عفونت با سالمونلا /علت و درمان/ هر آنچه باید در مورد باکتری سالمونلا بدانیم
باکتری سالمونلا گروهي از باكتري ها هستند كه مي توانند منجر به مسموميت غذايي شوند. مسموميت غذايي زماني اتفاق مي افتد كه آب يا غذاي آلوده به ميكروب، سموم يا مواد شيمميايي خورده يا نوشيده شود.
عموما مسموميت غذايي سبب عفونت روده ها (لوله گوارش) ميشود كه گاسترو آنتریت ناميده ميشود. اين عفونت منجر به اسهال و بيماري (استفراغ) ميشود.بيش از 2500 نژاد (نوع) مختلف از سالمونلا وجود دارد.يك نوع از سالمونلا با نام سالمونلا تیفی تواند منجر به تب حصبه شود. اين يك بيماري جدي است كه اگر به سرعت با داروهاي آنتي بيوتيك درمان نشود مي تواند خطرناك باشد.
انواع باکتری سالمونلا
۲۲۰۰ شکل از باکتری سالمونلا تا کنون کشف شده که در سه گونه تقسیم می‌شوند که عبارت می‌شوند از:
۱- سالمونلا تیفی
۲- سالمونلا کلراسوییس
۳- سالمونلا انتریتیدیس
اعضای خانواده باکتری سالمونلا از نظر مقاومت در برابر عوامل فیزیکی و شیمیایی شاخص هستند و به سختی نابود می‌شوند به طوری که شکل کلراسوییس آن شاخصی برای سنجش کیفیت ضدعفونی‌کنندها می‌باشند.
عفونت های ناشی از باکتری سالمونلا
عفونت های رایج باکتری سالمونلا به شرح زیر هستند.
گاستروانتریت (اسهال و استفراغ)
این نوع، بیشترین شکل بالینی باکتری سالمونلا می باشد. علائم معمولاٌ 6 تا 48 ساعت پس از مصرف آب یا غذای آلوده آغاز می گردد. شروع با تهوع، استفراغ و اسهال غیر خونی می باشد. افزایش دمای بدن، دردهای شکمی و عضلانی و سردرد شایع می باشد. علائم می تواند 2 روز تا یک هفته بدون مداخله بطول انجامد
آلودگی در خون (سپتی سمی)
تمام انواع سالمونلا می توانند موجب انتشار آلودگی در خون گردند. اما در انواع سالمونلا کلراسویس، پاراتیفی، تیفی و دوبلین بیشتر دیده می شود. این وضعیت در اطفال و افراد پیر بیشتر اتفاق می افتد. در ده درصد بیماران التهاب استخوانی، عضلانی، اندوکاردیت و آرتریت دیده می شود
حصبه یا تب روده ای (تب تیفوئید)
این بیماری یکی از مشکلات عمده جامعه بشری و بهداشت جهانی می باشد و بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی حدود 17 میلیون مورد ابتلا به این بیماری با مرگ و میر تقریبی 600 هزار مورد در سال رخ می دهد. عوامل اصلی این بیماری تب دار، سالمونلا تیفی و پاراتیفی می باشند انسان تنها مخزن شناخته شده و میزبان طبیعی سالمونلا تیفی است. منبع اصلی عفونت، مدفوع و ادرار بیماران و ناقلین بدون علامت است. 10 تا 14 روز (دوره نهفته) پس از ورود باکتری به بدن، بتدریج تبی افزاینده ایجاد، سپس بصورت دائمی در آمده و نهایتا به آهستگی کاهش خواهد یافت.
بیماری توام با درد عضلانی، بی قراری، بی اشتهایی و سردردی غیر اختصاصی خواهد بود. این علائم ممکن است یک هفته یا بیشتر بطول انجامیده و با علائم گوارشی همچون اسهال و استفراغ همراه گردد. البته دوره نهفته بیماری می تواند بر اساس میزان باکتری وارده، مقاومت میزبان از 3 تا 60 روز بطول انجامد. سیر بیماری، مدت زمان و عوافب آن به شدت بیماری، سن، وضعیت ایمنی میزبان و نحوه درمان بیماری بستگی دارد. حدود 12 تا 16 درصد بیماران مبتلا به تب تیفوئیدی، بدون درمان فوت می نمایند
سالمونلا در طیور
سالمونلوسیس که عامل آن اس. پولوروم است، بیماری شناخته شده ماکیان است. اکنون سال‌ها است که این بیماری تقریباً در همه کشورها تحت کنترل است. این میکروب به نظر می‌رسد مسئله‌ای علیه عموم بوده باشد. اما عفونت‌های ساب کلینیکی ماکیان توسط گونه‌های دیگر سالمونلا همچنین وجود ناقلین بین آنها به خصوص مرغ‌ها، یکی از عوامل اصلی سرایت میکروب در مسمومیت غذایی انسان در سطح جهان است.
سالمونلا در تخم‌مرغ
سالمونلوسیس که عامل آن اس. پولوروم (نام علمی: S. pullorum) است، بیماری شناخته شده ماکیان است. اکنون سال‌ها است که این بیماری تقریباً در همه کشورها تحت کنترل است. این میکروب به نظر می‌رسد مسئله‌ای علیه عموم بوده باشد.
اما عفونت‌های ساب کلینیکی (نام علمی: sub- clinic) ماکیان توسط گونه‌های دیگر سالمونلا همچنین وجود ناقلین بین آنها به خصوص مرغ‌ها، یکی از عوامل اصلی سرایت میکروب در مسمومیت غذایی انسان در سطح جهان است. تخم‌مرغ به طور طبیعی طوری ساخته شده‌است که حفاظ مؤثری (پوسته) در برابر ورود هر چه زیان‌بار از جمله میکروب‌ها دارا است و بنابراین داخل تخم‌مرغ هنگام تولد آن بطور طبیعی استریل است و باکتری‌ها از قبیل سالمونلا در روده و حفره ابتدای روده (نام علمی: cecum) وجود دارند.
قسمت پوسته هنگام تولد تخم آلوده شده و آلودگی میکروبی در تمام مراحل تا آن گاه که جوجه پوسته را می‌شکند، وجود دارد. جوجه با نوک زدن به پوسته تخم به دنیا می‌آید و سیستم تغذیه‌ای جوجه به این وسیله از پوسته آلوده با سالمونلا، آلوده می‌شود.
تغییرات تدریجی در سروتیپ‌های (نام علمی: serotype) سالمونلا در دسته ماکیان در هر زمان وجود دارد. این طور که سروتیپ موجود به آرامی از بین می‌رود و از غذای آلوده یا منابع دیگر، میکروب جدید جانشین آن می‌شود. این جانشینی میکروبی عموماً به انسان رسیده باعث آلودگی غذایی و مسمومیت می‌گردد.
بین سال‌های ۱۹۸۷ و ۱۹۹۰ آلودگی گسترده از سالمونلا اینتریتیدیس (نام علمی: Enteritidis) در آمریکا و انگلیس و جاهای دیگر وجود داشت. پیدا شدن یک تخم‌مرغ که از داخل توسط این میکروب آلوده بود، زنگ خطر را به صدا درآورد و موجب نگرانی تولیدکنندگان تخم مرغ گردید. بعد از آن این اتفاق تکرار نشده‌است اما بدگمانی عمومی وجود دارد.
منابع غذایی سالمونلا
هر گونه مواد غذایی خام با منشاء حیوانی – مانند گوشت، مرغ، شیر و محصولات لبنی ، تخم مرغ و غذاهای دریایی – و برخی از میوه ها و سبزیجات ممکن است حامل باکتری سالمونلا باشند. مردم باید از خوردن گوشت ، مرغ یا تخم مرغ خام و یا پخته نشده، و فرآورده های لبنی غیر پاستوریزه اجتناب کنند. این لیست همچنین شامل غذاهای خانگی تهیه شده با تخم مرغ خام مانند سس مایونز، خمیر شیرینی و بستنی نیز می شود.
آیا پختن و شستن می تواند کمک کند؟
پختن کامل می تواند سالمونلا را بکشد. در حالی که یک ایده خوب برای میوه ها و سبزیجات شستن آنها است، اما ممکن است از شر سالمونلا ( به ویژه در هنگام شیوع) خلاص نشوید. بهتر است هر مواد غذایی مشکوک را دور بریزید. علاوه بر این، هنگامی که مقامات حوزه سلامت هنگام یک شیوع بیماری مردم را از خوردن مواد غذایی آلوده هشدار می دهند ، این بدان معنی است که که نباید این مواد (غذایی پخته شده یا نشده) را بخورید.
نکات ایمنی مواد غذایی
توصیه های زیر از طرف FDA برای جلوگیری از مسمومیت غذایی ناشی از میوه ها و سبزیجات ارائه شده است:
• دست های خود را قبل و بعد از دست زدن به میوه ها و سبزیجات با آب گرم و صابون بشویید.
• شستشوی میوه ها و سبزیجات به طور کامل زیر آب نه در وان یا سینک .
• از تخته برش و ظروف تمیز استفاده کنید. اجازه ندهید که میوه و سبزیجات با مواد غذایی خام و یا سطوح آنها تماس پیدا کنند.
عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به مسمومیت غذایی
افراد در معرض ابتلا به مسمومیت های غذایی و داشتن علائم شدید عبارتند از:
• زنان باردار.
• کودکان.
• افراد مسن.
• افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد مبتلا به دیابت.
چیزهایی که خطر ابتلا به مسمومیت غذایی را افزایش می دهد عبارتند از:
• خوردن یا نوشیدن آب میوه های پاستوریزه نشده، جوانه های خام، شیر و لبنیات غیر پاستوریزه مانند پنیر.
• خوردن گوشت ، مرغ، تخم مرغ، ماهی و صدف خام یا کم پخته شده
• خوردن و آشامیدن مواد غذایی که با بی دقتی از طریق دست های آلوده یا فرایند آماده سازی آلوده شده اند.
• سفر به یک کشور در حال توسعه
علائم سالمونلا
علائم عمومي عبارتند از اسهال و انقباضات شكمي. اسهال مي تواند گاهي خوني باشد. ممكن است تهوع يا استفراغ يا تب داشته باشيد. علائم 12 تا 72 ساعت بعد از خوردن غذاي آلوده يا بعد از تماس با حيوان مبتلا ظاهر ميشوند.
اين زمان قبل از ظهور علائم با نام “دوره نهفتگي” شناخته ميشود.در اغلب افراد علائم خفيف بوده و در عرض 4 تا 7 روز بدون هيچ گونه درمان خاصي بهبود مي يابد. با اين وجود، گاهي علائم ممكن است شديدتر بوده و عوارضي به وجود آورد.
اگر علائم شديد باشد، ممكن است نبود مايع كافي (كمبود آب) در بدن اتفاق افتد و اگر به كمبود آب در خودتان يا كودكتان مظنون شديد حتما با پزشك مشورت كنيد. كم آبي خفيف رايج بوده و معمولا با نوشيدن مقادير زيادي مايعات جبران ميشود. كم آبي شديد مي تواند كشنده باشد مگر اينكه سريعا درمان شود چون اندامهاي بدن براي ادامه كار خود به مقادير مشخصي آب نياز دارند.علائم كم آبي در كودكان
علائم كم آبي در كودكان عبارتند از كم شدن ادرار، خشكي دهان و زبان و لبها، اشك كمتر در زمان گريه، چشمهاي گودافتاده و پرخاشگر شدن يا بي انرژي بودن (بي حالي).
علائم كم آبي شديد در كودكان عبارتند از خواب آلودگي، رنگ پريدگي يا كهير، سردي دستها يا پاها، كم خيس شدن پوشكها و تنفس تند (اما اغلب كم عمق). اين حالت يك فوريت پزشكي بوده و نيازمند توجه فوري است.
احتمال وقوع كم آبي در كودكان زير بيشتر است:
كودكان زير يك سال ( و مخصوصا زير شش ماه). چون در نوزادان با از دست دادن حتي مقدار كمي از مايعات، بخش عمده اي از مجموع مايعات كل بدنشان از دست مي رود.
كودكان بالاي يك سال كه با وزن كم متولد شده و به وزن مناسب سن خود نرسيده اند.
كودكي كه در زمان بيماري از شير گرفته شده است.
در هر كودك مبتلا به سالمونلا كه زياد آب نمي نوشد.
هر كودكي كه اسهال و استفراغ شديد داشته باشد (مخصوصا اگر در روز شش بار يا بيشتر دفع و 3 بار يا بيشتر در عرض 24 ساعت استفراغ داشته باشد).
علائم كم آبي در بزرگسالان
علائم كم آبي در بزرگسالان عبارت است از: خستگي، خواب آلودگي يا حواس پرتي، سردرد، انقباضهاي عضلاني، چشمهاي فرورفته، دفع كم ادرار، خشكي دهان و زبان، ضعف و پرخاشگر شدن.
علائم كم آبي شديد در بزرگسالان عبارت است از: از دست دادن زياد شوق و اشتياق (بي احساسي)، ضعف، گيجي، بالا رفتن ضربان فلب، كما، و ادارار كم. اين يك فوريت پزشكي است.
احتمال وقوع كم آبي در بزرگسالان زير بيشتر است:
افراد پير و نحيف
زنان باردار
افرادي كه اسهال و استفراغ شديد دارند. مخصوصا، اگر فرد نتواند با نوشيدن كافي مايعات از دست رفته را جبران نمايد.
اختلالات معده یا روده
بدن دارای چندین خط دفاعی طبیعی در برابر عفونت سالمونلا می‌باشد. برای مثال، اسید قوی معده می‌تواند بسیاری از انواع باکتری سالمونلا را بکشد. اما برخی مشکلات پزشکی و یا داروها می‌توانند جریان این دفاع طبیعی را به هم بزنند. مثال‌ها عبارتند از:
آنتی‌اسیدها. کاهش اسیدیته معده راهی برای باکتری سالمونلا فراهم می‌کند تا زنده بماند.
بیماری التهابی روده. این اختلال به پوشش درونی روده آسیب می‌زند و در نتیجه، ماندگاری باکتری سالمونلا را آسان‌تر می‌کند.
مصرف اخیر آنتی‌بیوتیک‌ها. این امر می‌تواند تعداد باکتری‌های “خوب” در روده را کاهش دهد و در نتیجه، توانایی بدن برای مبارزه با عفونت سالمونلا را مختل کند.
مشکلات ایمنی
مشکلات پزشکی و یا داروهای زیر به نظر می‌رسند با صدمه به دستگاه ایمنی بدن باعث افزایش خطر ابتلا به سالمونلا می‌شوند.
ایدز
بیماری سلول داسی‌شکل
مالاریا
داروهای ضد رد که پس از پیوند عضو مصرف می‌شوند
کورتیکواستروئیدها
عفونت سالمونلا معمولا مرگبار نیست. با این حال، در برخی افراد به‌خصوص نوزادان و کودکان خردسال، افراد مسن، دریافت‌کنندگان عضو پیوندی، زنان باردار و افراد با دستگاه ایمنی ضعیف، عوارض می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
کم‌شدن آب بدن
اگر نمی‌توانید به اندازه کافی بنوشید تا کمبود مایعات ناشی از اسهال مداوم جبران شود، شاید دچار دهیدراسیون شوید. علائم هشدار‌دهنده عبارتند از:
کاهش خروجی ادرار
خشکی دهان و زبان
چشم‌های گودافتاده
کاهش تولید اشک
باکتریمی
اگر عفونت سالمونلا وارد جریان خون شود (باکتریمی)، می‌تواند بافت‌های سراسر بدن را آلوده کند، از جمله:
بافت پیرامون مغز و نخاع (مننژیت)
پوشش درونی قلب یا دریچه‌های آن (اندوکاردیت)
استخوان و مغز استخوان (استئومیلیت)
پوشش درونیِ رگ‌های خونی، به‌خصوص اگر پیوند عروق داشته‌اید
آرتریت واکنشی
افرادی که سالمونلا داشته‌اند در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به آرتریت واکنشی هستند. آرتریت واکنشی همچنین معروف به سندرم رایترز، به طور معمول باعث عوارض زیر می‌شود:
سوزش چشم
ادرار دردناک
مفاصل دردناک
اکثر افراد لازم نیست برای عفونت سالمونلا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند، چون ظرف چند روز خودبه‌خود برطرف می‌شود. با این حال، در موارد مربوط به نوزادان، کودکان خردسالان و افراد مسن و یا دارای نقص ایمنی، در صورتی با پزشک تماس بگیرید که بیماری بیش از چند روز طول می‌کشد و با تب بالا یا مدفوع خونی همراه است، یا به نظر می‌رسد باعث دهیدراسیون شده باشد.
چگونه بیماری سالمونلا منتقل می شود؟
ميكروبهاي (باكتري) سالمونلا در روده بسياري از حيوانات از جمله حيوانات وحشي، حيوانات اهلي و خانگي يافت ميشوند. احتمال اينكه ماكيان (مرغ، بوقلمون و غيره) حامل سالمونلا باشند بسيار زياد است. بنابراين سالمونلا مي تواند گوشت (از جمله گوشت ماكيان)، تخم مرغ، شير و ديگر فرآروده هاي لبني را كه مي خوريد آلوده سازد.معمولا با پخت كافي گوشت (از جمله گوشت ماكيان) باكتري سالمونلا كشته ميشود.
اگر گوشت به خوبي پخته نشود ممكن است انسانها را مبتلا به سالمونلا سازند. خوردن تخم مرغ خام يا عسلي يا مصرف شير يا محصولات لبني ديگر آلوده به سالمونلا مي تواند عفونت را به انسان منتقل نمايد. گاهي غذاهاي ديگري مثل ميوه ها و سبزيجات ممكن است به خاطر استفاده از كود براي رشد بهتر آنها به سالمونلا آلوده شده باشند.
صدف خوراكي نيز اگر با فاضلابهاي آلوده در تماس باشند ممكن است آلوده شده باشند.سگها، گربه ها و جوندگان گاهي ممكن است آلوده به سالمونلا شده باشند و لاك پشتها نيز از حاملان اصلي سالمونلا هستند. تماس با حيوانات مبتلا يا مدفوع آنها نيز سبب انتقال آلودگي به انسان ميشود.
باكتري مي تواند از دستان شما به دهانتان و سپس به روده (لوله گوارش) انتقال يابد و در آنجا تكثير شده و علائم را به وجود آورد.اگر مبتلا به سالمونلا بوده و براي جلوگيري از انتشار آن به ديگران تمهيدات جدي بهداشتي را رعايت نكنيد آلودگي به كساني كه با شما در ارتباط نزديك هستند منتقل ميشود (به ادامه مطلب مراجعه نمائيد).
سالمونلا تا چه حد رايج است و چه كساني به آن مبتلا مي شوند؟
مسموميت غذايي با سالمونلا بسيار رايج است. مي تواند هر كسي در هر سني را تحت تاثير قرار دهد. در اغلب موارد علائم جدي ندارد. با اين وجود، در گروههاي خاصي از افراد ممكن است اين علائم جدي تر باشد كه عبارتند از:
كودكان
افراد پير
كساني كه سيستم ايمني آنها خوب كار نمي كند (براي مثال كساني كه درمان سرطان را تحمل مي كنند، كساني كه تحت درمان بلند مدت با استروئيد هستند، كساني كه ايدز دارند و غيره)
از آنجايي كه امكان انتقال سالمونلا از فردي به فرد ديگر وجود دارد، مخصوصا در مكانهايي مثل خانه هاي سالمندان فراگير شدن آن ممكن است.
درمان سالمونلا
بیشتر مبتلایان بدون روش های درمانی، در طی 4 تا 7 روز بهبود می یابند. افرادی که دارای اسهال شدیدی می باشند، نیاز به جبران مایعات از دست رفته دارند. این مایعات را می توان از طریق داخل وریدی به بدن رساند. آنتی‌بیوتیک همیشه لازم نیست. اما اگر باکتری سالمونلا ، روده ها را عفونی کرده باشد، درمان آنتی‌بیوتیک لازم است. درمان با آنتی بیوتیک در کودکان، افراد ضعیف، افراد مسن و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف لازم است، زیرا در این افراد باکتری سالمونلا ، خیلی قوی عمل می کند.
خیلی بیماری زخرفیه واقعا.بچه من الان تب کرده نصفه شبی بخاطر دو تا بچه اردک
فکر کنم منم گرفتم
چند ساعته علائمشو دارم
دیابتی هم هستم