سندرم حاد عروق کرونر یا بیماری acs چیست؟

سندرم حاد عروق کرونر یا بیماری acs واژه ای فراگیر است که در دل خود آنژین ( unstable Angina) و آنفارکتوس میوکارد را گنجانده است.
آنفارکتوس حاد میوکارد خود به دو نوع مختلف STEMI و NSTEMI بروز پیدا می کند. علت بروز STEMI در اثر انسداد یکی از عروق اصلی کرونر است. سندرم حاد عروق کرونر از تشکیل پلاک اترواسکلروتیک در عروق کرونر ناشی می شود.

شاه علامت اصلی ACS , درد قفسه سینه است. با این وجود ۲۰ درصد افراد بی علامت هستند( silent MI).

روش رایج تشخیص ACS از طریق الکتروکاردیوگرام صورت می گیرد .
روش تشخیصی دیگر ، ردیابی آنزیم های حاصل از انفارکتوس میوکارد است . ( تروپونین و کراتین کیناز . تروپونین برای این تشخیص ، اختصاصی تر تلقی می شود )

سندرم حاد عروق کرونر یا بیماری acs چیست؟

علل سندرم حاد کرونری

سندرم کرونری حاد معمولا از رسوب چربی در دیوار عروق کرونر، عروق خونی که انتقال دهنده اکسیژن و مواد مغذی به عضلات قلب است، ایجاد می شود. هنگامی که پارگی یا جداشدگی در ذخیره پلاک ایجاد شود، لخته خون شکل می گیرد. این لخته مانع رسیدن جریان خون به ماهیچه قلب می شود.

هنگامی که میزان اکسیژن ارسالی به سلول ها خیلی کم باشد، سلول های عضلات قلب می میرند. مرگ سلول ها در نهایت موجب ایجاد آسیب به بافت های عضلانی شده و حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد) رخ می دهد.

حتی زمانی که مرگ سلولی نیز در اثر این بیماری وجود ندارد، عرضه ناکافی اکسیژن می تواند باعث شود که عضلات قلب به درستی یا موثر کار نکنند. این اختلال ممکن است موقت یا دائم باشد. هنگامی که سندرم حاد کرونری در مرگ سلولی دخیل نباشد به آن آنژین ناپایدار گفته می شود.

عوامل خطر سندرم حاد کرونری

عوامل خطر ابتلا به این سندرم مانند عوامل خطر سایر بیماری های قلبی است.

به این ترتیب عوامل خطر سندرم حاد کرونر عبارتند از:

سن بالاتر (سن بالاتر از ۴۵ سال در مردان و بالاتر از ۵۵ سال در زنان)
فشار خون بالا
کلسترول خون بالا
سیگار کشیدن
عدم فعالیت بدنی
رژیم غذایی ناسالم
چاقی یا اضافه وزن
دیابت
سابقه خانوادگی درد قفسه سینه، بیماری قلبی یا سکته مغزی
برای زنان، سابقه فشار خون بالا، پره اکلامپسی یا دیابت در دوران بارداری

روش های تشخیص

اگر علائم و نشانه های مرتبط با سندرم حاد کرونر وجود داشته باشد پزشک چند آزمایش اورژانسی را توصیه می کند. این آزمایشات عبارتند از:

نوار قلب (ECG):

این تست، فعالیت الکتریکی قلب را از طریق الکترودهای متصل به پوست اندازه گیری می کند. تکان های غیر طبیعی و یا نامنظم می تواند عملکرد ضعیف قلبی را به علت فقدان اکسیژن در قلب نشان دهد. الگوهای خاص در سیگنال های الکتریکی ممکن است محل های عمومی انسداد را نشان دهد. این آزمون ممکن است چندین بار تکرار شود.

آزمایش خون:

اگر مرگ سلولی در آسیب به بافت قلب ایجاد شده باشد، آنزیم های خاصی در خون وجود دارد. نتیجه مثبت وجود این آنزیم ها در خون نشان می دهد حمله قلبی رخ داده است.

اطلاعات به دست آمده از این دو تست و علائم و نشانه های بیمار اساس اولیه تشخیص سندرم حاد کرونری هستند. این اطلاعات نشان می دهد که آیا بیماری منجر به حمله قلبی یا آنژین ناپایدار شده است یا خیر؟

سایر آزمایشاتی که برای تشخیص کامل تر، رد کردن دیگر علل علائم، و یا ترکیب مداخلات تشخیصی و درمانی استفاده می شوند عبارتند از:

آنژیوگرام کرونری:

در این روش با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس، رگ های خونی قلب مشاهده می شود. یک لوله دراز کوچک (کاتتر) از طریق یک سرخرگ که معمولا در کشاله ران است، به شریان ها قلب فرستاده می شود. سپس یک رنگ مایع، که توسط اشعه X قابل شناسایی است، از طریق این لوله به شریان ها تزریق می شود. در همان لحظه تصاویر متعددی به کمک اشعه ایکس از قلب گرفته شده تا انسداد یا تنگی عروق مشخص شود. کاتتر گاهی نیز برای درمان استفاده می شود.

اکوکاردیوگرافی:

در اکوکاردیوگرافی از امواج صوتی، که توسط یک ابزار گرز مانند هدایت می شود، برای تولید یک تصویر زنده از قلب استفاده می شود. اکوکاردیوگرافی می تواند به تعیین درستی پمپاژ قلب کمک کند.

اسکن پرفیوژن میوکارد (MPI):

این آزمایش نشان می دهد که خون در عضله قلب به خوبی جریان دارد یا خیر. در اسکن پرفیوژن میوکارد، مقدار بی خطر و کمی ماده رادیواکتیو به داخل خون تزریق می شود. سپس یک دوربین تخصصی تشیخص خون، حرکت خون را در قلب آشکار کرده و می تواند در زمان کاهش جریان خون در عضله قلب آن را تشخیص دهد.

توموگرافی کامپیوتری:

سی تی آنژیوگرافی با استفاده از یک فن آوری تخصصی اشعه ایکس می تواند تصاویر متعدد مقطعی و دو بعدی از قلب تولید کند. این تصاویر در تشخیص تنگی یا انسداد شریان های کرونر کاربرد دارند.

تست ورزش:

در این تست عملکرد قلب زمانی که بدن در حال ورزش است (زمانی که قلب به کار سخت تر نیاز دارد)، ارزیابی می شود. در برخی موارد، به جای ورزش کردن به بیمار دارویی تزریق می شود که موجب افزایش ضربان قلب می شود. این آزمون تنها زمانی انجام می شود که هیچ نشانه ای از سندرم حاد کرونری و یا بیماری های قلبی کشنده دیگر وجود نداشته باشد. در طول تست ورزش، عملکرد قلب توسط یک نوار قلب، اکوکاردیوگرافی یا اسکن پرفیوژن میوکارد ارزیابی می شود.

اهداف درمان در STEMI و NSTEMI

۱_ برقراری خون رسانی به شریان مربوطه و کاهش نیاز قلب به اکسیژن
۲_ تسکین علایم بیمار
۳_ در بیمار مبتلا به STEMI می بایست ظرف کم تر از ۳۰ دقیقه پس از پذیرش و تجویز داروی ترومبولیتیک ، خونرسانی به قلب برقرار شده باشد . چنانچه بیمار نیازمند PCI است ، می بایست ظرف ۹۰ دقیقه از بروز علایم اقدام شود.

درمان سندرم حاد عروق کرونر

درمان سندرم حاد عروق کرونر بر برقراری پرفیوژن قلب استوار است که با استراتژی های مختلفی مثل آنژیوپلاستی ، تجویز داروهای ترومبولیتیک، آنتی کواگولانت و ضد پلاکتی صورت می گیرد. درمان غیر دارویی شامل PCI و جراحی CABG است.

طبق گایدلاین های ACC و AHA اقدامات اولیه شامل، اکسیژن (چنانچه غلظت اشباع اکسیژن کم تر از ۹۰ درصد باشد)، نیتروگریسیرن زیرزبانی ، آسپیرین یا پلاویکس ، ملین ، بتا بلاکر ، استاتین و آنتی کواگولانت است.

درمان STEMI

درمان STEMI یک اورژانس پزشکی تلقی می شود:

۱_ تجویز اکسیژن ، نیتروگریسیرن ( زیرزبانی یا وریدی ) ، اسپیرین یا کلپپیدوگرل ( اگر اسپیرین تحمل نشه ، کلپپیدوگرل ) و مورفین

۲_ بسته به این که چقدر از واقعه گذشته باشد ، رویکرد درمان متفاوت است.

حالت اول ، کم تر از ۱۲ ساعت از واقعه گذشته باشد . در صورت عدم دسترسی زودهنگام به مرکز دارای PCI فیبرینولیتیک داده میشود و در این حالت دسته داروهای Thienopyridines تجویز میشود.

چنانچه هدف PCI باشد، ابتدا پلاویکس یا پراسوگرل تجویز می شود و چنانچه که هدف تجویز فیبرینولیتیک باشد، ابتدا فیبرینولیتیک تجویز می شود و سپس پلاویکس ادامه میابد. بهترین اثرات سودمند داروهای فیبرینولیتیک زمانی است که فرد در ریسک خونریزی نباشد و ظرف تا ۳-۲ ساعت از شروع علایم تجویز شود و حداکثر تا ۱۲ ساعت فرصت برای تجویز داروهای فیبرینولیتیک وجود دارد . تجویز داروهای فیبرینولیتیک به بیماران Unstable Angina و NSTEMI توصیه نمی شود.

پس از تجویز فیبرینولیتیک بعد از ۱۲ ساعت یا بعد از چک pt …iNR که باید زیر ۲ باشد، می توان هپارین، انوکساپارین یا فونداپارینوکس را تجویز کرد. چنانچه برای بیمار PCI انجام شده باشد، مهارکننده های گلیکوپروتئین IIb/IIa (در موارد خاص AcUteMI) به همراه با اسپرین و پلاویکس داده می شود. از داروهای فیبرینولیتیک که برای STEMI مورد تجویز قرار می گیرد می توان به Alteplase , reteplas ، tenecteplase و استرپتوکیناز اشاره کرد.

چنانچه بیش از ۱۲ ساعت از واقعه STEMI گذشته باشد آنژیو بر فیبرینولیتیک ارجح تر است.

در این حالت به بیمار پلاویکس و آسپرین تجویز می شود و بعد از انجام آنژیو بر اساس جواب آنژیوگرافی عمل CABG و یا PCI صورت می گیرد . زمانی بیمار برای PCII بستری است و تا انجام آنژیو زمان زیادی ممکن است طول بکشد هپارین یا انوکساپارین را به همراه پلاویکس و آسپرین میدهند و در بعضی موارد خاص Acute MI در زمان آنژیو مهار کننده های گلیکوپروتئین IIb/IIIa تجویز می کنند.

پس از طی شدن مراحل اولیه برای بیمارSTEMI ، داروهای زیر برای بیمار در نظر گرفته می شود:

۱_ ACE inhibitors or ARB
۲_ aldosterone antagonists
۳_ beta blockers
۴_ Statin

درمان NSTEMI

مراحل اولیه درمان مشابه STEMI است ( اکسیژن، نیتروگریسیرن زیرزبانی یا وریدی، مورفین، اسپیرین یا پلاویکس، بتابلاکر ، ACE inhibitors و یا ARB). سپس با دو رویکردinvasive و یا conservative درمان پی گرفته می شود.

درمان Invasive( تهاجمی ) درمان انتخابی می باشد و در ۷۲ ساعت اول بهتر است انجام شود. در این حالت درمان با آنتی کواگولانت آغاز می شود (هپارین، enoxaparin ، Bivalirudin و یا fondaparinux ). قبل از شروع آنژیوگرافی حداقل یکی از داروهای کلپپیدوگرل یا پراسوگرل تجویز می شود، سپس آنژیوگرافی صورت می گیرد و در صورت لزوم PCI و یا عمل CABG صورت می گیرد.

رویکرد Conservative در مواردی انجام می شود که ریسک انجام آنژیوگرافی بر سود آن بیشتر باشد و بیمار بیماری های مزمن پیشرفته داشته باشد.

روش های خود مراقبتی در مقابل سندرم حاد کرونری

یک گام مهم برای پیشگیری از حمله قلبی، ایجاد تغییراتی در سبک زندگی که منجر به سلامت قلب شده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد، می باشد. این تغییرات عبارتند از:

سیگار نکشید.
رژیم غذایی سالم که شامل میوه ها و سبزیجات، غلات کامل، و مقدار متوسط از لبنیات کم چرب و گوشت بدون چربی است را رعایت کنید.
ورزش کنید. ورزش منظم و فعالیت جسمی برای شروع یک روال سالم و امن مفید است.
کلسترول خود را بررسی کنید. از مصرف چربی زیاد، گوشت حاوی کلسترول و فراورده های لبنی پرچرب اجتناب کنید.
فشار خون خود را کنترل کنید.
وزنتان را متعادل نگه دارید. اضافه وزن می تواند به کلسترول بالا، فشار خون بالا، دیابت، بیماری های قلبی و دیگر بیماری ها کمک کند.
استرس خود را مدیریت کنید. برای کاهش خطر ابتلا به حمله قلبی، استرستان را کم کنید.
از مصرف الکل اجتناب کنید.

نحوه نگهداری و مصرف قرص نیتروگلیسیرین زیر زبانی ( TNG ) :

به محض شروع درد قلبی فعالیت خود را قطع کرده و در وضعیت نیمه نشسته قرار بگیرید و در اسرع وقت یک قرص TNG را زیر زبان خود گذاشته و تا حل شدن کامل آن ، آب داخل دهان خود را ببلعید جهت جذب بهتر و سریعتر دارو ، دهان باید مرطوب باشد لذا پیشنهاد می شود قبل از آن مقداری آب بنوشید ( اگر بعد از ۵-۳ دقیقه درد ساکت نشد باید سریعا با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید ) حتی اگر فکر کنید درد شما قلبی نیست تا آمدن اورژانس در صورت درد اجازه مصرف دو قرص دیگر به فاصله هر ۵ دقیقه دارید در صورت عدم مصرف آسپیرین روزانه ، ۳ عدد قرص آسپیرین بچه را جهت پیشگیری از پیشرفت لخته بجوید.

توجه : احساس سوزش زیر زبان و ضربان پس سر نشانه اثر قرص می باشد.

بسیار مهم است که بدانید قرص TNG به نور ، رطوبت و گرما بسیار حساس است لذا باید در ظرف های تیره همراه با سر محکم در یخچال نگهداری شود و هر ۶-۳ ماه باید قرص های خود را تجدید نمایید و هر قرصی را که براحتی خرد شود باید دور بیاندازید.

تغذیه مناسب بیماری حاد عروق قلبی ( ACS ) :

– عدم پرخوری و عدم مصرف غذاهای نفاخ ، حذف کلسترول و چربی های اشباع شده از لیست غذایی و استفاده از روغن های مایع و گیاهی.

– محدودیت مصرف غذاهای سرخ شده و گوشت قرمز و به جای آن باید از گوشت های سفید ( ماهی و طیور ) به صورت آب پز و یا تنوری استفاده نمایید.

– محدودیت مصرف نمک ( خیار شور ، دوغ ، مواد غذایی کنسرو شده ، سوسیس ، کالباس ، آجیل شور )

– از مصرف زیاد قهوه ، چای و نوشابه های حاوی کولا و کافئین به علت افزایش ضربان قلب اجتناب کند.

– مصرف بیشتر میوه ، سبزیجات و لبنیات کم چرب توصیه می شود.