باکتری های بیماری زا /آشنایی با مهمترین و متنوع ترین میکروارگانیسم ها

باکتری های بیماری زا(پاتوژن ها)

باکتری ها جزوه مهمترین و متنوع ترین میکروارگانیسم ها هستند که هم می توانند در چرخه حیات مفید باشند و هم میتوانند مولد بسیاری از بیماری ها در بدن انسان و سایر موجودات باشندپاتوژن ها به آن دسته از باکتری‌هایی که مولد بیماری در بدن انسان است گفته میشود که انواع مختلفی دارند از جمله‌باکتری ها ،ویروس ها ،قارچ ها

چهارمرحله اولیه درعفونتهای باکتریایی وجوددارد

۱- اتصال به سلول‌های میزبان
۲- تکثیر
۳- تهاجم به بافت میزبان
۴- تخریب سلول‌های میزبان به‌وسیله توکسین

برخی مکانیسم‌های دفاعی میزبان در هریـک از ایـن مراحـل عمـل کـرده و بسـیاری از باکتری‌ها چندین مرحله از این مراحل را به کار می‌گیرند

برخی باکتری‌ها ساختارها یا مولکول‌های سطحی دارند که توانـایی آنهـا را در اتصـال بـه سلول‌های میزبان افزایش می‌دهند. به‌عنوان‌مثال، برخی از باکتری‌های گـرم منفـی دارای پیلی بوده که آنها را قادر ساخته تا به غشای دستگاه گوارشـی یـا ادراری تناسـلی متصـل شوند.

عموماً پاتوژن ها راه‌های مختلفی را جهت فرار از تخریب توسط سیستم ایمنی اختصاصی به کار می‌گیرند. بسیاری از پاتوژنها به‌واسطه رشد در سلول‌های میزبان، در زمـان حملـه ایمنی در امان بوده و یا با ریزش آنتی‌ژن‌های غشایی خـود، آنتـی ژنیسـیته خـود را کـاهش می‌دهند. پاتوژنهای دیگر با تقلید از سطوح سلول‌های میزبان خود را از دید سیستم ایمنـی پنهان می‌سازند . بسیاری از پاتوژنها قادرند پاسخ ایمنی را به‌طور انتخابی سرکوب ساخته و یا آن را سرکوب کنند به‌گونه‌ای که بازویی از سیستم ایمنی فعال می‌شود که بر ضد پاتوژن مؤثر نمی‌باشد. تغییرپذیری مکرر در آنتی‌ژن‌های سطحی از دیگر راهکارهایی است که یـک پاتوژن را قادر می‌سازند تا از سیستم ایمنی فرار کند.

تعدادی از مهم‌ترین باکتری‌های پاتوژن که در فاضلاب یافت می‌شوند:

سالمونلا

سالمولنا متعلق به خانواده انتروباکتریاسه است .مهم‌ترین ان ها سالمونلا تیفی،وسالمونلاپاراتیفی است؛ این باکتری‌ها غالب‌ترین باکتری‌های پاتوژن فاضلاب هستند که موجب تب تیفوئید و پاراتیفوئید و گاستروانتریت می‌گردند. انتقال مستقیم این بیماری از شخص بیمار به فرد سالموزو از طریق مواد غذایی و انتقال غیرمستقیم از طریق آب آلوده، فراورده‌های گوشتی، غذاهای کنسرو شده، مگس، حیوانات خانگی، میوه‌ها و سبزی‌ها صورت می‌گیرند. .امروزه درنتیجه وجود روش‌های تصفیه مناسب آب (مانند کلرزنی،صاف‌سازی)تحت کنترل درامده است.

شیگلا

شیگلاعامل دیسانتری باکتریایی است بیماری اسهالی که درنتیجه التهاب و زخم مخاط روده مدفوع خون‌آلود ایجاد می‌کند.شیگلادارای چهار گونه پاتوژن:شیگلافلکسنری،شیگلا دیسانتری ،شیگلابویدی،شیگلا سونی.دوز عفونی برای شیگلاکم ومی تواند در حد۱۰ارگانیسم باشد.هرچه تماس فردبه‌فرد روش اصلی انتقال این پاتوژن است ولی انتقال از طریق غذاوفاضلاب هم ثابت‌شده.کشت این پاتوژن مشکل است و لذا اطلاعات کمی در خصوص وجودوحذف ان در واحد تصفیه آب فاضلاب موجود نیست.

ویبریوکلرا

عامل بیماری و با است باکتری میله‌ای، خمیده ،گرم منفی است که تقریباً منحصراازطریق آب منتقل می‌شود.ویبریوکلرا دارای دو بیوتیپ کاملاً مجزا می‌باشد:تیپ کلاسیک وال تور.این باکتری انتروتوکسینی آزاد می‌کند که موجب اسهال ضعیف شدیداستفراغ و از دست دادن سریع مایعات بدن می‌شود که ممکن است در مدت کوتاهی منجر به مرگ شود.

اشرشیاکلی

این باکتری فلورطبیعی روده می باشدامابعضی از گونه های آن قادر به ایجاد گاستروانتریت حاد می باشدسوشهای متعدد این باکتری در مجرای گوارشی انسان و حیوان دیده می‌شوند اما بعضی از این سوشهاواجد عوامل ویرولانس بوده موجب اسهال می‌شود این گروه شامل انتروتوکسیژن ،انتروپاتوژن،انترو هموراژیک،تهاجمی،تجمعی،می‌باشد

کامپیلوباکتر

مهم‌ترین گونه آن کامپیلوباکتر ژژونی می‌باشد.عفونت معمولاً از طریق مصرف گوشت مرغ شیر غیرپاستوریزه واب‌های آلوده به فضولات پرندگان شایع است.تعداد موردنیاز باکتری جهت عفونت‌زایی بسیار کم است علائم آن تب سردرد و سپس اسهال آبکی همراه درد شکم ظاهر می‌شود.

لپتوسپیرا

اسپریل های متحرک وبهم پیچیده می‌باشند به‌طور گسترده در طبیعت بویژاب حضوردارندباکتری قادر است برای هفته‌ها درآب های راکد زنده بماندوازطریق خراش بر روی پوست یا غشاهای معکوسی به بدن وارد شوند.

هلیکوباکتر

این ارگانیسم منحنی شکل قبلاً جز کامپیلوباکتر طبقه‌بندی‌شده ولی امروزه در گروه جداگانه بررسی می‌شود این باکتری یک عامل مهم در ایجاد گاستروانتریت انسان می‌باشد این باکتری توسط کلرازاد به‌راحتی غیرفعال می‌شود

عفونت توسط تنفس ذرات ائروسل آلوده به باکتری که از سیستم‌های خنک‌کننده آبی ایجاد می‌شود.این باکتری قادر است در افراد جوان نوعی بیماری بنام تب پونتیاک ایجاد کند