی غذایی و مسمومیت می‌گردد.
بین سال‌های ۱۹۸۷ و ۱۹۹۰ آلودگی گسترده از سالمونلا اینتریتیدیس (نام علمی: Enteritidis) در آمریکا و انگلیس و جاهای دیگر وجود داشت. پیدا شدن یک تخم‌مرغ که از داخل توسط این میکروب آلوده بود، زنگ خطر را به صدا درآورد و موجب نگرانی تولیدکنندگان تخم مرغ گردید. بعد از آن این اتفاق تکرار نشده‌است اما بدگمانی عمومی وجود دارد.
منابع غذایی سالمونلا
هر گونه مواد غذایی خام با منشاء حیوانی – مانند گوشت، مرغ، شیر و محصولات لبنی ، تخم مرغ و غذاهای دریایی – و برخی از میوه ها و سبزیجات ممکن است حامل باکتری سالمونلا باشند. مردم باید از خوردن گوشت ، مرغ یا تخم مرغ خام و یا پخته نشده، و فرآورده های لبنی غیر پاستوریزه اجتناب کنند. این لیست همچنین شامل غذاهای خانگی تهیه شده با تخم مرغ خام مانند سس مایونز، خمیر شیرینی و بستنی نیز می شود.
آیا پختن و شستن می تواند کمک کند؟
پختن کامل می تواند سالمونلا را بکشد. در حالی که یک ایده خوب برای میوه ها و سبزیجات شستن آنها است، اما ممکن است از شر سالمونلا ( به ویژه در هنگام شیوع) خلاص نشوید. بهتر است هر مواد غذایی مشکوک را دور بریزید. علاوه بر این، هنگامی که مقامات حوزه سلامت هنگام یک شیوع بیماری مردم را از خوردن مواد غذایی آلوده هشدار می دهند ، این بدان معنی است که که نباید این مواد (غذایی پخته شده یا نشده) را بخورید.
نکات ایمنی مواد غذایی
توصیه های زیر از طرف FDA برای جلوگیری از مسمومیت غذایی ناشی از میوه ها و سبزیجات ارائه شده است:
• دست های خود را قبل و بعد از دست زدن به میوه ها و سبزیجات با آب گرم و صابون بشویید.
• شستشوی میوه ها و سبزیجات به طور کامل زیر آب نه در وان یا سینک .
• از تخته برش و ظروف تمیز استفاده کنید. اجازه ندهید که میوه و سبزیجات با مواد غذایی خام و یا سطوح آنها تماس پیدا کنند.
عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به مسمومیت غذایی
افراد در معرض ابتلا به مسمومیت های غذایی و داشتن علائم شدید عبارتند از:
• زنان باردار.
• کودکان.
• افراد مسن.
• افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد مبتلا به دیابت.
چیزهایی که خطر ابتلا به مسمومیت غذایی را افزایش می دهد عبارتند از:
• خوردن یا نوشیدن آب میوه های پاستوریزه نشده، جوانه های خام، شیر و لبنیات غیر پاستوریزه مانند پنیر.
• خوردن گوشت ، مرغ، تخم مرغ، ماهی و صدف خام یا کم پخته شده
• خوردن و آشامیدن مواد غذایی که با بی دقتی از طریق دست های آلوده یا فرایند آماده سازی آلوده شده اند.
• سفر به یک کشور در حال توسعه
علائم سالمونلا
علائم عمومی عبارتند از اسهال و انقباضات شکمی. اسهال می تواند گاهی خونی باشد. ممکن است تهوع یا استفراغ یا تب داشته باشید. علائم ۱۲ تا ۷۲ ساعت بعد از خوردن غذای آلوده یا بعد از تماس با حیوان مبتلا ظاهر میشوند.
این زمان قبل از ظهور علائم با نام “دوره نهفتگی” شناخته میشود.در اغلب افراد علائم خفیف بوده و در عرض ۴ تا ۷ روز بدون هیچ گونه درمان خاصی بهبود می یابد. با این وجود، گاهی علائم ممکن است شدیدتر بوده و عوارضی به وجود آورد.
اگر علائم شدید باشد، ممکن است نبود مایع کافی (کمبود آب) در بدن اتفاق افتد و اگر به کمبود آب در خودتان یا کودکتان مظنون شدید حتما با پزشک مشورت کنید. کم آبی خفیف رایج بوده و معمولا با نوشیدن مقادیر زیادی مایعات جبران میشود. کم آبی شدید می تواند کشنده باشد مگر اینکه سریعا درمان شود چون اندامهای بدن برای ادامه کار خود به مقادیر مشخصی آب نیاز دارند.علائم کم آبی در کودکان
علائم کم آبی در کودکان عبارتند از کم شدن ادرار، خشکی دهان و زبان و لبها، اشک کمتر در زمان گریه، چشمهای گودافتاده و پرخاشگر شدن یا بی انرژی بودن (بی حالی).
علائم کم آبی شدید در کودکان عبارتند از خواب آلودگی، رنگ پریدگی یا کهیر، سردی دستها یا پاها، کم خیس شدن پوشکها و تنفس تند (اما اغلب کم عمق). این حالت یک فوریت پزشکی بوده و نیازمند توجه فوری است.
احتمال وقوع کم آبی در کودکان زیر بیشتر است:
کودکان زیر یک سال ( و مخصوصا زیر شش ماه). چون در نوزادان با از دست دادن حتی مقدار کمی از مایعات، بخش عمده ای از مجموع مایعات کل بدنشان از دست می رود.
کودکان بالای یک سال که با وزن کم متولد شده و به وزن مناسب سن خود نرسیده اند.
کودکی که در زمان بیماری از شیر گرفته شده است.
در هر کودک مبتلا به سالمونلا که زیاد آب نمی نوشد.
هر کودکی که اسهال و استفراغ شدید داشته باشد (مخصوصا اگر در روز شش بار یا بیشتر دفع و ۳ بار یا بیشتر در عرض ۲۴ ساعت استفراغ داشته باشد).
علائم کم آبی در بزرگسالان
علائم کم آبی در بزرگسالان عبارت است از: خستگی، خواب آلودگی یا حواس پرتی، سردرد، انقباضهای عضلانی، چشمهای فرورفته، دفع کم ادرار، خشکی دهان و زبان، ضعف و پرخاشگر شدن.
علائم کم آبی شدید در بزرگسالان عبارت است از: از دست دادن زیاد شوق و اشتیاق (بی احساسی)، ضعف، گیجی، بالا رفتن ضربان فلب، کما، و ادارار کم. این یک فوریت پزشکی است.
احتمال وقوع کم آبی در بزرگسالان زیر بیشتر است:
افراد پیر و نحیف
زنان باردار
افرادی که اسهال و استفراغ شدید دارند. مخصوصا، اگر فرد نتواند با نوشیدن کافی مایعات از دست رفته را جبران نماید.
اختلالات معده یا روده
بدن دارای چندین خط دفاعی طبیعی در برابر عفونت سالمونلا می‌باشد. برای مثال، اسید قوی معده می‌تواند بسیاری از انواع باکتری سالمونلا را بکشد. اما برخی مشکلات پزشکی و یا داروها می‌توانند جریان این دفاع طبیعی را به هم بزنند. مثال‌ها عبارتند از:
آنتی‌اسیدها. کاهش اسیدیته معده راهی برای باکتری سالمونلا فراهم می‌کند تا زنده بماند.
بیماری التهابی روده. این اختلال به پوشش درونی روده آسیب می‌زند و در نتیجه، ماندگاری باکتری سالمونلا را آسان‌تر می‌کند.
مصرف اخیر آنتی‌بیوتیک‌ها. این امر می‌تواند تعداد باکتری‌های “خوب” در روده را کاهش دهد و در نتیجه، توانایی بدن برای مبارزه با عفونت سالمونلا را مختل کند.
مشکلات ایمنی
مشکلات پزشکی و یا داروهای زیر به نظر می‌رسند با صدمه به دستگاه ایمنی بدن باعث افزایش خطر ابتلا به سالمونلا میشوند.
ایدز
بیماری سلول داسی‌شکل
مالاریا
داروهای ضد رد که پس از پیوند عضو مصرف میشوند
کورتیکواستروئیدها
عفونت سالمونلا معمولا مرگبار نیست. با این حال، در برخی افراد به‌خصوص نوزادان و کودکان خردسال، افراد مسن، دریافت‌کنندگان عضو پیوندی، زنان باردار و افراد با دستگاه ایمنی ضعیف، عوارض می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
کم‌شدن آب بدن
اگر نمی‌توانید به اندازه کافی بنوشید تا کمبود مایعات ناشی از اسهال مداوم جبران شود، شاید دچار دهیدراسیون شوید. علائم هشدار‌دهنده عبارتند از:
کاهش خروجی ادرار
خشکی دهان و زبان
چشمهای گودافتاده
کاهش تولید اشک
باکتریمی
اگر عفونت سالمونلا وارد جریان خون شود (باکتریمی)، می‌تواند بافت‌های سراسر بدن را آلوده کند، از جمله:
بافت پیرامون مغز و نخاع (مننژیت)
پوشش درونی قلب یا دریچه‌های آن (اندوکاردیت)
استخوان و مغز استخوان (استئومیلیت)
پوشش درونیِ رگ‌های خونی، به‌خصوص اگر پیوند عروق داشته‌اید
آرتریت واکنشی
افرادی که سالمونلا داشته‌اند در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به آرتریت واکنشی هستند. آرتریت واکنشی همچنین معروف به سندرم رایترز، به طور معمول باعث عوارض زیر میشود:
سوزش چشم
ادرار دردناک
مفاصل دردناک
اکثر افراد لازم نیست برای عفونت سالمونلا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند، چون ظرف چند روز خودبه‌خود برطرف میشود. با این حال، در موارد مربوط به نوزادان، کودکان خردسالان و افراد مسن و یا دارای نقص ایمنی، در صورتی با پزشک تماس بگیرید که بیماری بیش از چند روز طول می‌کشد و با تب بالا یا مدفوع خونی همراه است، یا به نظر می‌رسد باعث دهیدراسیون شده باشد.
چگونه بیماری سالمونلا منتقل می شود؟
میکروبهای (باکتری) سالمونلا در روده بسیاری از حیوانات از جمله حیوانات وحشی، حیوانات اهلی و خانگی یافت میشوند. احتمال اینکه ماکیان (مرغ، بوقلمون و غیره) حامل سالمونلا باشند بسیار زیاد است. بنابراین سالمونلا می تواند گوشت (از جمله گوشت ماکیان)، تخم مرغ، شیر و دیگر فرآروده های لبنی را که می خورید آلوده سازد.معمولا با پخت کافی گوشت (از جمله گوشت ماکیان) باکتری سالمونلا کشته میشود.
اگر گوشت به خوبی پخته نشود ممکن است انسانها را مبتلا به سالمونلا سازند. خوردن تخم مرغ خام یا عسلی یا مصرف شیر یا محصولات لبنی دیگر آلوده به سالمونلا می تواند عفونت را به انسان منتقل نماید. گاهی غذاهای دیگری مثل میوه ها و سبزیجات ممکن است به خاطر استفاده از کود برای رشد بهتر آنها به سالمونلا آلوده شده باشند.
صدف خوراکی نیز اگر با فاضلابهای آلوده در تماس باشند ممکن است آلوده شده باشند.سگها، گربه ها و جوندگان گاهی ممکن است آلوده به سالمونلا شده باشند و لاک پشتها نیز از حاملان اصلی سالمونلا هستند. تماس با حیوانات مبتلا یا مدفوع آنها نیز سبب انتقال آلودگی به انسان میشود.
باکتری می تواند از دستان شما به دهانتان و سپس به روده (لوله گوارش) انتقال یابد و در آنجا تکثیر شده و علائم را به وجود آورد.اگر مبتلا به سالمونلا بوده و برای جلوگیری از انتشار آن به دیگران تمهیدات جدی بهداشتی را رعایت نکنید آلودگی به کسانی که با شما در ارتباط نزدیک هستند منتقل میشود (به ادامه مطلب مراجعه نمائید).
سالمونلا تا چه حد رایج است و چه کسانی به آن مبتلا می شوند؟
مسمومیت غذایی با سالمونلا بسیار رایج است. می تواند هر کسی در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد. در اغلب موارد علائم جدی ندارد. با این وجود، در گروههای خاصی از افراد ممکن است این علائم جدی تر باشد که عبارتند از:
کودکان
افراد پیر
کسانی که سیستم ایمنی آنها خوب کار نمی کند (برای مثال کسانی که درمان سرطان را تحمل می کنند، کسانی که تحت درمان بلند مدت با استروئید هستند، کسانی که ایدز دارند و غیره)
از آنجایی که امکان انتقال سالمونلا از فردی به فرد دیگر وجود دارد، مخصوصا در مکانهایی مثل خانه های سالمندان فراگیر شدن آن ممکن است.
درمان سالمونلا
بیشتر مبتلایان بدون روش های درمانی، در طی ۴ تا ۷ روز بهبود می یابند. افرادی که دارای اسهال شدیدی می باشند، نیاز به جبران مایعات از دست رفته دارند. این مایعات را می توان از طریق داخل وریدی به بدن رساند. آنتی‌بیوتیک همیشه لازم نیست. اما اگر باکتری سالمونلا ، روده ها را عفونی کرده باشد، درمان آنتی‌بیوتیک لازم است. درمان با آنتی بیوتیک در کودکان، افراد ضعیف، افراد مسن و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف لازم است، زیرا در این افراد باکتری سالمونلا ، خیلی قوی عمل می کند.
خیلی بیماری زخرفیه واقعا.بچه من الان تب کرده نصفه شبی بخاطر دو تا بچه اردک
فکر کنم منم گرفتم
چند ساعته علائمشو دارم
دیابتی هم هستم