وی اکس یکی از خطرناکترین ترکیبات شیمیایی است که توسط انسان ساخته شده و در تسلیحات شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از نظر ظاهری این گاز همانند روغنی کم رنگ است.
گاز وی. اکس (VX) در آزمایشگاه تحقیقاتی سلاحهای پروتون دان واقع در شهر ویلت شر انگلیس در سال ۱۹۵۲ ساخته شد و اثرات وحشتناک و مخرب آن مورد مطالعه قرار گرفت. دولت انگلیس فن‌آوری تولید این سلاح شیمیایی (VX) را در اختیار ایالات متحده قرار داد و در مقابل آن فن‌آوری سلاحهای هسته‌ای حرارتی را دریافت کرد.
خاصیت چسبندگی این ماده استفاده استراتژیک آن را جهت استفاده برای از کار انداختن پایگاه‌ها و یا فرودگاه‌های دشمن میسر می‌سازد. این چسبندگی بسیار قوی باعث مرگ نیروهایی می‌شود که قصد استفاده از پایگاههای هوایی و یا پادگان‌های آلوده به وی.اکس را داشته باشند و حرف «V» که پیشوند اسم آن می‌باشد به معنای ماندگاری درازمدت می‌باشد که آن را بسیار خطرناک‌تر از گازهای اعصاب دیگر (سریG) مانند تابون (GA) و یا سارین (GB) می‌کند.
از حلبچه تا کوالالامپور
وی‌اکس یکی از مواد سمی بود که رژیم صدام برای بمباران شیمیایی حلبچه در کنار گاز خردل، سارین، تابونان از آن استفاده کرد. همچنین گزارش‌های مختلفی از استفاده از این ماده سمی توسط رژیم صدام علیه رزمندگان در جریان ۸ دفاع مقدس وجود دارد.
تابون (GA) و یا سارین (GB به سرعت تجزیه می‌شوند. مایع وی اکس از طریق پوست و چشم قربانی به سرعت جذب شده و پس از یک تا ۲ ساعت باعث مرگ او می‌شود. زمانی که از آن به صورت اسپری (قطرت کوچک همانند حشره‌کش‌ها) استفاده شود تقریباً به صورت آنی باعث مرگ می‌شود.
مقدار مصرف مرگ آور آن (LD-50) می‌تواند mg10 باشد.(LD-50 جهت یک انسان ۶۵-۶۰ کیلویی حدود mg2 است) وی. اکس با آنزیم‌هایی که لازمه فعالیت سیستم عصبی بدن هستند ترکیب شده و آنها را نابود می‌سازد، بنابراین می‌توان این نتیجه را گرفت که VX سیستم عصبی را از بدن مجزا و اعصاب بدن را از کنترل خارج می‌کند. پادزهر وی. اکس آتروپین است. اگر چه آتروپین خود نیز سمی بسیار مهلک به حساب می‌آید اما وی. اکس و آتروپین باعث خنثی سازی یکدیگر می‌شوند. استفاده از آتروپین باعث جداسازی وی.اکس از آنزیم‌های سیستم عصبی می‌شود. آتروپین باید به رگ دست و یا عضله تزریق شود و در مواردی که VX به صورت گاز استفاده شده است آتروپین باید مستقیماً داخل عضله قلب تزریق شده تا سریعاً وارد گردش خون شود. استفاده از لباس جلوگیری از آلودگی شیمیایی و ماسک در مورد حملات موشکی آلوده به VX لازم است