تاریخچه
میزان وقوع بیماری اندک است. موارد متعدد بیماری در اروپا و ایالات متحده تشخیص داده شده که احتمالاً در رابطه با دقت بیشتر در حرفه پزشکی و خدمات پیشرفته قابل دسترس آزمایشگاهی جهت تشخیص بیماری در این کشورها می باشد. نتیجتاً، تعداد موارد ثبت شده در سالهای اخیر، همانطوریکه بوسیله گزلرشات در آلمان و ایالات متحده نشان داده شده، بطور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. از سال ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۹، ۵۰۰ مورد از هر دو قسمت آلمان شرقی و غربی گزارش گردیده، در حالیکه تقریباً ۱۵۰۰ مورد از ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۶ به ثبت رسیده است. در ایالات متحده،تنها ۱۸۴ مورد از سال ۱۹۳۳ تا ۱۹۵۸، ۵۴۷ مورد از ۱۹۵۹ می باشد. در چندین کشور آمریکای لاتین، موارد اسپوردیک بیماری مشاهده شده است. در یک بیمارستان مکزیک، کشت خون یک دوره ۳ ماهه از تمامی کودکانی که مادرانشان علائمی از عفونت آمنیوتیک را نشان می دادند، انجام و لیستریا مونوسیتوژنس در ۴ مورد از ۳۳ کودک تازه متولد شده جدا گردید.
مقدمه:
لیستریا:
دو نوع منوسیتوژنز وایوانوی بری انسان بیماریزا می باشد لیستریوز بیماری مشترک انسان وحیوان است که عامل آن لیستریا منو سیتوژنز می باشد . علت نامگذاری این باکتری ازدیاد تعدادمونوسیتها درحیوانات الوده آزمایشگاهی بوده است . لیستریا باسیلهای گرم مثبت کوتاه (مستقیم یا کمی خمیده) بدون کپسول بدون اسپور کاتالاز مثبت واکسیداز مثبت هستند .
کشت : دربسیاری ازمحیطهای کشت مانند مولرهینتون آگار وآگارخوندار به خوبی رشد می کند . قادر به ایجادهمولیز بتادرآگارخوندار است لذاممکن است بااستربتوکوکهای بتا همولیتیک اشتباه گردد .لیستریا منوسیتوژنز قادر به رشددردمای Cold enrichment 4درجه سانتیگراد است لذا می توان روش انجام داد یعنی نمونه هابه مدت چندروزدردمای ۴ درجه سانتیگراد قرارداده وسپس اقدام به کشت نمود.
تست آنتون : ۲تا۳ قطره ازمحیط کشت مایع لیستریا رادر ملتحمه چشم خرگوش تلقیح کرده درصورت وجود لیستریا منوسیتوژنز ایجاد کانژنکتیویت همراه با آسیب قرنیه پس از۴۸ ساعت می گردد.
نکته : تست کمپ درلیستریا منوسیتوژنز مثبت است
نکته : لیستریا منوسیتوژنز ازتخمیر رامنوز ایجاد اسید می کند
یکی از باکتریهای که از طریق مواد غذایی از جمله شیر خام، سبزیجات (به خصوص کلم) و گوشت به انسان منتقل میشود باکتری «لیستریا منوسیتوژنز» است، که باعث بیماریهای مختلفی از جمله مننزیت، کنژکتیویت، سپتی سمی و سقط جنین میشود. .
به گزارش سرویس «بهداشت و درمان» خبرگزاری دانشجویان ایران، منحصرترین شکل بالینی این بیماری عفونت دستگاه تناسلی زنان باردار و عفونت فرزندان قبل از تولد یا در زمان زایمان است.
لیستریا تمایل شدیدی به جفت و جنین و سیستم عصبی دارد.
در عفونت لیستریازیس در زنان باردار معمولا هیچ علامت مشخصی وجود ندارد یا فقط سابقهای از بیماری شبه آنفولانزا و خود محدود شونده در مدت سه ماهه آخر بارداری وجود دارد.
اما علایمی همچون تیره شدن مایع آمنیوتیک، دردکمر، تب و لرز، زایمان زودرس و التهاب کلیه و لگن میتواند از نشانههای لیستریازیس باشد.
دوره کمون این بیماری ۳۱ روز است ولی میتواند بین ۱۱ تا ۶۲ روز متغیر باشد.
برای تشخیص بیماری از خون، مایع مغزی نخاعی، مایع آمنیوتیک و ترشحات سیستم تناسلی نمونهگیری میشود.
استفاده از آنتی بیوتیکهای سولفامتوکسازول، تری متوپریم و آمپی سیلین برای درمان توصیه میگردد.
مهمترین و مطمئنترین راه برای پیشگیری دقت در مصرف مواد غذایی سالم و بهداشتی میباشد.
جنس لیستریا (Listeria):
باسیل های گرم مثبت کوتاه (کوکوباسیل ) بدون شاخه با دوانتهای گرد هستند که در کشت های کهنه ، گرم متغیر و کوکسی شکل بنظر می رسند . این باکتری ها به تنهایی یا بصورت زنجیره کوتاه و گاهی به صورت رشته ای و یا پالیساد قابل رویت اند ،مواقعی نیز که در وضعیت دوتایی قرار گیرند ممکن است با پنوموکوک اشتباه شوند . این باکتری ها همانند کورینه باکتریوم ها، کاتالاز مثبت، فاقد کپسول، غیراسیدفست، اکسیدازمنفی اند و فاقد اسید مایکولیک در دیواره سلولی خود می باشند و دمای رشد مناسب آنها ۳۰تا ۳۷ درجه سانتی گراد است . از ویژگیهای مهم اعضای جنس لیستریا، متحرک بودن آنها دردمای اتاق (۲۰ الی ۲۵ درجه سانتی گراد ) می باشد که این باکتری ها را از کورینه باکتریوم ها متمایز می سازد . نحوه حرکت لیستریا در لام مرطوب نیز منحصر به فرد بوده و با یک حرکت چرخشی خاص ( tumbling motility) به صورت معلق زدن باکتری از یک انتها به سمت انتهای دیگر خودمشخص می گردد . برای مشاهده این نوع حرکت ، باکتری را در نوترینت براث تلقیح نموده و به مدت یک تا دو ساعت در دمای اتاق نگهدار ی می نمایند . قطره ای از این سوسپانسیون را بین لامولامل قرار داده و با درشت نمایی ۴۰× میکروسکوپ بررسی می نمایند . در محیط نیمه جامد مانند SIM،این حرکت با منظره ای شبیه” چتر“ باز شده پس از تلقیح باکتری و یک شب انکوباسیون در دمای اتاق متجلی خواهد شد ، در حالی که باکتری در ˚c37معمولاً غیر متحرک است و چنین منظریه ای پدیدار نخواهدشد .
تاکنون ۸ گونه مختلف از جنس لیستریا شناسایی شده است که شاخصترین آنها” لیستریامونوسیتوژنز“(L.monocytogenes) می باشد . این باکتری توانایی رشد در ˚c4 و نیز در حضور ۱۰% کلرور سدیم را دارد . همچنین در آگار خوندار، هاله باریکی از همولیز بتا ایجاد می کند و تست CAMP (در حضور استافیلوکوکوس اورئوس ) مثبت است (گاهی این باکتری ممکن است با استرپتوکوکوس آگالاکتیه که تست کمپ مثبت است ،اشتباه شود . لیستریا مونوسیتوژنز برخلاف استرپتوکوکوس آگالاکتیه ،کاتالاز مثبت و تست هیدرولیز اسکولین مثبت می باشد).
علاوه بر خصوصیات ذکر شده ، لیستریا مونوسیتوژنز ،گلوکز، رامنوز ،هیدرولیز هیپورات ، متیل رد،وژه پروسکوئر مثبت ولیH2S ،احیای نیترات ، مانیتول ، ریبوز ، نشاسته ، زایلوز ، ذوب ژلاتین ،اندول و اوره آز منفی است . (۳)
(لیستریامونوسیتوژنز تنها گونه بیماریزا در انسان است . لیستریا ایوانووئی (L.ivanovii) سبب سقط جنین درحیوانات میگردد . سایر گونه ها غیر بیماریزا هستند . وقتی جدا سازی لیستریا مونوسیتوژنز از برخی نمونه ها (مانند جفت و سایر بافتها ) مشکل باشد ، می توان با روش تقویت و یا تغلیظ باکتری درسرما (Cold enrichment) امکان ایزو لاسیون آن را افزایش داد . بدین ترتیب که نمونه جمع آوری شده را در نوترینت براث در دمای ˚c4 به مدت چند هفته تا چند ماه نگهداری می کنند و سپس براث را به دفعات در محیطهای کشت پاساژ می دهند تا باکتری تقویت یافته در چنین شرایطی به صورت خالص بدست آید .)
مسمومیت غذایی وعلائم ونشانه های آن:
مسمومیت غذائی ممکن است تنها در یک فرد، یا تمام گروهی از افراد که در معرض غذا یا نوشیدنی آلوده قرار دارند اثر بگذارد. و مسمومیت بستگی به میزان میکروب یا سم مصرفشده در هر فرد و میزان حساسیت فرد در برابر آن دارد… (۴)
مسمومیت غذائی زمانی اتفاق میافتد که چیزی خورده یا نوشیده باشید که حاوی میکروبهای مضر(باکتریها، ویروسها یا انگلها ) باشد.
بعضی وقتها باکتریها در غذا سم تولید میکنند و سم آنها سبب مشکل میشود
علائم مسمومیت غذائی ممکن است ساعتها یا روزها پس از مصرف غذا یا نوشیدنی آلوده شروع شود.
زمان ظهور علائم مسمومیت تاحدی به علت مسمومیت و مقدار یا نوشیدنی مصرفشده بستگی دارد.
علائم مسمومیت ممکن است شامل این موارد باشد:
• دردشکمی
• اسهال، شکم روی
• تب
• بی اشتهایی
• حالت تهوع
• استفراغ ، قی
• ضعف و خستگی (کوفتگی)
مسمومیت غذائی ممکن است تنها در یک فرد، یا تمام گروهی از افراد که در معرض غذا یا نوشیدنی آلوده قرار دارند اثر بگذارد. و مسمومیت بستگی به میزان میکروب یا سم مصرفشده در هر فرد و میزان حساسیت فرد در برابر آن دارد.
چه کسانی بیشتر در معرض مسمومیت غذایی هستند؟
کودکان و افراد مسن بیشتر دچار مسمومیت غذائی می شوند. فراد دیگر هم اگر این شرایط را داشته باشید، بیشتر در معرض مسمومیت غذایی هستید:
• به یک بیماری پزشکی مزمن مبتلا هستید ، از قبیل بیماری کلیه یا دیابت
• باردارهستید.
• ضعف در سیستم دفاعی بدن دارید، که می تواند به علت مصرف داروها بعد از عمل پیوند عضو ، برخی داروهای شیمیدرمانی یا ابتلا به ویروس ایدز (HIV) باشد.
• اخیرا سفری داشتید، جایی که ممکن است شما در معرض باکتریهای زیادی قرار گرفته باشید که ممکن است دلیل مسمومیت غذائی شما باشد
راهکارهایی برای از بین بردن مسمومیت:
بیشترین موارد مسمومیت غذائی خفیف هستند و در عرض چند روز برطرف میشوند.
در طول این مدت هدف، پیشگیری از کمآبی بدن است.کمآبی بدن ببه معنای از دست رفتن مایعات و الکترولیتها (مواد غذائی و مواد معدنی ) مورد نیاز بدن شما است.
تا زمانی که استفراغ و اسهالتان تمام شود. باید از غذاهای جامد و فرآوردههای لبنی پرهیز کنید.
وقتی احساس بهتری پیدا کردید، بار دیگر به تدریج خوردن غذا و نوشیدنی را شروع کنید.
غذاهای ساده از قبیل بیسکویت شور ، نان تست و موز را امتحان کنید.
از خوردن غذاهای ادویه دار، غذای سرخ شده ، لبنیاتها و غذاهایی که دارای چربی و شکر بالا هستند خودداری کنید. مایعات زیاد مصرف کنید اما از شیر یا نوشیدنیهای کافئین دار خودداری کنید.
همچنین از نوشیدن نوشابههای ورزشی و انرژیزا خودداری کنید. ابن نوشیدنیها جایگزینی الکترولیتها (نمک و مواد معدنی) را نمی دهد و از تلف شدن آب بدن جلوگیری نمیکند.
علائم کم آبی وراههکارهایی برای درمان آن؟
علائم کم آبی بدن اینها هستند:
• کمی یا نداشتن ادرار، یا اداری که تیره تر از حد معمول است
• خشکی زبان
• خواب آلودگی یا خستگی (کوفتگی)
• تشنگی زیاد
• سر درد
• گیجی
• احساس سر گیجه یا منگی
• نداشتن اشک در زمان گریه کردن
برای درمان کمآبی خفیف بدن سعی کنید جرعه جرعه آب بنوشید.
سوپهای رقیق (آبکی)، نوشابههای گازدار بیرنگ و ترکیب آب میوه با آب می تواند کمک کند.
پرهیز از قهوه، چای، نوشابههای گازدار تیره و دیگر نوشیدنیهای کافئین دار. این نوشیدنیها میتواند از دست دادن آب بدن را وخیم تر سازد.
کودکانی که کمآبی خفیف بدن دارند را میتوان با دادن آب یا محلول (ORS) درمان کرد.
ORS پودری است دارای مخلوطی درست از نمک، شکر، پتاسیم و دیگر مواد مغذی است که بعد از مخلوط کردن با آب به نسبت معین برای به جایگزینی مایعات از دست رفته بدن به کار میرود.
در موارد از دست دادن شدید آب بدن ممکن است مجبور شوید در بیمارستان تحت معالجه قرار گیرید. ممکن است لازم باشد مایعات و الکترولیتهای داخل وریدی را به شما بدهند.
آیا مسمومیت غذائی بیماری وخیم است؟
میتواند باشد. کمآبی بدن می تواند خطرناک باشد، همچنین برخی از انواع مسمومیتها غذایی جدیتر هستند.
عفونت معمولا در مادر بسیار خفیف است، اما ممکن است سبب سقط جنین، درد زایمان
زودرس، نوزاد مرده و مشکلات رشدی نوزاد میشود. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند با خطر پیشرفت عوارض ناشی از باکتری لیستریا روبه رو هستند.
مسمومیت غذائی ناشی از باکتری اشریشیا کولی ممکن است باعث عارضهای به نام سندرم یورمیک همولیتیک (HUS) شود. HUS می تواند سبب نارسایی کلیه به خصوص در افراد دچار ضعف سیستم ایمنی شود
با مشاهده علائم زیرباید به دکتر مراجعه کرد:
• اسهال شدید به مدت بیشتر از سه روز طول بکشد
• استفراغ پی در پی که بیشتر از دو روز طول بکشد
• در مدفوع تان خون ببینید
• داروهای مدر (ادرارآور) مصرف میکنید و اسهال، حالت تهوع یا استفراغ دارید
• تب بالای ۳۸٫۳ درجه ی سانتیگراد دارید.
در موارد زیر نیاز به مراقبتهای اورژانسی می باشد:
• مدفوع شما رنگ خرمائی مایل به قرمز یا سیاه پیدا کرده باشد یا مقدار زیادی خون در مدفوع خود بینید.
• در استفراغ شما خون باشد
• درد شکمی شدید یا چنگه (کرامپ) معده دارید
• دوبینی یا مشکل در حرکت دادن بخشهایی از بدن دارید
• نشانه های از بین رفتن شدید آب بدن دارید (لیست بالا را ببینید)
• مشکل در بلع غذا
• احساس تپش قلب
• مسمومیت غذایی شما ناشی خوردن قارچهای سمی یا صدفهای خوراکی است.
غذاهایی که احتمالا سبب مسمومیت غذایی میشود؟
گوشت یا مرغ نپخته یا نیم پز، فراوردهای لبنی غیر پاستوریزه، صدف خوراکی، میوههای نشسته و سبزی نشسته شایعترین علل مسمومیت غذایی هستند.
مسمومیت غذایی بیشتر در بوفهها و در پیکنیک رفتنها رایج است،که در آنها غذاهایی (از قبیل مایونز در سالاد سیب زمینی) برای مدت درازی خارج از یخچال باقی گذاشته میشود.
راههای دوری از مسمومیت غذایی:
میتوانید قدمهای سادهای برای دوری از مسمومیت غذایی بردارید:
• میوهها وسبزیجات را حسابی بشویید
• میز محل درست کردن غذا، تخته های برش، چاقو و وسایل آشپزخانه را پاک کنید.
• بکرات دستهایتان و و سائل مورد استفادهتان را بشویید.
• گوشتهای خام و نپخته را کنار هم در یک بشقاب قرار ندهید
• چنانچه از چاقو برای تکه تکه کردن جوجه مرغ نپخته استفاده می کنید ، برای تکهتکه کردن سایر مواد غذایی که خام مصرف میشوند، از آین چاقو استفاده نکنید.
• گوشت را به طور کامل بپزید. درصورت نیاز از حرارت سنج گوشت استفاده کنید. و اطمینان حاصل کنید که گوشت گاو تا ۷۱ درجه حرارت دیده است، در مورد گوشت مرغ و سایر ماکیان ۸۲ درجه سانتیگراد و در مورد گوشت ماهی ۶۰ درجه سانتیگراد حرارت لازم است.
• از غذاهای بسته بندی شده که تاریخ مصرفشان منقضی شده است، استفاده نکنید.
• غذایی که در قوطی های کنسرو شده پف کرده و صدمه دیده را دوربیاندازید
• ته مانده ی غذ راا چنانچه تا ۴ ساعت آن را مصرف نمی کنید، در داخل یخچال بگذارید
• قارچهای جنگلی را نخورید
• پنیرهای تازه و نرم را نخورید (مخصوصا وارداتی) اگر باردار هستید یا ضعف سیستم ایمنی دارید
• زمانیکه به سفر سخت و طولانی می روید، میوههای خام یا سبزیجاتی که با آب ضدعفونی و میکروب زدائی نشدهاند مصرف نکنید و از آبی که فیلتر نشده(نجوشیده) شیر آب بپرهیزید.
• زمانی که در رستورانها یا مجامع عمومی هستید از خوردن غذاهایی که مدت زمان زیادی خارج از یخچال قرار دارند، بپرهیزید.
کشت : دربسیاری ازمحیطهای کشت مانند مولرهینتون آگار وآگارخوندار به خوبی رشد می کند . قادر به ایجادهمولیز بتادرآگارخوندار است لذاممکن است بااستربتوکوکهای بتا همولیتیک اشتباه گردد .لیستریا منوسیتوژنز قادر به رشددردمای Cold enrichment 4درجه سانتیگراد است لذا می توان روش انجام داد یعنی نمونه هابه مدت چندروزدردمای ۴ درجه سانتیگراد قرارداده وسپس اقدام به کشت نمود .
تست آنتون : ۲تا۳ قطره ازمحیط کشت مایع لیستریا رادر ملتحمه چشم خرگوش تلقیح کرده درصورت وجود لیستریا منوسیتوژنز ایجاد کانژنکتیویت همراه با آسیب قرنیه پس از۴۸ ساعت می گردد .
نکته : تست کمپ درلیستریا منوسیتوژنز مثبت است.
نکته : لیستریا منوسیتوژنز ازتخمیر رامنوز ایجاد اسید می کند.
بـــررســـی تشکیــل بیــــوفیلم لیستریا مونوسیتوژنز بر سطوح مختلف
مقدمه و هدف: لیستریا مونوسیتوژنز یک باکتری عامل عفونتهای غذایی است. این باکتری به فراوانی در طبیعت و مواد غذایی گوناگون یافت میشود و موجب سپتیسمی، مننژیت، سقط جنین و عفونتهای غذایی میگردد. لیستریا مونوسیتوژنز همچنین بر بسیاری سطوح در تماس با مواد غذایی و تجهیزات پزشکی تشکیل بیوفیلم میدهد. تشکیل بیوفیلم باکتریها بر روی چنین سطوحی به عنوان یک منبع بالقوه آلودگی در نظر گرفته میشود که امکان انتقال باکتریها و شیوع بیماریها را افزایش میدهد. هدف از این مطالعه بررسی تشکیل بیوفیلم لیستریا مونوسیتوژنز بر سطوح مختلف بود.
مواد و روشها: این مطالعه به صورت تجربی در سال ۱۳۸۵ در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه اصفهان انجام گردید. ابتدا هیدروفوبیسیتی سطح سلول لیستریا مونوسیتوژنز با روش اتصال میکروبی به هیدروکربن تعیین گردید. سپس بیوفیلم آن بر سطوح استیل، پلیاتیلن و شیشه در مدت زمانهای ۲، ۴، ۸، ۱۶ و ۲۰ ساعت تشکیل داده شد و با روش دراپ پلیت شمارش گردید. دادههای جمعآوری شده با نرمافزار اکسل و مینیتب و آزمونهای آماری آنالیز واریانس و توکی کرامر مورد بررسی قرار گرفت.
یافتهها: لیستریا مونوسیتوژنز با هیدروفوبیسیتی (۸۵ درصد) توانایی تشکیل بیوفیلم بر سه سطح ذکر شده را دارد. میزان تشکیل بیوفیلم آن بر سطح استیل با اختلاف معنیداری بیشتر از سایر سطوح بود( ۰۵/۰p< )
نتیجهگیری:
تشکیل بیوفیلم لیستریا بر سطوح مورد استفاده در وسایل پزشکی و غذایی امکان انتقال این باکتری را افزایش داده که از نظر بهداشتی و انتقال بیماری بسیار حایز اهمیت میباشد.
یکی از باکتریهای که از طریق مواد غذایی از جمله شیر خام، سبزیجات (به خصوص کلم) و گوشت به انسان منتقل میشود باکتری «لیستریا منوسیتوژنز» است، که باعث بیماریهای مختلفی از جمله مننزیت، کنژکتیویت، سپتی سمی و سقط جنین میشود.
به گزارش سرویس «بهداشت و درمان» خبرگزاری دانشجویان ایران، منحصرترین شکل بالینی این بیماری عفونت دستگاه تناسلی زنان باردار و عفونت فرزندان قبل از تولد یا در زمان زایمان است.
لیستریا تمایل شدیدی به جفت و جنین و سیستم عصبی دارد.
در عفونت لیستریازیس در زنان باردار معمولا هیچ علامت مشخصی وجود ندارد یا فقط سابقهای از بیماری شبه آنفولانزا و خود محدود شونده در مدت سه ماهه آخر بارداری وجود دارد.
اما علایمی همچون تیره شدن مایع آمنیوتیک، دردکمر، تب و لرز، زایمان زودرس و التهاب کلیه و لگن میتواند از نشانههای لیستریازیس باشد.
دوره کمون این بیماری ۳۱ روز است ولی میتواند بین ۱۱ تا ۶۲ روز متغیر باشد.
برای تشخیص بیماری از خون، مایع مغزی نخاعی، مایع آمنیوتیک و ترشحات سیستم تناسلی نمونهگیری میشود.
استفاده از آنتی بیوتیکهای سولفامتوکسازول، تری متوپریم و آمپی سیلین برای درمان توصیه میگردد.
مهمترین و مطمئنترین راه برای پیشگیری دقت در مصرف مواد غذایی سالم و بهداشتی میباشد.
لیستریوزانسانی ناشی ازمصرف پنیرمکزیکی
طی مطالعه ۶ماهه۸۶موردلیستریوزانسانی که سابقه ای ازقبلی نداشتند تشخیص داده شد.این بیماران ازنوعی پنیر مکزیکی که توسط کارخانه واحدی تولیدشده بود مصرف کرده بودند
گونه های لیستریاازاین پنیرهاجداشده بودند.
بررسی شیوع آلودگی لیستریا مونوسایتوجنز در پنیرهای تولیدی کارخانههای ایران در سال ۱۳۷۶
سابقه و هدف : با توجه به شواهدی از وقوع بیماری لیستریوز در به دلیل مصرف مواد غذایی آلوده باکتری لیستریا مونوسایتوجنز و همچنین شواهدی حاکی از آلودگی سشیر و فرآوردههای آن در کشور ما، که میتواند عمدهترین راه انتقال این بیماری به نوزادان و زنان بارداری باشد که بیشتر در معرض خطر عوارض این بیماری مانند منژیت نوزادان یا سقط جنین و نوزادان نارس هستند، تحقیق حاضر با هدف تعیین میزان شیوع آلودگی لیستریا مونوسایتوجنز در پنیرهای تولیدی کارخانهها و کارگاههای ایران در سال ۱۳۷۶-۷۷ انجام گرفت . مواد وروشها: مطالعه حاضر به روش توصیفی بر ریو ۱۵۰ نمونه پنیر انجام گرفت . نشانی به هنگام کارخانهها و کارگاههای تولیدکننه پنیرهای پاستوریزه و سنتی از وزارتخانههای صنایع و جهادسازندگی و اداره نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، بهداشتی و دارویی تهیه شد و پس از گرفتن مجوزهای لازم تعداد ۳۰ کارخانه صنعتی و ۲۰ کارگاه سنتی، به روش نمونهگیری ساده تصادفی انتخاب و از هر کدام در سه نوبت (سه فصل پاییز و زمستان ۷۶ و بهار ۷۷ برای کارخانهها و فصل زمستان ۷۶ و بهار و تابستان ۷۷ برای کارگاهها) نمونهگیری به روش سیستماتیک انجام گرفت و آزمایشهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبشناسی براساس استانداردهای در دسترس ، روی تمام نمونههای انجام گرفت . به همراه تمام نمونهها سوش شاهد لیستریا مونوسایتوجنز سروتایپ شماره PTCT1298 مورد استفاده قارر گرفت . یافتهها: در مجموع ۲۱ نمونه پنیر سفید و ۹ نمونه پنیر فرایند شده (شامل پنیر چدار، بوترکیزه، پیتزا، گودا و کاریینات ) از کارخانهها و ۲۰ نمونه پنیر سفید از کارگاههای سنتی در سه نوبت دریافت شد. نتایج آزمایشهای فیزکی روی بافت و قوام پنیرها و آزمایشهای شیمیایی شامل PH، درصد رطوبت ، درصد نمک و درصد شرابه به دست آمد و مقایسه شد. آنچه از آزمایشهای میکروبشناسی به دست میآید، نشان میدهد که هیچکدام از نمونههای پنیر مورد بررسی، به باکتری لیستریا مونوسایتوجنز آلوده نبودند. کلیه میکروارگانیسمهایی که روی محیط جامد انتخابی رشد کرده بودند شناسایی شدند. سپس علل عدم بازیافت باکتری لیستریا مونوسایتوجنز با توجه به خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و میکروارگانیسمهای یافتشده مورد بررسی قرار گرفت . نتیجهگیری: با توجه به شواهد به دست آمده، علیرغم اینکه در این مطالعه به آلودگی لیستریا مونوسایتوجنز در پنیرهای مورد بررسی بر نخوردیم. ولی با توجه به شواهد قلی حاکی از آلودگی فرآوردههای شیر و با توجه به دخالیت خصوصیات فیزیکی شیمیایی و میکروبشناسی پنیر هنگام تولید، کنترل این عامل در حین تولید و توزیع آن، کنترل عوامل آلودهکننده در حین تولید و توزیع و انتخاب حداقل دو روش برای بازیابی دقیقتر و سریعتر باکتری ضروری به نظر میرسد. یافته های این پژوهش نشانگر اثرات بالقوه خوب آویشن شیرازی در پنیر به عنوان یک ماده ضد لیستریایی بود که قابل پذیرش مصرف کنندگان و سازمان های مسئول ملی و بین المللی دخیل در امر بهداشت مواد غذایی، در مقایسه با سایر ترکیبات افزودنی شیمیایی می باشد. کاربرد غلظت ۱۵۰ ppm آویشن شیرازی در پنیر سفید ایرانی، می تواند سبب ایمنی و سلامت این فراورده با دستیابی به اثرات مفید ارگانولپتیکی و کاهش رشد باکتری لیستریا در پنیر شود.