یست تخمدان ساختمان‌های کیسه مانند پر از مایع در تخمدان هستند. واژه کیست به ساختمانی پر از مایع اطلاق می‌شود. بنابراین تمام کیست های تخمدان حداقل حاوی مقداری مایع هستند.

 

علل ایجاد کیست های تخمدان

کیست های تخمدان به دلایل متعددی ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین نوع کیست تخمدانی، کیست فولیکولار است که از رشد یک فولیکول نتیجه می‌شود. فولیکول یک کیسه پر از مایع طبیعی است که حاوی یک تخمک است. کیست های فولیکولار هنگامی که فولیکول در طی چرخه قاعدگی بیش از حد طبیعی رشد می‌کند و برای آزاد سازی تخمک باز نمی‌شود تشکیل می شود.

معمولاً کیست های فولیکولار تخمدان در طی چند روز تا چند ماه به خودی خود برطرف می شوند. کیست می تواند در اثر جراحت یا نشت عروق خونی کوچک به درون کیسه تخمک حاوی خون باشند که در این صورت به آن کیست تخمدان هموراژیک یا اندومتریوئید گفته می‌شود.

گهگاه بافت های تخمدان برای تشکیل بافت های دیگر بدن مانند مو یا دندان به صورت غیر طبیعی رشد می کنند. کیست هایی با این بافت های غیر طبیعی کیست تخمدان درموئید نامیده می شوند.

علایم کیست تخمدان چیست؟

بیشتر کیست های تخمدانی هرگز مشخص نمی شوند و بدون اینکه زنان بدانند که به این کیست ها مبتلا هستند برطرف می شوند. هنگامی که یک کیست علایم ایجاد می کند، درد در شکم یا لگن شایع ترین علامت است. درد می تواند در اثر پارگی کیست، رشد سریع و اتساع آن، خون ریزی به درون کیست یا پیچ خوردن کیست در اطراف منبع خونی آن ایجاد شود.

کیست تخمدان – تخمدان سمت راست بزرگ شده و حاوی مایع است

تشخیص کیست تخمدانی

بیشتر کیست ها به وسیله اولتراسوند (سونوگرافی) تشخیص داده می شوند که بهترین تکنیک تصویربرداری برای شناسایی کیست های تخمدانی است. سونوگرافی یک روش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از ساختمان های درون بدن استفاده می کند. تصویربرداری اولتراسوند بدون درد است و هیچ ضرری ندارد.

هم چنین می توان کیست ها را با روش های دیگر تصویربرداری مانند اسکن CAT یا اسکن MRI شناسایی کرد.

آیا کیست های تخمدانی خطرناک هستند؟

اگر زنی در دهه چهارم زندگی خود یا حتی جوان تر باشد و قاعدگی های منظم داشته باشد، بیشتر توده های تخمدانی «کیست های تخمدانی عملکردی» خواهند بود که در حقیقت طبیعی هستند. این کیست ها با جریان تخمک گذاری که در چرخه قاعدگی رخ می دهد ارتباط دارند و معمولاً در طی چرخه قاعدگی بعدی خود به خود ناپدید می شوند.

بنابراین به خصوص در زنانی که در دهه دوم و سوم (تا ۳۰ سالگی) زندگی خود هستند این کیست ها در چند چرخه قاعدگی بررسی می شوند تا مشخص شود آیا از بین رفته اند یا نه. چون قرص های ضد بارداری خوراکی تا حدودی با جلوگیری از تخمک گذاری عمل می کنند، پزشکان انتظار نخواهند داشت که زنان مصرف کننده ضد بارداری های خوراکی «کیست های تخمدانی عملکردی» داشته باشند.

بنابراین ممکن است به زنانی که در حین مصرف قرص ضد بارداری خوراکی به کیست تخمدانی مبتلا می شوند توصیه شود که به جای پایش از طریق سونوگرافی لگن یا جراحی، معاینه شوند. عوامل دیگری نیز وجود دارند که در کنار سن زن یا مصرف ضد بارداری های خوراکی به ارزیابی کیست های تخمدان کمک می کنند.

 

کیستی که در سونوگرافی شبیه یک کیسه ساده پر مایع به نظر می رسد، در مقابل کیستی با بافت سخت در داخل آن، به احتمال زیاد خوش خیم است. بنابراین سونوگرافی نیز در تشخیص این که تومور تخمدانی جدی است یا نه نقش دارد.

سرطان تخمدان در زنان جوان تر از ۴۰ سال نادر است.  آن دسته از کیست تخمدانی که پس از ۴۰ سالگی ایجاد می شود نسبت به قبل از آن شانس بالاتر سرطانی بودن را دارند، اگرچه بیشتر کیست های تخمدان حتی پس از ۴۰ سالگی خوش خیم هستند.

آزمون خونی CA-۱۲۵ می تواند به عنوان مشخصه ای برای سرطان تخمدان به کار رود، اما غیر طبیعی بودن آن همیشه به معنی وجود سرطان نیست. اولاً بسیاری از بیماری های خوش خیم در زنان در سنین باروری می تواند سبب افزایش CA۱۲۵ شود، بنابراین CA-۱۲۵ یک آزمون اختصاصی به خصوص در زنان جوان نیست. عفونت های لگن، فیبروئید های رحم، بارداری، کیست های خوش خیم تخمدان (هموراژیک) و بیماری های کبد همگی بیماری هایی هستند که ممکن است در غیاب سرطان تخمدان سطح CA-۱۲۵ را افزایش دهند.

ثانیاً حتی در صورت ابتلا زن به سرطان تخمدان، تمام این سرطان های تخمدان سبب افزایش سطح CA-۱۲۵ نمی شود. علاوه براین، سطوح CA-۱۲۵در زنان مبتلا به سرطان سینه، ریه و پانکراس نیز به صورت غیر طبیعی بالا می رود.

روند درمان کیست های تخمدان

بیشتر کیست های تخمدان در زنان در سنین باروری کیست های فولیکولار هستند که به طور طبیعی در عرض ۱ تا ۳ ماه از بین می روند. اگرچه ممکن است این کیست ها پاره شوند، به ندرت علائم ایجاد می کنند. این کیست ها خوش خیم هستند و مشکلاتی ایجاد نمی کنند.

در زنانی که هیچ علائمی ندارند کیست تخمدان را می توان همزمان در طی آزمایش لگن تشخیص داد. تمام زنان در مقاطعی از زندگی به کیست های فولیکولار مبتلا می شوند.

در زنان در سنین باروری، معاینه کیست فولیکولار معمولاً در چند چرخه قاعدگی انجام می شود زیرا در این گروه سنی این کیست ها شایع و سرطان تخمدان نادر است. گاهی اوقات کیست های تخمدانی در زنان غیر یائسه حاوی مقداری خون است که کیست های هموراژیک نامیده می شوند. کیست های هموراژیک به سرعت برطرف می شوند.

به منظور تعیین استراتژی درمانی برای کیست های تخمدان از اولتراسوند استفاده می شود زیرا این روش می تواند به تشخیص این که این کیست، کیست ساده یا ترکیبی است کمک کند. کیست ساده که در بیماری های خوش خیم دیده می شود فقط حاوی مایع بوده و بافت جامد ندارند اما کیست ترکیبی بافت جامدی دارد که به پایش و احتمالاً جراحی نیاز دارد.
به طور خلاصه درمان ایده آل کیست های تخمدان به سن زن، اندازه کیست (و تغییر اندازه) و ظاهر کیست در اولتراسوند بستگی دارد.

درمان کیست تخمدان می تواند شامل معاینه ساده یا ارزیابی آزمون های خونی مانندCA-۱۲۵ باشد که به تشخیص پتانسیل ابتلا به سرطان کمک می کند.

در صورت ایجاد درد شدید، از بین نرفتن خود به خود کیست تخمدانی و یا مشکوک بودن تومور، می توان آن را با لاپاراسکوپی یا در صورت نیاز با لاپاراسکوپی باز خارج کرد. به مجرد خارج کردن کیست، تومور به یک پاتولوژیست ارجاع داده می شود تا به منظور تشخیص نهایی نوع کیست موجود، بافت را در زیر میکروسکوپ آزمایش کند
منبع:asreelm.com