سوزاک، گنوره التهاب گنوکوکی مجرای ادراری بیماری جنسی است که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود و عامل آن گنوکوک می‌باشد. در مردان ۷-۲ روز پس از تماس جنسی با فرد آلوده ترشحات چرکی از مجرای ادرار خارج شده و میزان دفع ادرار نیز افزایش وهمچنین در هنگام ادرار مقدار کمی خون از مجاری ادرار خارج شده و مقدار باقی مانده در مجاری به صورت خون لخته شده از مجاری ادرار خارج می‌گردد. درصد کمی از مردان بدون نشانه بالینی هستند. در خانمها پس از آلودگی، التهاب دهانهٔ رَحِم بوجود آمده که در بیشتر موارد بدون نشانه است ولی در برخی از خانمها پس از نزدیکی ترشحات غیرعادی یا خونریزی وجود دارد.

در بیست درصد از موارد، عفونت در مراحل عادت ماهانه به رَحِم رسیده و باعث التهاب رحم، لوله‌های زهدان و برخی نواحی لگن می‌شود که گاهی چنین حالتی منجر به نازایی و یا حاملگی خارج از رحممی‌شود.

علت بیماری سوزاک
سوزاک توسط باکتری (میکرب) خیلی کوچکی به نام نایسریا گونوره ایجاد می شود که با چشم قابل دیدن نیست. سوزاک معمولا از فردی به فرد دیگر بر اثر مقاربت جنسی منتقل شده و گسترش می یابد . از طریق اشیای بی جان مانند توالت فرنگی (صندلی توالت) منتقل نمی شود . یک فرد ممکن است از طریق غشای مخاطی دهان، مقعد ،مجرای خروجی مثانه، مهبل (واژن) نیز آلوده شود و برای گسترش عفونت نیازی به انزال نیست. فاکتورهای خطرناک عفونت شامل : یک شریک جنسی آلوده یا داشتن چند شریک جنسی و سابقه قبلی ابتلا به سوزاک است.
علائم سوزاک
بستگی به جنسیت بیمار و ناحیه ای که از طریق آن مبتلا شده دارد ، با این حال برخی از افراد مبتلا هیچ نشانه ایی ندارند و این باعث می شود تا بیماری قبل از اینکه تشخیص داده شود، به صورت بی علامت از فردی به فرد دیگر نیز گسترش یابد. ممکن که مردان و زنان دچار عفونت مجرای خروجی مثانه (پیشابراه)، گلو و راست روده یا رکتوم باشند. در زنان نیز عفونت می تواند در گردن رحم ،لوله های رحمی ، رحم و تخمدان رخ دهد . در مردان عفونت در پروستات و مجاری تناسلی داخل بیضه نیز رخ می دهد.
زنان
شایع ترین محل عفونت در زنان مدخل یا گردن رحم است . حدود ۵۰% از موارد عفونت ،عفونت دهانه رحم است و علائم ظاهری آن عبارتند از : خارش مهبل، تشحات غیر طبیعی مهبل و خونریزی بین دوره های قاعدگی
عفونت مجرای مثانه، سوزش به هنگام دفع ادرار را ایجاد می کند و عفونت به مقعد و انتهای روده بزرگ (راست روده) نیز می تواند سرایت کند و علائم آن شامل: خارش مقعد، ترشحات مقعدی ، احساس پری مقعد، اجابت مزاج دردناک است.حتی زنانی که به مقاربت مقعدی می پردازند، نیز ممکن است مبتلا به این بیماری شوند.
علائم اولیه بیماری سوراک در مهبل ممکن است عفونت گلو و دهان، گلودرد باشد!
مردان
در حالی که اغلب زنان دارای عفونت هیچ علامتی از بیماری سوزاک ندارند، اما ۹۰% از مردان علایم دفع ادرار دردناک و ترشحات شیری رنگ آلت تناسلی را داشتهاند . عفونت ممکن است مجاری تناسلی داخل بیضه را درگیر کند که باعث درد و تورم بیضه می شود و یا عفونت مقعد که علت آن رابطه در همجنسبازان است. علایم این مورد شامل ترشح از مقعد، احساس پری مقعد، یبوست و درد است. علایم معمولا در طی ۴ تا ۸ روز بعد از عفونت ظاهر می شود. گر چه در برخی مردان تا ۳۰ روز هم به طول می انجامد.
تشخیص سوزاک
سوزاک با روشهای مختلفی شناسایی می شود که در تمامی روش ها نیازمند مراجعه به مرکز مراقبت های بهداشتی و انجام برخی آزمایشات است . می توان آزمایش را با برداشتن نمونه از دهانه رحم یا مجرای خروجی مثانه بیمار یا درخواست نمونه ادرار انجام داد.
سایر عفونتهای جنسی
فردی که مشکوک به بیمارهای منتقله بر اثر رابطه جنسی است باید مورد آزمایش همه بیماریهای منتقله از این طریق مانند اچ آی وی (ویروس HIV و عامل بیماری ایدز)،کلامیدیا، هپاتیت ب و سفلیس قرار گیرد. زنانی که سالانه پاپ اسمیر انجام میدهند، تغییرات غیر طبیعی ناشی از ویروس بیماری های مقاربتی (مرحله قبل از سرطان) و ویروس پاییلومای انسانی در آنان تشخیص داده می شود.
مردان یا زنانی که از داروهای داخل وریدی استفاده می کنند (معتادان تزریقی) و یا مقاربت جنسی با فردی که در معرض ابتلا به هپاتیت ب (مانند زنان خیابانی و همجنس بازها) است، داشته اند، باید برای این عفونت نیز مورد آزمایش قرار گیرند . همچنین آزمایش از نظر آلودگی به ویروس تب خال در صورتی که عوامل و نشانه های خطر ابتلا به این عفونت وجود داشته باشد، نیز بهتر است انجام شود.
عوارض سوزاک
در صورت عدم درمان ،سوزاک می تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد، از جمله: بروز عفونت مفاصل و ورم مفاصل.
ممکن است که زنان بر اثر این عفونت به بیماریهای التهابی لگن و مردان به عفونت شدید مجاری تناسلی داخل بیضه مبتلا شوند .
افراد مبتلا به سوزاک بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به ویروس ایدز هستند .
سوزاک در زنان باعث بیماری التهابی لگن می شود که علامت آن درد شکم و لگن،درد در هنگام مقاربت و گاهی درد مزمن لگن خاصره است. در ۱۰تا ۴۰ درصد زنان مبتلا به سوزاک، بیماری التهابی لگن رخ می دهد که باعث زخم گردن رحم و لوله های رحمی و همچنین نازایی و افزایش خطر حاملگی خارج رحمی را به همراه دارد.
عفونت مجاری تناسلی داخل بیضه در مردان مبتلا به سوزاک درمان نشده رخ می دهد که منجر به ناباروری در مردان می شود .
ابتلای مادر در طی حاملگی منجر به تولد نوزاد مبتلا به عفونت سوزاک می شود که باعث عفونت جدی در چشم شده که در صورت عدم درمان فوری باعث کوری می شود. در نتیجه زنان باردار و نوزادان بلافاصله بعد از تولد به طور معمول برای سوزاک تحت آزمایش قرار می گیرند و برای درمان آنان پماد آنتی بیوتیک توصیه می شود. بیماران مبتلا به سوزاک گاهی به بیماری ناشی از میکرب کلامیدیا هم مبتلا هستند.
درمان سوزاک
درمان سوزاک برای مردان و زنان یکسان است بیشتر پزشکان برای درمان آنتی بیوتیک را توصیه می کنند. که به دلیل افزایش میزان مقاومت در برابر انواع قدیمی تر، آنتی بیوتیک های گروه کینولون ها مانند سیپروفلوکساسین توصیه می شود.
زنان باردار مبتلا به سوزاک می توانند با خیال راحت با ؟ یا ؟ درمان شوند و همچنین افرادی که به این داروها حساسیت دارند، می توانند از یک داروی خوراکی دیگری به نام آزیترومایسین نیز استفاده کنند. در برخی از کشورها بیماری سوزاک در حال افزایش است و برای پیشگیری این بیماری مراکز کنترل و پیشگیری (در ایران به نام کلینیک های مثلثی) نیز تاسیس شده است.
درمان شریک جنسی
شرکای جنسی فعلی یا اخیر فرد مبتلا به سوزاک باید تحت درمان قرار گیرند. به ویژه هنگامی که فرد عارضه ای نداشته باشد، زیرا علاوه بر احتمال بروز بیماری در خود وی، شریک درمان نشده می تواند باعث ایجاد عفونت مجدد در همسر خود نیز شود . روشی سنتی وجود دارد که برخی پزشکان همزمان دو نسخه یکی برای بیمار و یکی برای همسر وی تجویز می کنند تا همزمان هردو درمان شوند.
به منظور جلوگیری از عفونت مجدد باید از تماس جنسی اجتناب کرد .
تشخیص پس از درمان
بیمارانی که درمان آنها به پایان رسیده است دیگر نیازی به آزمایش مجدد ندارند. با این حال اگر در فردی پس از درمان، عوارض بیماری مشاهده شد، باید مجددا مورد آزمایش قرار گیرد.
پیشگیری از سوزاک
موثرترین راه پیشگیری از سوزاک اجتناب از مقاربت جنسی متعدد و بی بندوباری است . اما به دلیل رواج این مساله در برخی جوامع، راهنمایی های زیر توصیه می شود:
۱-استفاده از کاندوم لاتکس در هر بار مقاربت جنسی
۲-آزمایش و مشورت با مددکار درمانی درباره امراض مقاربتی.
نکته مهم: افرادی که دارای یک همسر هستند کمتر در خطر ابتلا به عفونت و بیماریهای مقاربتی از جمله بیماری ایدز، هپاتیت و سوزاک هستند .۳-به محض مشاهده عوارض یا علائم سوزاک برای درمان به پزشک مراجعه شود.
۴-اجتناب از مقاربت در صورتی که شریک جنسی، ترشحات دستگاه تناسلی ،سوزش به هنگام ادرار، خارش ناحیه تناسلی یا درد داشته باشد .
خلاصه
سوزاک یک عفونت مقاربتی است که در اثر مقاربت جنسی منتقل می شود . در بعضی افراد،علایم بیماری (درد هنگام ادرار ،ترشحات از مهبل و یا آلت تناسلی مرد) بروز می کند. در حالی که برخی مبتلایان شاید این علایم را نداشته باشند و در این شرایط اگر آنها افراد بی بند وباری باشند و یا شرکای متعدد داشته باشند، قبل از تشخیص عفونت، بیماری از آنان به دیگران منتقل شده و بیماری گسترش می یابد.
برای آزمایش سوزاک باید به پزشک و کلینیک مراجعه کرد . آزمایش از طریق نمونه گیری از آلت تناسلی مرد یا دهانه رحم و یا نمونه ادرار انجام میشود. در صورت عدم درمان ، بیماری سوزاک به عوارض جدی تری در مردان و زنان منجر می شود. علاوه بر این افراد مبتلا به سوزاک در معرض خطر ابتلا به بیماری ایدز هم هستند.
سوزاک را می توان با آنتی بیوتیک درمان کرد. برای برطرف شدن سوزاک باید افراد مبتلا از مقاربت اجتناب کنند، استفاده از کاندوم لاتکس خطر ابتلا به سوزاک را کاهش می دهد . تست منظم برای جلوگیری از عفونت های جنسی به خصوص قبل از ایجاد رابطه با شریک جدید توصیه می شود. اگر شریک جنسی عوارضی چون ترشح غیر طبیعی در آلت مرد یا مهبل ،سوزش ادرار و یا خارش ناحیه تناسلی یا درد داشت باید از مقاربت با وی اجتناب نمود.