کلامیدیا چیست؟ علائم و راه درمان بیماری کلامیدیا
کلامیدیا یکی از شایع ترین بیماری مقاربتی در جهان است که توسط باکتری به نام کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می‌شود.
کِلامیدیا تِراکوماتیس، باکتری گرم منفی و داخل سلولی اجباری است که در سرده (جنس) کلامیدیا قرار گرفته‌است.اجسام انکلوزیون کلامیدیا تراکوماتیس، اولین بار در سال ۱۹۴۲ توصیف شدند. فیفان تانگ (به انگلیسی: Feifan Tang)در سال ۱۹۵۷ برای اولین بار این باکتری را در کیسه زرده تخم مرغ کشت داد. کلامیدیا می‌تواند موجب عفونت‌های چشمی، تناسلی و مقعدی شود، مانند کلامیدیا تراکوماتیس و تراخم
اگرچه این بیماری رایج ترین و قابل درمان ترین بیماری است که از طریق روابط جنسی منتقل می‌شود اما اغلب بدون نشانه و علامت است و به صورت درمان نشده رها می‌شود. زمانی که چنین اتفاقی روی می‌دهد، زنان متوجه نتایج وخیم وحادی می‌شوند و ممکن است شرایط موجود منجر به ناباروری یا درد مزمن لگن شود. کلامیدیا یک عفونت باکتریایی است. این عفونت می‌تواند از طریق دستگاه تناسلی از انواع مختلفی از تماس جنسی منتقل شود. با توجه به آخرین آمار از مرکز کنترل بیماری‌ها (CDC)، حدود ۱.۸ میلیون نفر در ایالات متحده مبتلا به کلامیدیا هستند. با این حال، تعداد عفونت‌های جدیدی که در هر سال رخ می‌دهد بیشتر می‌شود و در هر سال به ۲.۸ میلیون عفونت جدید می‌رسد. نوجوانان و افراد جوان بیشتر در معرض این عفونت قرار دارند.
انواع
کلامیدیا تراکوماتیس دارای ۳ سرووار (سروتیپ) است:
سرووارهای Ab، B، Ba یا C که موجب بیماری تراخم می‌شوند.
سرووارهای D تا K که در اورتریت، عفونت‌های التهابی لگن، بارداری نابجا، ذات الریه (پنومونی) و ورم ملتحمه در نوزادان نقش دارد.
سرووارهای L1، L2 وL3 که در بیماری لمفوگرانولوم ونروم (به لاتین: lymphogranuloma venereum، به طور مخفف LGV) نقش دارد.
بیشتر اما نه همه سویه‌های کلامیدیا تراکوماتیس دارای پلاسمید خارج کروموزومی می‌باشند.
شناسایی
هرچند کشت کلامیدیا دشوار است ولی گونه‌های کلامیدیا را می‌توان با استفاده از تست‌های مبتنی بر DNA به راحتی تشخیص داد.(البته این روش در بسیاری از آزمایشگاهها وجود ندارد و هزینه‌بر است.)
بیشتر سویه‌های کلامیدیا تراکوماتیس را با استفاده از آنتی بادی‌های مونوکلونال (mAbs) علیه اپی توپ‌های منطقه VS4 پروتئین MOMP کلامیدیایی، شناسایی می‌کنند. با این وجود، این تست خیلی اختصاصی نیست و ممکن است آنتی بادی‌های اخیر با سایر گونه‌های کلامیدیایی مانند کلامیدیا سوئیس و کلامیدیا موریداروم نیز واکنش (واکنش مثبت کاذب) دهند
عفونت‌های کلامیدیایی
کلامیدیا تراکوماتیس، گستره بزرگی از بیماری‌ها را ایجاد می‌نماید. اورتریت، پروکتیت (التهاب راست روده و مقعد)، تراخم و ناباروری در مردان و زنان دیده می‌شود. در زنان موجب التهاب رحم، التهاب لگن و حاملگی نابجا می‌شود. این باکتری، بیماریزای مهمی در نوزادان است. باکتری موجب تراخم و یا پنومونی در نوزادان می‌شود. تراخم یکی از مهمترین عوامل نابینایی در کشورهای درحال توسعه است.
نشانه‌ها و علائم کلامیدیا:
کلامیدیا یک بیماری خاموش در نظر گرفته می‌شود زیرا بیشتر افرادی که مبتلا به این بیماری هستند در مورد آن آگاه نیستند و هیچ نشانه‌ای را تجربه نمی‌کنند. افرادی که نشانه‌های توسعه یافته تری دارند این گونه علائم را چند هفته بعد از داشتن رابطه جنسی با فرد بیمار، مشاهده خواهند کرد.
در زنان نشانه‌های این بیماری شامل موارد زیر است:
ترشح واژینال
سوزش یا درد در حال ادرار
درد در قسمت‌های پایین شکم
حالت تهوع
تب
درد به هنگام مقاربت
خونریزی در بین دوره‌های قاعدگی
در مردان نشانه‌های کلامیدیا شامل موارد زیر است:
ترشح از آلت تناسلی
سوزش یا درد به هنگام ادرار
سوزش یا خارش در سر آلت تناسلی
درد بیضه
تورم بیضه
عوارض درمان نکردن این بیماری برای مردان و زنان می‌تواند بسیار جدی باشد. در زنان عفونت می‌تواند منجر به بیماری التهابی لگن (PID) شود که در آن به تخمدان، رحم و لوله‌های فالوپ آسیب وارد می‌شود. چنین شرایطی می‌تواند منجر به ناباروری در زنان گردد. عفونت همچنین می‌تواند به درد مزمن لگن بیانجامد. در مردان، کلامیدیای درمان نشده می‌تواند به شرایطی همچون پروستاتیت(التهاب غده پروستات) یا اپیدیدیمیت منجر شود. در مردان و زنان، التهاب مقعد می‌تواند باعث ایجاد درد به هنگام برقراری رابطه جنسی از این ناحیه شود. حتی کودکانی که تازه به دنیا می‌آیند ممکن است با این بیماری درگیر شوند. این شرایط زمانی رخ می‌دهد که عفونت از مادر به کودک منتقل می‌شود. این کودکان ممکن است از ذات الریه یا عفونت چشم رنج ببرند.
چرخه زندگی
کلامیدیا تراکوماتیس نیز مانند سایر گونه‌های کلامیدیا دارای چرخه زندگی متفاوت از سایر باکتری‌هاست. آن‌ها به صورت انگل داخل سلولی اجباری فقط در داخل سلول‌های میزبان می‌توانند رشد کنند.
اجسام اولیه (به انگلیسی: elementary bodies)، ذرات عفونت‌زا هستند. آن‌ها در خارج از سلول پایدار می‌باشند. فعالیت متابولیکی ندارند و همانندسازی نمی‌کنند. اجسام اولیه از طریق چند نوع ادهسین مانند پروتئین اصلی غشای خارجی (MOMP) به سلول میزبان می‌چسبند. آن‌ها از طریق اندوسیتوز وارد سلول می‌شوند. سپس از طریق مکانیسم ناشناخته‌ای مانع ادغام لیزوزوم با واکوئل کلامیدیایی می‌شوند. به این ترتیب از مرگ خود جلوگیری می‌کنند. مدت اندکی پس از ورود به داخل سلول، پیوندهای دی سولفیدی پروتئین‌های غشای اجسام اولیه، پیوندهای عرضی خود را از دست می‌دهند. اجسام ابتدایی به اجسام بزرگی به نام اجسام شبکه‌ای (به انگلیسی: reticulate bodies) می‌شوند. اجسام شبکه‌ای، شکل فعال و زنده باکتری هستند که فعالیت متابولیکی داشته و همانند سازی می‌کنند. اجسام شبکه‌ای، بطور پیوسته از طریق تقسیم دوتایی تکثیر پیدا می‌کنند تا اینکه واکوئل داخل سلولی ، پر ازاین اجسام خواهد شد. سپس این اجسام به اجسام اولیه تبدیل می‌شوند. اجسام اولیه با ترکاندن سلول به خارج ازآن می‌ریزند و دوباره باکتری، چرخه خود را از سر می‌گیرد. کلامیدیا از نظر داشتن چرخه زندگی پیچیده، منحصربه‌فرد می‌باشد
تشخیص و بررسی کلامیدیا:
از آنجایی که تشخیص بیماری کلامیدیا دشوار است، بیشتر متخصصان پیشنهاد می‌کنند افرادی که زیر ۲۴ سال هستند و از لحاظ جنسی فعال اند، غربالگری شوند.تست غربالگری شامل نمونه ادرار یا نمونه ای از گردن رحم یا انتهای آلت تناسلی مرد است.
تست‌های آزمایشگاهی
از تست‌های مختلفی مانند NAAT (تست تکثیر اسیدهای نوکلوئیک)، واکنش زنجیره‌ای پلیمراز، تست‌های هیبریداسیون اسید نوکلوئیک (تست کاوشگر DNA)، تست‌های سرولوژیکی ELISA و EIA و تست آنتی بادی فلورسانس مستقیم (DFA) برای تشخیص عفونت‌های کلامیدیایی استفاده می‌شود. کشت کلامیدیا امکان پذیر است اما گران قیمت بوده و به ۵ تا ۷ روز زمان نیاز دارد و باید فقط در آزمایشگاه‌های مجهز به تجهیزات ویژه انجام گیرد.
انکلوزیون‌های داخل سلولی کلامیدیا با رنگ آمیزی گرم، رنگ ارغوانی تیره به خود خواهند گرفت. به دلیل وجود گلیکوژن در انکلوزیون‌های کلامیدیا تراکوماتیس (و نه کلامیدیوفیلا پنومونیه و کلامیدیوفیلا پسی تاسی)، هنگام رنگ آمیزی با محلول یُد دار لوگول، به رنگ قهوه‌ای در خواهند آمد.
درمان و داروهای مورد استفاده برای کلامیدیا:
اگر داروهای مناسب تجویز شود و به درستی مورد استفاده قرار گیرد، کلامیدیا قابل درمان است. آنتی بیوتیک‌های خوراکی همچون آزیترومایسین (زیتهرومکس)، داکسی سایکلین و اریترومایسین بیشتر رایج است. افرادی که آنتی بیوتیک مصرف می‌کنند بعد از کامل کردن دوز واحدی از آن یا دوره خاص مطرح شده توسط پزشک، بهتر است به مدت ۷ روز رابطه جنسی نداشته باشند. این موضوع معمولا به این خاطر توصیه می‌شود که کلامیدیا معمولا در طول درمان با آنتی بیوتیک قابل سرایت به فرد مقابل است. برای جلوگیری از بروز عفونت‌های مجدد، شریک جنسی باید درمان شود.
پیشگیری از کلامیدیا:
تنها روش برای پیشگیری از این بیماری ، پرهیز از داشتن رابطه جنسی کنترل نشده با سایر افراد است. روش‌های زیر می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند:
استفاده از کاندوم در طول مقاربت جنسی
پرهیز از روابط جنسی کنترل نشده
انجام غربالگری منظم