همه چیز درباره پنومونی ویروس(hmpv)؛ آیا پاندمی دیگری در راه است؟

لابد این روزها زیاد شنیده‌اید که «سرماخوردگی‌های امسال، مثل سال‌های گذشته نیست»، «انگار مدل ویروس‌ها عوض شده است»، «می‌گویند پاندمی جدیدی در راه است، شبیه سال‌های همه‌گیری کرونا»، «یک ویروس جدید در چین شایع شده که خیلی خطرناک است» و مواردی از این قبیل؛ درست است! آنچه امسال بین مردم شایع شده و علایمی مثل تنگی نفس خفیف، احتقان بینی، خشونت صدا و گلو درد دارد، سرماخوردگی مرسوم همیشگی نیست و پنومونی ویروس (hmpv) نام دارد؛ اما قرار نیست که پاندمی جدیدی باشد و قرنطینه‌های طولانی مدت ایجاد کند.

این مقاله در لامل، همه چیز را در مورد این ویروس برایتان شفاف‌سازی می‌کند تا به جای ترس و دامن زدن به شایعات، راهکارهای واقعی را بدانید و با خیال راحت، به کارهای روزمره‌تان برسید؛ پس تا پایان همراه ما باشید:

فهرست مطالب:
پنومونی ویروس، جدید نیست!
بهترین روش برای تشخیص پنومونی ویروس کدام است؟
پنومونی ویروس چطور منتقل می‌شود؟
علایم بالینی HMPV چیست؟
راه درمان پنومونی ویروس چیست؟
سوالات متداول:

پنومونی ویروس، جدید نیست!

hmpv یک ویروس تنفسی است که همه دنیا را می چرخد و پیک شیوع آن، فصل بهار و زمستان است. این ویروس اولین بار سال ۲۰۰۱ توسط یک ویروس شناس هلندی شناسایی شد. یعنی چیزی حدود ۲۴ سال پیش، این ویروس شناس با بررسی کودکانی که علایم بالینی تنگی نفس داشتند، پی برد که تست سایر ویروس های مرسوم، منفی است و این بچه ها به پنومونی ویروس مبتلا شده‌اند. جالب اینجاست که بدانید بر اساس گفته محققان، تصور می شود که پنومونی ویروس حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ سال قبل به واسطه انتقال زئونوتیک از پرندگان به انسان‌ها منتقل شده و اصلا پدیده جدیدی به حساب نمی‌آید.

بر خلاف آنچه برخی اذعان می‌کنند، بر اساس دیتای موجود، پنومونی ویروس نمی‌تواند تهدید جدی‌ای باشد. این ویروس‌ها از نظر ژنتیک و رفتارهای بالینی شناخته شده هستند و الگوی اپیدیولوژیک فصلی را از خود نشان می‌دهند. به همین خاطر، متعجب کننده نیست و نمی‌توانیم آن را در دسته ویروس‌های جدید قرار بدهیم. متاسفانه اضطرابی که طی این روزها بین مردم شایع شده، به خاطر تجارب تلخ سال‌های کوید است که بازارگرمی فضای مجازی به آن دامن می‌زند. پنومونی ویروس بر اساس ساختار ژنتیکی، از سال ۲۰۱۶ در خانواده pneumoviridae قرار گرفته است و بر اساس توالی یابی ژنتیکی، نمی‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های جدی باشد. بنابراین، اینکه به اخبار زرد با تیترهای «شیوع ویروس چینی» اکتفا کنیم، بی‌معنی است.

بهترین روش برای تشخیص پنومونی ویروس کدام است؟

hmpv یک ویروس تنفسی است و pcr با توجه به این‌که حساسیت قابل قبولی دارد، بهترین متد برای تشخیص آن به شمار می‌رود. البته متدهای دیگری هم وجود دارد که هر کدام مزایا و معایبی دارند اما pcr روش مناسب‌تری است. در این میان، Multiplex PCR دیتای مناسبی را در مدت زمان کوتاه در اختیار پزشکان قرار می‌دهد و مدیریت بیماری را آسان‌تر می‌کند. در نظر بگیرید که این ویروس از سال‌ها پیش همراه با ما زندگی می‌کند و چه بسا هر کدام از ما بارها به hmpv مبتلا شده‌ایم!

پنومونی ویروس چطور منتقل می‌شود؟

این ویروس، به صورت عمده مجاری تنفسی فوقانی را درگیر می‌کند و باعث التهاب و ترشحات می‌شود. همچنین مثل خیلی از ویروس‌های دیگر، از طریق تماس مستقیم و ارتباط با ترشحات آلوده فرد بیمار منتقل می‌شود. در این میان، ویروس‌های کووید و آنفلوآنزا Air Borne هستند اما پنومونی Droplte Borne است و فقط زمانی منتقل می‌شود که فرد بیمار بتواند در فاصله‌ای کمتر از ۲ متر، ترشحات تنفسی خود را روی مخاط صورت شما بپاشد و یا این‌که شما به همان سطوحی دست بزنید که فرد بیمار، به آن دست زده است. به همین خاطر، رعایت فاصله و شستشوی مکرر دست‌ها نقش خیلی زیادی در جلوگیری از انتقال دارد.

در بیماری‌های Air Borne با یک عطسه یا سرفه، ویروس در هوا معلق می‌شود و ممکن است ۱ تا ۲ ساعت معلق باقی بماند ولی در بیماری‌های Droplte Borne، ویروس‌ها در قطرک های تنفسی هستند و با سرفه و عطسه فرد مبتلا روی سطوح می‌ریزند. بنابراین، اینکه از فرد مبتلا ۲ متر فاصله بگیریم ضامن سلامتی‌مان است و در این صورت، فرد مبتلا هر چقدر هم عطسه و سرفه کند، برد قطرک‌های تنفسی بیشتر از ۲ متر نیست.

علایم بالینی HMPV چیست؟

این بیماری دوره کمون ۵ تا ۹ روز دارد و در کودکان و افراد مسن، جدی‌تر بروز میکند. با این وجود، اصلا در رده بیماری‌های شدید و مساله‌ساز قرار نمی‌گیرد. الگوی انتشار پنومونی به این صورت است که هر سال اواخر زمستان و اوایل بهار، شیوع قابل ملاحظه‌تری دارد و شامل علایم بالینی به صورت سرما خوردگی ملایم و خفیف است. این علایم بعد از چند روز خوب می‌شود و معمولا مساله‌ساز نیست. در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، ممکن است به مجاری تنفسی تحتانی پیشرفت کند و بهبودی چند روز بیشتر طول بکشد.

HMPV در بچه‌ها بیشتر به صورت گلودرد، سرفه، آبریزش بینی و تب بروز می‌کند و کودکانی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، زمینه برای مبتلا شدن‌شان مساعدتر است. در بزرگسالان، علایم خفیف‌تر است و به صورت سرفه، احتقان بینی، آبریزش، تنگی نفش و خشونت صدا بروز می‌کند. افراد بالغ اگر قسمت تحتانی مجاری تنفسی‌شان درگیر شود، دچار wheezing می‌شوند و این بیشتر، افراد مسن را شامل می‌شود.

راه درمان پنومونی ویروس چیست؟

به معنای واقعی، پنومونی با جای نرم و آش گرم درمان می‌شود! این روش در خیلی از عفونت‌های تنفسی پایه درمان است. به این صورت که باید غذای خوب و آبکی بخوریم، همچنین خواب کافی و آرامش فکری داشته باشیم تا بدن بتواند با خیال راحت همه انرژی خود را صرف مقابله با ویروس بکند. در نظر بگیرید که استراحت فقط در خانه ماندن نیست و آرامش فکری بهترین راه مقابله با پیشرفت بیماری است.

در خصوص تجویز داروهایی مثل Ribavirin برای تسکین hmpv صحبت‌هایی در میان است اما هنوز مطالعه و دیتای کافی در این زمینه وجود ندارد. بنابراین بهتر است اصراری به تجویز دارو نداشته باشید و فکر نکنید که با یک بیماری کشنده مواجه هستید. در خصوص ساخت واکسن برای این ویروس، مطالعات زیادی در سراسر جهان صورت گرفته است، ولی هنوز هیچ کدام توفیق کافی نداشته‌اند. تجویز آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت ثانویه بیماری‌های ویروسی نیز بسیار اشتباه است و متاسفانه در ایران خیلی رواج دارد!

توجه داشته باشید که چین، بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد و طبیعی است که گستردگی و شیوع این بیماری مشهودتر باشد. خوشبختانه بدن ما، آشنایی زیادی با پنومونی ویروس دارد و مثل کوید نیست که بدنمان با آن غریبه باشد. بنابراین، به نظر نمی آید که hmpv منشایی برای پاندمی باشد.

سوالات متداول:

آیا پنومونی ویروس شبیه RSV است؟
بله، هر دوی این ویروس‌ها روی دستگاه تنفسی فوقانی تاثیر می‌گذارند و در مجموع علایمی از جمله سرفه، تب، احتقان بینی و تنگی نفس ایجاد می‌کنند.

آیا HMPV خیلی مسری است؟
این بیماری به اندازه کوید مسری نیست و بیشتر از طریق تماس نزدیک با فردی که ترشحات ناشی از سرفه و عطسه خود را روی سطوح مختلف مثل دستگیره در پرتاب کرده، منتقل می‌شود. به همین خاطر، باید حفظ فاصله دو متری با فرد بیمار رعایت شود.

درمان HMPV چیست؟
پنومونی ویروس، عفونت ویروسی سرما خوردگی است و افراد می‌توانند علایم خود را با داروهای بدون نسخه برای درمان درد، تب، گرفتگی بینی و سرفه درمان کنند. اما بهترین روش، استراحت، خوردن مایعات گرم و غذاهای مقوی است.

دوره ابتلا به پنومونی ویروس چقدر طول می کشد؟
اکثر افراد بعد از ۷ تا ۱۰ روز بهبود می‌یابند. با این حال، افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند بیشتر درگیر می‌شوند و شاید نیاز باشد که تحت مراقبت‌های درمانی بیشتری قرار بگیرند.

آیا برای درمان HMPV به آنتی بیوتیک نیاز داریم؟
خیر؛ آنتی بیوتیک برای درمان بیماری‌های باکتریایی است و در صورتی که صرفا دچار پنومونی ویروس شده‌اید، نیاز به دریافت آنتی بیوتیک ندارید.

آیا ابتلا به HMPV ایمنی می آورد؟
خیر؛ شما ممکن است بیشتر از یک بار در سال به این ویروس مبتلا شوید.

منبع:
اتحادیه زیست شناسی ایران