بیماری کرون چیست؟ علت، علائم و درمان / ۸ عارضه بیماری کرون (التهاب روده)
بیماری کرون (به انگلیسی: Crohn’s disease) یکی از بیماریهای التهابی روده است که با التهاب دیواره روده مشخص می‌شود.
بیماری کرون بک بیماری مزمن است که قسمت‌های گوناگون دستگاه گوارش از دهان گرفته تا مقعد را می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری بیشتر قسمت انتهایی روده باریک (ایلئوم) و قسمت ابتدایی روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری می‌تواند تمام لایه‌های روده را درگیر سازد و حتی موجب فیبروز شود. شایع‌ترین ناحیه درگیر ایلئوسکال است. بین ضایعات معمولاً نواحی سالم وجود دارد. این بیماری تظاهرات خارج روده‌ای نیز دارد مانند آرتریت و ضایعات پوستی.
نشانه‌ها
علایم و سمپتوم بیماری شامل اسهال مزمن، کاهش وزن و درد شکم است. بیماری می‌تواند با آبسه، فیستول، تنگی و انسداد روده همراه باشد و گاهی برای تشخیص، نیاز به آزمایش سرولوژی و کولونوسکوپی می‌باشد. این بیماری می‌تواند همراه با خونریزی همراه با مدفوع یا بطور جدا از مدفوع یا همراه با رگه‌های خون روی مدفوع همراه باشد. از دیگر علائم این بیماری (بی اشتهایی)، (نفخ)، (دفع ناقص) و دفعات زیاد اجابت مزاج و بی‌اختیاری در آن را می‌توان برشمرد.
نشانه‌های غیر روده‌ای
این بیماری علاوه بر گرفتار کردن معده و روده، اندام‌های دیگر را نیز می‌تواند درگیر کند. کبد چرب و ورم چشم و ورم مفاصل یا ماهیچه‌های دست یا پا از این دست هستند. نازکی یا پوکی استخوان می‌تواند از عواقب این بیماری باشد. در این بیماری پوست، خون و غده درون‌ریز نیز می‌توانند درگیر شوند. در مواردی پانکراتیت نیز گزارش شده است. بیماری کم‌خونی همولیتیک خودایمنی که در آن سیستم ایمنی به گویچه‌های سرخ حمله می‌کند بیشتر در بیماری کرون شایع است و می‌تواند باعث خستگی، رنگ پریدگی و دیگر نشانه‌های شایع در کم‌خونی شود.
علل
ارتباط تنگاتنگی بین بیماری کرون و سیستم عصبی وجود دارد در واقع هنوز علت دقیق واکنش سیستم ایمنی بدن به اندام‌های داخلی درگیر در بیماری کرون مشخص نشده ولی این امر بدیهی است که در هنگام فشارهای عصبی این واکنش‌ها شدت می‌یابد.
بررسی محققان medicinenet نشان داده است باکتری اشریشیا کلی (نام علمی: Escherichia coli) یا بطور اختصار E.coli، که نوعی باسیل گرم منفی از خانواده انتروباکتریاسه است و بطور شایع در روده جانوران خونگرم وجود دارد با بیماری کرون در ارتباط است. بیشتر سویه‌های اشریشیا کلی، بی‌آزار هستند اما برخی از سروتیپ‌ها مانند O157:H۷ موجب مسمویت غذایی و اسهال می‌شوند.
محققان با استفاده از موش‌های آزمایشگاهی مبتلا به کرون به این نتیجه رسیدند که التهاب حاد معده و روده باریک عفونی که به خاطر باکتری ناشی از مسمومیت عادی غذایی رخ می‌دهد باعث تسریع رشد باکتری ای. کولی می‌شود که با پیشرفت بیماری کرون مرتبط است. حتی بعد از آنکه باکتری مسمومیت غذایی از بدن موش خارج شد، محققان هم‌چنان افزایش میزان ای. کولی را در روده او مشاهده کردند.
انواع مختلف بیماری کرون چیست؟
بیماری کرون به پنج دسته مختلف طبقه‌بندی می‌شود که این دسته‌ها به شرح زیر هستند:
- بیماری کرون معدوی بر عملکرد معده و اثنی عشر تاثیر می‌گذارد که اولین بخش روده کوچک است.
- ژژوئوایلیئیت (jejunoileitis) در دومین بخش روده کوچک به نام ژژونوم ایجاد می‌شود.
- ایلیتیس (ileitis) یک التهاب ایجاد شده در بخش پایانی روده کوچک یا ایلئوم است.
- ایلئوکولیتیس (ileocolitis) بر ناحیه ایلئوم و روده بزرگ تاثیر گذاشته و در اکثر موارد ابتلا به بیماری کرون مشاهده می‌شود. تقریباً ۵۰% افراد مبتلا به بیماری کرون به این نوع خاص از بیماری دچار می‌شوند.
- در حدود ۲۰% افراد مبتلا به بیماری کرون دچار کولیتیس می‌شوند. در این شرایط بیماری فقط بر روده بزرگ تاثیر می‌گذارد. به هر حال هر دوی کولیتیس زخمی و کرون کولیتیس فقط بر روده بزرگ تاثیر دارند، اما کرون کولیتیس علاوه بر علائم رایج باعث تشکیل بافت بیمار و آسیب‌دیده در داخل روده بزرگ می‌شود.
دلایل ابتلا به بیماری کرون چیست؟
همان‌طور که قبلاً گفته شد، دلیل ابتلا به بیماری کرون تاکنون به‌طور دقیق مشخص نشده است. به هر حال، عوامل زیر احتمالاً می‌توانند بر ابتلا به این بیماری تاثیر داشته باشند:
- وضعیت سیستم ایمنی بدن
- مسائل ژنتیکی
- شرایط محیطی
- سیگار کشیدن
- سن فرد
- سطح استرس فرد
علائم ابتلا به بیماری کرون چیست؟
علائم بیماری کرون اغلب می‌تواند به تدریج گسترش پیدا کند. همچنین برخی از علائم خاص این بیماری ممکن است با گذشت زمان تشدید شوند. با وجود امکان‌پذیر بودن، در موارد نادر ممکن است علائم این بیماری به صورت ناگهانی و یک‌باره ایجاد شوند. علائم اولیه این بیماری شامل موارد زیر هستند:
- اسهال
- درد در ناحیه شکم
- وجود خون در مدفوع
- تب
- خستگی
- بی‌اشتهایی
- کاهش وزن
- احساس تخلیه نشدن روده پس از مدفوع کردن
- نیاز به تعداد دفعات زیاد مدفوع کردن در طول روز
گاهی اوقات افراد ممکن است این علائم را با مشکلات دیگر همچون مسمومیت غذایی، مشکلات معده، یا آلرژی اشتباه بگیرند. در صورتی که این علائم ادامه داشته باشند، لازم است در این رابطه با پزشک ملاقات شود. با پیشرفت بیماری همواره ممکن است علائم آن به تدریج تشدید شوند. علائم ایجاد شده در این شرایط به شرح زیر هستند:
- فیستول مقعدی
- ایجاد زخم در نقاط مختلف مسیر گوارش از دهان تا مقعد
- التهاب مفاصل و پوست
۸ عارضه بیماری کرون (التهاب روده)
۱- استخوان هایتان را قوی نگه دارید
سعی کنید به مقدار کافی کلسیم و ویتامین D را از طریق غذاها دریافت کنید.
بیماری کرون خطر کاهش توده استخوانی و بیماری پوکی استخوان (استئوپوروز) را افزایش می دهد.
مصرف داروهای کورتونی برای درمان بیماری کرون نیز باعث کاهش توده استخوانی می شوند.
بیشتر متخصصان توصیه می کنند حداقل ۱۵۰۰ میل گرم کلسیم و حداقل ۸۰۰ واحد بین المللی (IU) ویتامین D در روز مصرف کنید.
۲- از چشم ها و بینایی خود محافظت کنید
اگر طی بیماری کرون دچار مشکلات چشمی مانند تاری دید، قرمزی و خشکی چشم گشتید، نزد پزشک بروید.
بیماری کرون روی بسیاری از قسمت های چشم تأثیر می گذارد مثل قرنیه، مجاری اشک و پرده بیرونی سفیدی چشم (ملتحمه).
وقتی شعله های بیماری کرون کنترل شوند؛ بیشتر مشکلات چشمی بهبود پیدا می کنند.
اگر مشکلات چشمی دائمی و در حال پیشرفت باشند، پرشک قطره های چشمی استروئیدی (کورتونی) را برای شما تجویز خواهد کرد.
۳- درد مفاصل خود را کم کنید
یک نفر از هر چهار نفر بیمار مبتلا به کرون، دچار آرتریت یا التهاب و درد مفاصل می شود. این درد معمولاً در آرنج، مچ دست، زانوها و قوزک پا دیده می شود.
پزشک برای کاهش درد مفاصل، مصرف دارو و استراحت را توصیه می کند. خوشبختانه این نوع آرتریت باعث آسیب دائمی نمی شود.
با از بین رفتن علائم بیماری کردن، درد مفاصل نیز معمولا از بین می رود.
۴- کرون می تواند باعث سنگ کیسه صفرا شود
آسیب روده باریک در اثر بیماری کرون می تواند باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا شود.
حدود ۱۳ تا ۳۴ درصد بیماران مبتلا به کرون، دچار سنگ کیسه صفرا می شوند.
وقتی روده باریک آسیب می بیند، بدن نمی تواند نمک های صفراوی را جذب کند. نمک های صفراوی برای تجزیه مواد زائدی که تبدیل به سنگ صفرا می شوند، لازم هستند.
علائم سنگ صفرا شامل درد ناگهانی در قسمت راست و بالای شکم و حالت تهوع است.
۵- مشکلات پوستی در اثر بیماری کرون
اگر بیماری کرون دارید، مراقب تغییرات پوستی خود باشید.
۴۵ درصد افراد مبتلا به بیماری های التهابی روده دچار اختلالات پوستی می شوند. شایع ترین مشکلات پوستی این بیماران عبارتند از:
– اریتما نودوزوم: برآمدگی قرمز پوستی که در طی شعله ور شدن بیماری کرون رخ می دهد.
– پیودرما قانقرنوزوم: زخم های پوستی که بیشتر روی ساق و قوزک پا بروز می کنند.
– فیستول های انترا کاتانئوس: مجراهای غیرطبیعی که از روده ها به سمت پوست تشکیل می شوند.
۶- علائم آسیب کبد در اثر کرون
اگر دچار خستگی غیرعادی، خارش پوست، زردی پوست و یا احساس درد و فشار در قسمت بالای شکم هستید، نزد پزشک خود بروید.
این علائم می توانند نشان دهند بیماری کرون روی کبد شما تأثیر گذاشته است.
التهاب کبد با کنترل مناسب بیماری کرون، از بین می رود.
۷- مراقب درد کمر خود باشید
یک نوع آرتریت مرتبط با بیماری کرون به نام آرتریت محوری، باعث درد و خشکی پایین ستون فقرات می شود. اگر دچار این نوع درد شدید، باید به پزشک خود مراجعه کنید.
اگر استخوان ها با هم ترکیب شوند، گاهی اوقات آرتریت محوری باعث آسیب دائمی ستون مهره ها می شود.
انجام ورزش های کششی و استفاده از گرمای مرطوب (مثل کیسه آب گرم) در قسمت کمر می تواند درد آن را کم کند.
۸- سر و کار داشتن با افسردگی
بیماری کرون نیز مانند بسیاری از بیماری های مزمن و جدی دیگر می تواند باعث افسردگی و اضطراب شود.
افسردگی و اضطراب می توانند علائم کرون را بدتر کنند و به بهبودی آن آسیب بزنند.
استفاده از روش های درمانی و مصرف داروهای ضد افسردگی می تواند باعث بهبود افسردگی در افراد شود.
درمان بیماری کرون
تاکنون درمان مشخص و قطعی برای این بیماری شناسایی نشده است، اما امکان مدیریت شرایط این بیماری با روش‌های خاص وجود دارد. در این حالت مجموعه‌ای از روش‌های درمان را می‌توان برای کاهش شدت و مقدار علائم مشاهده شده مورد استفاده قرار داد.
درمان‌های مکمل
- کنترل استرس، درمان افسردگی، درمان اضطراب و نیز ایجاد احساس شادی و رضایت نسبت به زندگی، تأثیر بسزایی در کنترل و درمان این بیماری دارد.
- معمولاً ورزشکاران کمتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. بیمارانی که بدون مصرف دارو به ورزش محدود پرداخته‌اند تا ۷۰ درصد از علائم بیماری‌شان بهبود یافته‌است. احتمالاً علت آن به تأثیرات مثبت ورزش بر روحیه و سلامت بدن بازمی‌گردد که منجر به تنظیم سیستم ایمنی بدن و متعاقباً کاهش التهاب در بدن می‌گردد. ورزش همچنین باعث افزایش قدرت جذب روده نیز می‌شود که این فرایند دقیقاً برخلاف تأثیرات منفی التهاب روده است که باعث کاهش جذب مواد غذایی در بدن می‌شود. بیمار باید فعالیت ورزشی را بصورت کنترل شده و متناسب با توان و استقامت بدنی خود انجام دهد.
- برای بیمارانی که قادر به ورزش نیستند نرمش و یوگا توصیه می‌شود.
- رعایت رژیم غذایی از عوامل مؤثر در بهبود این بیماری است. مصرف روزانه عسل، بره موم، خرما و زردچوبه به علت خاصیت ضد سرطانی، ضد التهابی و ترمیم کننده زخم‌ها بسیار مفید و مؤثر است.
- بهتر است در دوران شدت گرفتن این بیماری از یک رژیم غذایی ساده، سبک (کم حجم) و ثابت استفاده شود و غذا بطور کامل در دهان جویده و آسیاب شود.
- غلات، سویا پروتینه، کرفس، تخم مرغ، سیب زمینی شیرین، سیب شیرین، موز، انواع آب میوه (بخصوص آب لیمو شیرین) و آب سبزیجات، آجیل، برنج کته، ماست پروبیوتیک، ماهی و مرغ (بصورت کبابی یا آب‌پز) به عنوان غذای روزانه در دوران شدت بیماری توصیه می‌شود.
از مصرف غذاهای ترش، اسیدی، گازدار، تند، دارای ادویه فراوان و یا دارای افزودنی و نگهدارنده، باید پرهیز شود. - از مصرف غذاهای دیر جذب مانند گوشت قرمز، فست فود و غذاهای چرب و همچنین لبنیات و غذاهای خام و نپخته مانند میوه و سبزی در دوران شدت بیماری، پرهیز گردد.
- با رعایت موارد فوق، این بیماری در ظرف چند ماه وارد دوران خاموشی خواهد شد و پس از آن بیمار با حفظ آرامش می‌تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد. پس از سپری شدن دوره اصلی بیماری و وارد شدن به دوران خاموشی، بیمار می‌تواند آهسته رژیم غذایی و میزان مصرف داروها را کاهش داد.
- بهتر است در زمانی که این بیماری شدت می‌گیرد، از مکمل مولتی ویتامین، امگا ۳ و کلسیم و در صورت کم خونی از مکمل آهن نیز استفاده شود.
- بیمارانی که درمان‌های فوق برای آنها پاسخگو نبوده بهتر است یک دوره شش‌ماهه رژیم غذایی فاقد گلوتن را نیز دنبال کنند.