شایعترین بیماری های دوران بارداری و خطرهایی که برای جنین دارند
شایعترین بیماری های دوران بارداری و خطرهایی که برای جنین دارند
بیماری های بارداری:
بعضی از مشکلات در دوران بارداری شایع تر هستند و بعضی بیماری ها هم هستند که فقط برای زنان باردار اتفاق می افتد. دیابت که دیگر بیماری کشنده ای برای افراد عادی به شمار نمی رود، اما در زنان باردار می تواند موجب به دنیا آوردن نوزاد بسیار ریز یا بسیار درشت شود.
اکثر خانم ها با سلامتی باردار شده و با سلامتی نیز وضع حمل می کنند. جدا از بعضی مشکلات کوچک مثلاً کمردرد، حالت تهوع اول صبح و یبوست ،خانم ها تغییرات بسیار زیادی را در طول دوران بارداری خود تحمل می کنند. اما در بعضی موارد، یا مادر با وجود بیماری باردار می شود و یا این بیماری در طول دوران بارداری اتفاق می افتد. بعضی از این مشکلات فقط روی مادر تاثیر می گذارند و بعضی هم بر مادر و هم نوزاد اثر می گذارند.
مسمومیت بارداری:
مسمومیت بارداری مشکل جدی است که گاهی اوقات در هفته های پایانی بارداری اتفاق می افتد. در این مشکل، فشارخون بالا رفته، دست ها، پاها و صورت ورم کرده و میزان پروتئین موجود در ادرار بالا می رود. اگر بگذارید این مشکل وخیم تر شود، ممکن است مادر دچار تشنج یا کما شود و بچه مرده به دنیا بیاید. واژه مسمومیت نامی است که به اشتباه در زمانیکه تصور می شد این مشکل بخاطر مواد مسموم موجود در خون ایجاد می شود، گذاشته شده است. نام بهتر این بیماری می تواند پره اکلامپسی قبل از مرحله تشنج و اکلامپسی برای بعد از آن باشد.
علل:
علل پره اکلامپسی و اکلامپسی هنوز به طور کامل مشخص نشده است. این مشکلات معمولاً در خانم هایی که اولین فرزند خود را باردار هستند، بخصوص مادران نوجوان و زنان طبقات ضعیف تر جامعه اتفاق می افتد. یک تئوری می گوید بعضی کمبودهای غذایی می تواند علت بعضی از انواع آن باشد. همچنین، این احتمال وجود دارد که بعضی از انواع پره اکلامپسی و اکلامپسی نتیجه کمبود جریان خون در رحم است.
علائم:
علائم مسمومیت بارداری (که اگر تحت درمان قرار نگیرد موجب مرگ می شود) به سه دسته تقسیم می شود که هر کدام به ترتیب جدی تر هستند:
۱٫ علائم پره اکلامپسی خفیف عبارتند از: ورم (پف کردن زیر پوست بخاطر جمع شدن مایعات در بافت های بدن)، بالا رفتن جزئی فشارخون و وجود مقداری پروتئین در ادرار.
۲. علائم پره اکلامپسی حاد عبارتند از: ورم شدید، بالا رفتن جدی فشارخون، وجود مقدار زیادی پروتئین در ادرار، سردرد، سرگیجه، دوبینی، حالت تهوع، استفراغ و درد شدید در ناحیه سمت راست شکم.
۳. علائم اکلامپسی عبارتند از: تشنج و کما.
درمان:
پره اکلامپسی و اکلامپسی تا زمان پایان بارداری به طور کامل قابل درمان نیستند. تا آن زمان، درمان های آن شامل کنترل فشارخون بالا و داروهای درون رگی برای جلوگیری از تشنج بود. داروهایی نیز برای تحریک تولید ادرار تجویز می شود. در بعضی موارد حاد برای اطمینان از بقای مادر، نیاز به زایمان زودرس خواهد شد.
پیشگیری: هیچ روش پیشگیری برای مسمومیت بارداری نیست. بااینکه محدود کردن مصرف نمک در رژیم غذایی به کاهش تورم بدن کمک می کند، از شروع فشارخون بالا یا وجود پروتئین در ادرار پیشگیری نمی کند. در ویزیت های پیش از بارداری، دکتر بطور مداوم وزن، فشارخون و ادرار بیمار را چک می کند. اگر مسمومیت بارداری زودتر تشخیص داده شود، مشکلات آن کمتر خواهد شد.
شایعترین بیماری های دوران بارداری و خطرهایی که برای جنین دارند
بیماری های قلبی:
بااینکه بروز بیماری قلبی در زنانی که در سنین باروری خود هستند در سال های اخیر به طرز قابل توجهی کاهش یافته است، اما هنوز یکی از علل اصلی مرگ در زنان باردار به شمار می رود. بیشتر زنان با بیماری های قلبی شناخته شده می توانند بارداری را بدون مشکل طی کنند اما در برخی موارد که در آن عضلات یا دریچه های قلب شدیداً بیمار هستند، فشار اضافی که طی بارداری به قلب وارد می شود می تواند منجر به نارسایی قلبی و حتی مرگ شود. به همین دلیل زنانی که می دانند مشکل قلبی دارند می بایست قبل از اقدام به بارداری با پزشک خود مشورت کنند.
بیماری های کلیوی:
متداول ترین بیماری کلیه ها در زمان بارداری پیلونفریت ، عفونت باکتریایی کلیه ها است. این زمانی اتفاق می افتد که عفونت مثانه اجازه دهد باکتری به بالا به سمت کلیه ها بروند. علائم آن عبارتند از، تب، کمردرد شدید و لرز. خیلی مهم است که پیلونفریت سریعاً درمان شود زیرا ممکن است باعث شود زن باردار دچار زایمان زودرس شود. همه کمردردهای حاد و تب باید بلافاصله به پزشک گزارش شود. زنانی که قبل از بارداری دچار بیماری کلیوی حاد هستند ممکن است در طول بارداری دچار مشکلات متعددی شوند. فشارخون خیلی بالا و نارسایی کلیه (ناتوانی برای ساخت ادرار) هم برای مادر و هم بچه مشکلاتی کشنده هستند. به بسیاری از زنان مبتلا به مشکلات حاد کلیوی گفته می شود که از بروز بارداری جلوگیری کنند. درصورت داشتن هرگونه پرسش، حتماً با پزشک خود صحبت کنید.
دیابت:
قبل از کشف انسولین برای درمان دیابت، زنان مبتلا به دیابت که باردار می شدند یا دچار سقط جنین می شدند و یا بارداری آنها منجر به فوت مادر و بچه می شد. امروزه، یک زن دیابتی می تواند انتظار داشته باشد فرزندی سالم و طبیعی به دنیا بیاورد. بااینکه مراقبت پزشکی زنان دیابتی طی دهه اخیر بسیار پیشرفت کرده است، انواع مختلفی از مشکلات جدی مثل بالا رفتن احتمال پره اکلامپسی، مرده به دنیا آمدن بچه و به دنیا آمدن بچه هایی که به طور غیرطبیعی ریز هستند، ممکن است در بارداری اتفاق بیفتد.
به همین دلایل، برای یک زن دیابتی خیلی مهم است که قبل از حاملگی برای پایین آوردن احتمال بروز مشکلات مربوط به بارداری، گلوکز خود را کنترل کنند. زنان دیابتی وقتی باردار می شوند باید بیشتر از حالت عادی به ملاقات دکتر بروند و آزمایشات پزشکی بیشتری بدهند. برای آنها خیلی مهم است که رژیم غذایی کنترل شده ای داشته باشند، درست ورزش کنند و در زمان های مقرر انسولین خود را مصرف کنند.
نوع دیگر دیابت، دیابت بارداری، فقط در طول زمان بارداری اتفاق می افتد. در این اختلال، زنانی که قبل از بارداری دچار دیابت نبوده اند، علائمی از دیابت را فقط در زمان بارداری خود نشان می دهند. ادرار زنان باردار طی ویزیت های مرتب دکتر چک می شود تا محتوای قند و گلوکز آن بررسی شود (ادرار به طور طبیعی نباید حاوی گلوکز باشد). اگر در ادرار قند دیده شود، دکتر آزمایش خونی تجویز می کند تا ببیند قندخون بیمار به طور غیرعادی بالاست یا خیر. علاوه بر این، این روزها اکثر پزشکان حتی در صورت عادی بودن تست ادرار، آزمایش خونی که تست تحمل گلوکز نامیده می شود در هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری برای بیماران انجام می دهند. اگر نتایج آزمایش بالا رفتن سطح گلوکز را نشان داد، نیاز به آزمایش پیچیده تری است تا تشخیص پزشک کامل شود. زنان مبتلا به دیابت بارداری معمولاً با یک رژیم غذایی خاص که مصرف قند و کربوهیدرات در آن محدود می شود، درمان می شوند. گاهی نیز برای پایین آوردن گلوکز به سطح عادی نیاز به انسولین خواهد بود. ازآنجا که زنان مبتلا به دیابت بارداری در خطر بیشتری برای ابتلا به پره اکلامپسی و زایمان بچه مرده هستند، ویزیت های آنها باید بیشتر از میزان عادی باشد. این زنان همچنین در خطر به دنیا آوردن بچه های ماکروزوم یا بسیار بزرگ هستند. حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از زنانی که دچار دیابت بارداری می شوند تا چند سال بعد از زایمان نیز دیابت غیربارداری خواهند داشت. کنترل وزن بعد از زایمان می تواند به کاهش این خطر کمک کند.
مشکلات سیستم گوارش:
متداول ترین مشکلات گوارشی که زنان باردار را تحت تاثیر قرار می دهد، استفراغ شدید بارداری است. در این مشکل، زن باردار دچار استفراغ های شدید و غیرطبیعی می شود. این استفراغ ها چیزی بیشتر از حالت تهوع های صبحگاهی است که معمولاً بعد از چند ماه اول برطرف می شود. در این مشکل، این استفراغ ها منجر به گرسنگی کشیدن، از دست رفتن آب بدن و بر هم خوردن توازن مایعات بدن می شود. علائم آن شامل کاهش وزن و بی آب شدن بدن می شود. این مشکل معمولاً در بیمارستان با استفاده از داروهای ضداستفراغ و تغذیه درون وریدی درمان می شود. زن باردار نباید خود بدون مشورت با دکتر، اقدام به درمان خود با داروهای ضداستفراغ کند.
بیماری های ریوی:
بیماری ریوی در زنان باردار نادر است، به استثنای حملات گاه به گاه سرفه و احتقان مربوط به آنفولانزا و سرماخوردگی. جدی ترین مشکل ریوی که ممکن است برای زنان باردار اتفاق بیفتد، آسم است. در زنانی که فقط حملات آسم خفیف قبل از بارداری داشته اند، آسم آنها بعد از بارداری ممکن است همانطور بماند، بهتر یا بدتر شود. در زنان مبتلا به آسم شدید قبل از بارداری، علائم بعد از بارداری وخیم تر می شوند. این زنان همچنین احتمال بالاتری برای زایمان زودرس و به دنیا آوردن بچه های ریز دارند. قبل از اینکه زنی که مبتلا به اسم شدید است اقدام به بارداری کند، حتماً باید با پزشک مشورت کند.
شایعترین بیماری های دوران بارداری و خطرهایی که برای جنین دارند
بیماری های کبدی:
بیماری کبد چرب و سندرم HELLP بسیار نادر هستند. بیماری کبد چرب معمولاً با پره اکلامپسی در ارتباط است و در سه ماهه سوم بارداری اتفاق می افتد. علت آن ناشناخته است اما علائم آن عبارتند از: حالت تهوع، استفراغ، درد شکم و زردی یرقان. نارسایی کبد ممکن است منجر به سندرم HELLP شود. این سندرم نوع حادی از پره اکلامپسی است که در بخشی با التهاب کبد همراه است. اگر زنی می داند که بیماری کبدی دارد، قبل از اقدام به بارداری حتماً باید با پزشک خود مشورت کند.
بیماری های سیستم عصبی:
متداول ترین نوع مشکل سیستم عصبی در زنان باردار، سردرد است که معمولاً با فشارعصبی، میگرن یا عفونت سینوس ها یا گلو ایجاد می شود. اقدامات ساده ای مثل دراز کشیدن در یک اتاق ساکت و گذاشتن بسته یخ روی پیشانی بیشتر سردردهای خفیف را برطرف خواهد کرد. اما ازآنجاکه سردرد می تواند نشانه فشارخون بالای مربوط به پره اکلامپسی باشد، همه سردردهای شدید یا مداوم باید بلافاصله به دکتر ویا ماماگزارش شوند. بی حسی و سوزن سوزن شدن انگشت های دست و پا و ران ها در بارداری کاملاً متداول هستند و معمولاً از احتباس آب و تورم ناشی می شوند.
بیماری صرع جدی ترین مشکل سیستم عصبی است که می تواند زنان باردار را تحت تاثیر قرار دهد. تقریباً نیمی از زنان مبتلا به صرع، وخیم شدن علائم در طول بارداری را تجربه می کنند. علاوه براین، بعضی داروهایی که معمولاً برای درمان صرع استفاده می شود می تواند دچار نقص های مادرزادی در نوزاد شود. زنان مبتلا به صرع قبل از اینکه اقدام به بارداری کنند، باید با پزشک خود مشورت کنند.
بیماری های پوستی:
انواع مختلفی از تغییرات پوستی در زنان باردار اتفاق می افتد که از تغییرات هورمونی عادی مربوط به بارداری ناشی می شوند. تیره شدن پوست، به ویژه پوست صورت، شکم، ران ها، اندام جنسی و دور نوک سینه ها، بسیار متداول است. با جلو رفتن بارداری، کف دست ها معمولاً قرمز شده و رگ های عنکبوتی کوچکی روی بازوها و صورت ایجاد می شوند. در مراحل انتهایی بارداری، ترک هایی روی پوست زیر شکم ایجاد می شود. مشکلات پوستی متعددی هستند که فقط در زمان بارداری اتفاق می افتند. آنها به شکل برآمدگی های کوچکی ظاهر می شوند که شدیداً خارش دار هستند. بااینکه این مشکلات به ندرت جدی هستند، هرنوع تغییرات پوستی غیرعادی یا خارش را به دکتر خود گزارش دهید.
بیماری های عفونی:
بااینکه بیشتر بیماری های عفونی متداول مثل آنفولانزا و سرماخوردگی تاثیری بر بارداری ندارند، اما بعضی بیماری های مسری که از افراد دیگر منتقل می شوند، اثری جدی بر زنان باردار می گذارند. ویروس تب خال علت زخم های دردناک و مداومی هستند که در نواحی تناسلی زنان و مردان ایجاد می شود. این ویروس که یکی از بیماری های مقاربتی است، با تماس مستقیم تناسلی اتفاق می افتد. بااینکه این عفونت به ندرت موجب مشکلات جدی در زنان می شود، اما نوزاد تازه متولدشده اگر در معرض یک زخم تبخال باز قرار گیرد، ممکن است شدیداً مریض شده و بمیرد. به همین علت، اگر زنی در ناحیه تناسلی خود زخم تبخال داشته باشد، او را زایمان سزارین خواهند کرد. اگر زنی بداند که تبخال داشته است، حتماً باید این مسئله را با پزشک در میان بگذارد، تا او به دقت ناحیه تناسلی او را چک کند.
سفلیس یک بیماری مقاربتی دیگر است که می تواند به شدت بر نوزاد اثر کند. اگر مادر در طول بارداری دچار عفونت فعال سفلیس باشد، باکتری ممکن است وارد جریان خون بچه شده و ناهنجاری های متعددی مثل شکل گیری ناصحیح قلب، چشم ها، استخوان ها و دهان را به دنبال داشته باشد. معمولاً در آزمایش خون عادی مادر در اولین ویزیت دکتر، آزمایش خونی برای تشخیص سفلیس انجام می شود. اگر زن بارداری تصور کند که ممکن است در طول بارداری خود سفلیس گرفته باشد، باید فوراً پزشک خود را مطلع کند.
سرخجه یک بیماری عفونی متداول است که معمولاً برای بچه ها اتفاق می افتد. جوش و تب سرخجه معمولاً طی چند روز برطرف می شود و بدن از بیماری ریکاوری کامل پیدا می کند. اما عفونت سرخجه در طول بارداری می تواند اثرات جدی بر بچه داشته باشد، مخصوصاً اگر عفونت در ابتدای بارداری که اندام های جنین تازه شروع به شکل گیری کرده اند، اتفاق افتاده باشد.
مشکلات بچه شامل میکروسفالی (بچه هایی با سری به طور غیرطبیعی کوچک)، عقب ماندگی ذهنی، غش، نقص در چشم ها، شکل گیری ناصحیح قلب و کر شدن می باشد. اگر زن بارداری گمان برد که با فردی مبتلا به سرخجه در تماس بوده است، باید فوراً آن را با پزشک خود در میان بگذارد، حتی اگر هنوز دچار جوش یا تب نشده باشد. دکتر برای او آزمایشات خونی تجویز خواهد کرد تا ابتلای زن باردار به سرخجه را بررسی کند. ازآنجاکه عفونت سرخجه در بارداری بسیار جدی است، زنی که تصمیم به بارداری دارد باید قبلاً ایمنی خود به این بیماری را بررسی کند. معمولاً اگر فردی یکبار در طول زندگی خود به سرخجه مبتلا شود، دیگر بعدها به این عفونت دچار نخواهد شد. بیشتر دکترها توصیه می کنند که اگر زنی به این بیماری ایمنی نداشته باشد، حتماً قبل از باردار شدن، واکسن سرخجه بزنند.
توکسوپلاسموز (toxoplasmosis) عفونت دیگری است که می تواند اثرات جدی بر روی بچه داشته باشد. مادر ممکن است با خوردن گوشت یا در تماس نزدیک با گربه مبتلا به توکسوپلاسموز، با ارگانیسم توکسوپلاسموز عفونی شوند. بچه هایی که از مادران آلوده به این عفونت به دنیا می ایند، ممکن است دچار نواقص مادرزادی بسیاری مثل میکروسفالی، غش و سایر اختلالات مغزی و مشکلات مربوط به کبد، خون، ریه ها و کلیه ها شوند. زنان باردار برای جلوگیری از بروز توکسوپلاسموز، حتماً باید گوشت کاملاً پخته مصرف کنند و از تماس با جعبه مدفوع گربه دوری کنند.