ویبریو از جنس باکتری های گرم منفی است و دارای شکل میله خمیده (کاما مانند) است ، چندین گونه از آنها می توانند باعث عفونت ناشی از مواد غذایی شوند ، که معمولاً با خوردن غذاهای دریایی پخته نشده همراه است. به طور معمول در آب نمکی یافت می شود ، گونه های ویبریو بی هوازی جناحی هستند که برای اکسیداز به شکل مثبت آزمایش می شوند و اسپور تشکیل نمی دهند.
همه اعضای این نوع باکتری دارای حرکت هستند و دارای تاژک های قطبی با غلاف هستند. گونه های ویبریو به طور معمول دارای دو کروموزوم هستند که برای باکتری ها غیر معمول است و دارای کروموزوم با منشأ جداگانه و مستقل از تکثیر هستند . فیلوژنی های اخیر بر اساس مجموعه ای از ژن ها ساخته شده است (تجزیه و تحلیل توالی چند مرحله ای) دارند.
گونه های ویبریو:
O. F. Muller (1773 ، ۱۷۸۶) هشت گونه از جنس ویبریو (شامل اینفوسوریا) را توصیف کرد ، که سه گونه از آنها به شکل مارپیچ بودند. برخی دیگر از گونه های دیگر امروزه با گونه های یوکاریوت شناخته می شوند ، به عنوان مثال ، این گونه ها به نو ع های اوژنینوئید پرانما یا دیاتوم باسیلینارا اختصاص داده شده اند.
انواع بیماری زا:
چندین گونه از ویبریو بیماری زا هستند. بیشتر گونه های ایجاد کننده بیماری با گاستروانتریت همراه هستند ، این نوع ها همچنین می توانند زخم های باز را آلوده کرده و باعث ایجاد سپسیس شوند.
آنها می توانند توسط حیوانات دریایی متعددی مانند خرچنگ یا میگو به بدن انسان منتقل شوند و باعث می شوند فرد در معرض عفونت های کشنده قرار گیرد.
خطر ابتلا به بیماری های بالینی و مرگ با برخی از عوامل ، مانند دیابت کنترل نشده ، بالا رفتن میزان آهن (سیروز ، بیماری سلول داسی ، هموکروماتوز) و سرطان یا سایر حالت های نقص ایمنی افزایش می یابد.
گونه های بیماری زا ویبریو شامل V. colere (عامل ایجاد کننده وبا) ، V. parahaemolyticus و V. vulnificus می باشد. V. کلرا به طور کلی توسط آب آلوده منتقل می شود.
ویبریو کلرا و بیماری وبا
باکتری ویبریو کُلرا عامل ایجاد بیماری خطرناک وبا می باشد. وبا یک عفونت اسهال جدی است که هم در بزرگسالان و هم در کودکان مشکلات خطرناک و مرگ آوری را ایجاد می کند. بطور میانگین ۳ تا ۵ میلیون ابتلا به این بیماری در جهان گزارش شده است. از انجا که بزرگترین عامل این بیماری آب آلوده و تصفیه نشده است، به راحتی می توان این بیماری را با استفاده از امکانات تصفیه و پاکسازی آب آشامیدنی کنترل نمود.
ازعلائم این بیماری اسهال شدید و همراه با استفراغ می باشد که منجر به کم آبی شدید بدن می شود. سالانه ۱۰۰ هزار تا ۱۲۰ هزار نفر بر اثر عفونت وبا می میرند. مهمترین جنبه درمان وبا، هیدراتاسیون است جهت جبران مایعات از دست رفته و کم آبی بدن. نوشاندن آب و الکترولیت ها همراه با مصرف آنتی بیوتیک ها می تواند به درمان این بیماری کمک نماید.
ویبریوزیس و احتمال ابتلا با صدف خام
هرکسی می‌تواند به این بیماری‌ها مبتلا شود. اکثر افراد مبتلابه این بیماری‌ها با خوردن صدف‌های خام یا نپخته (نیم‌پز) به این باکتری‌ها آلوده میشوند. برخی از گونه‌های ویبریو همچنین می‌توانند باعث ایجاد عفونت پوستی در زمانی میشوند که یک زخم باز در معرض آب‌شور یا نمکی است. افراد مبتلابه سیستم ایمنی ضعیف، به‌ویژه افرادی که مبتلابه بیماری‌های مزمن کبدی هستند، بیشتر احتمال دارد به ویبریوزیس مبتلا شوند. خوردن غذاهای دریایی خام، به‌ویژه صدف‌ها و مواجهه زخم‌های باز به آب‌شور و نمک، می‌تواند شانس ابتلای به ویبریوز را افزایش دهد و ضعیف بودن سیستم ایمنی این افراد یا ابتلای به بیماری‌های دیگر می‌تواند سبب شروع بیماری‌های ناشی از گونه‌های مختلف ویبریو در این افراد شود.
ویبریوزیس در میگو
Vibriosis یکی از مهمترین و جدی ترین عفونت های باکتریایی میگو در ایران است که تلفات و خسارات قابل توجهی را در فارم ها پرورش دهنده میگو ایجاد می کند. از بین گونه های ویبریو (vibrio)، گونه پاراهمولیتیکوس (Vibrio parahaemolyticus) مهمترین پاتوژن فرصت طلب در صنعت آبزی پروری می باشد. عفونت ناشی از این باکتری عمدتاً در مراکز تکثیر میگو رخ می‌دهد، اما همه‌گیری‌هایی نیز در استخرهای پرورش گونه‌های مختلف میگو دیده شده است.
گونه های ویبریو، ارگانیسم های مقاوم به نمک بوده که به صورت طبیعی در آب های شور و در مناطق گرمسیری و معتدل یافت میشوند. این باکتر ها در محیط های آبی خصوصا در میان سخت پوستان و در سطح پوست و اندام های داخلی سخت پوستان به ظاهر سالم، همچنین در رسوبات و در ستون آب در محیط هایی که آلودگی یا شوری بالا داشته باشد، شیوع دارند. ویبریوها در ماهی ها، حلزون ها، برخی سخت پوستان، پلانکتون ها و همچنین رسوبات نیز یافت میشوند.
مقادیر بالای ویبریو در استخرهای پرورشی آبزیان احتمال ابتلا به بیماری های ویروسی همچون لکه سفید را نیز بالا میبرد. از طرفی پاراهمولیتیکوس عامل اصلی سندرم مرگ زودهنگام (EMS ) یا Early mortality syndrome میگو می باشد.
بعضی از این باکتری ها مانند پاراهمولیتیکوس برای انسان نیز بیماریزا بوده و سبب گاستروآنتریت یا مسمومیت غذایی خصوصا در اثر مصرف غذاهای خام دریایی میشوند، اما تعداد گونه های بیماریزای ویبریو نسبت به کل انواع ویبریو اندک است.