پپتیک اولسر ( زخم معده یا زخم پپتیک ) از علت تا درمان
به زخم هایی که در معده فرد ایجاد می شود زخم معده می گویند. همیشه یک زخم سرطانی یا مسری نمی باشد. به قسمت ابتدایی روده باریک دوازدهه یا اثنی‌عشر می‌گویند. معمولا زخمهای دوازدهه خوش‌خیم هستند، اما ممکن است زخم های معده بدخیم باشند. زخمهای معده با سرعت کمتری نسبت به زخم اثنی عشر التیام می‌یابند، به همین دلیل بیشتر احتمال بدخیمی دارند و اغلب همراه با التهاب معده ( گاستریت ) هستند.
زخم پپتیک، یک بیماری شایع می باشد و شامل زخم معده و دوازدهه است و در سراسر جهان میلیون‌ها نفربه آن مبتلا هستند. این بیماری بیشتر در مردان جوان و مردان سیگاری و به صورت زخم دوازدهه شایع‌تر است.
علت سوء هاضمه ۱۰ درصد از مردم بیماری زخم پپتیک است و حدود ۹۵% از زخمهای دوازدهه و ۷۰ درصد از زخمهای معده مربوط به باکتری هلیکوباکترپیلوری می باشد. می توان با ریشه‌کنی هلیکوباکترپیلوری میزان عود زخم را کاهش داد.
علت ایجاد کننده ی زخمهای معده و اثنی‌عشر
میکروب هلیکو باکتر پیلوری مهم ترین علت ایجاد کننده ی زخمهای اثنی‌عشر و معده میباشد. ۸۰- ۷۰ درصد این زخم‌ها در اثرمیکروب هلیکو باکتر پیلوری ایجاد می شوند. باید بدانید همه کسانی که در بدن خود این میکروب را دارند ممکن است دچار بیماری زخمهای اثنی‌عشر و معده نشوند بنابراین نیاز به درمان ندارند.
بیش از نیمی از جمعیت دنیا این میکروب را در بدن خود دارند به همین دلیل شایع‌ترین عفونت انسانی معرفی می شود. در جوامع پیشرفته خوشبختانه شیوع آن کاهش چشم گیری پیدا کرده است اما در جوامعی که سطح سواد پایین می باشد و از نظر بهداشتی وضعیت مناسبی ندارند بیشتر دیده می شود.
مهمترین علائم زخم پپتیک
– احساس سوزش، سوراخ شدن یا ساییده شدن به مدت ۳۰ دقیقه تا ۳ ساعت در معده یا روده. درد غالباً به‌صورت سوزش سردل، سوءهاضمه یا گرسنگی تعبیر می‌شود.
– درد، در بالای شکم و گاهی زیر قفسه سینه است.
– در برخی افراد درد بلافاصله پس از خوردن غذا رخ می‌دهد. در سایرین، درد تا ساعت‌ها بعد ایجاد نمی شود. این درد ممکن است در شب به وجود آید و پشت هم انتشار پیدا کند.
– درد عودکننده است.
– درد ممکن است با نوشیدن شیر، غذاخوردن، استراحت یا مصرف ضداسیدها تسکین یابد.
– کاهش اشتها و وزن (در زخم دوازدهه ممکن است افزایش وزن وجود داشته باشد، زیرا افراد بیشتر می‌خورند تا آرام‌تر شوند)
– تهوع و استفراغ مکرر
– سوء هاضمه
– مدفوع خونی
– کم‌خونی
۱۰ علت زخم پپتیک
زخمهای پپتیک، به علت استرس یا اضطراب ایجاد نمی شوند. از جمله عللی که منجر به ایجاد زخمهای پپتیک می‌شوند عبارتند از:
۱-میکروب هلیکوباکترپیلوری که شایع‌ترین علت آن است و بیشتر با زخمهای دوازدهه در ارتباط می باشد.
۲-دومین علت شایع داروهای ضدالتهاب غیراستروئید هستند.
۳-اسید معده
۴-سیگار
۵-الکل
۶-اسیدهای صفراوی
۷-آسپیرین
۸-سیروز کبدی
۹-بیماری های ریوی مزمن
۱۰-اشعه درمانی و شیمی درمانی
عوامل دفاعی بدن در برابر ایجاد زخم پپتیک
وجود لایه موکوسی بر روی مخاط‌ها و بیکربنات
وجود پروستاگلاندین
جریان خون در زیرمخاط
بازسازی مخاطی
عوامل خطر
مصرف الکل
سابقه خانوادگی زخم
سیگار کشیدن
خستگی یا کار بیش از حد
استفاده از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مثل آسپیرین
داشتن گروه خونی O برای ابتلا به زخم دوازدهه
رژیم غذایی نامناسب، وعده‌های غذایی نامنظم و نخوردن برخی وعده‌ها
تشخیص زخم پپتیک
بیماری با یافته‌های رادیولوژیک و آندوسکوپی قابل تشخیص است. اگر تشخیص بیماری قطعی نشد، می‌توان از شمارش کامل سلول‌های خونی، بررسی آنزیم‌های کبدی، آمیلاز و لیپاز هم استفاده کرد.
چند راه پیشگیری از زخم پپتیک
مصرف نکردن آسپیرین یا داروهای ضد التهاب غیراستروییدی
سیگارنکشیدن
مصرف نکردن الکل
هر روز مدفوع خود را از لحاظ خونریزی بررسی کنید. اگر مدفوع سیاه رنگ باشد، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.
انجام دادن ورزش های هوازی
کم مصرف کردن نمک ( نمک ازعوامل موثر در ابتلا به سرطان معده و زخم معدهمی‌باشد.)
مصرف نکردن جوش شیرین ( جوش شیرین اسید معده را خنثی و موجب زخم معده می‌شود.)
درمان زخم پپتیک
بیماران با دارو، تغییر شیوه زندگی و استراحت درمان می‌یابند.
بیشتر بیماران مبتلا از طریق درمان هلیکوباکترپیلوری یا قطع مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی، بهبود پیدا می‌کنند.
توصیه آندوسکوپی، ۶ تا ۸ هفته پس از تشخیص و شروع درمان
بستری کردن بیمار در بیمارستان به خاطر عوارضی چون خونریزی از زخم یا سوراخ شدگی یا انسداد شدید.
و در موارد نادر درمان جراحی که فقط درصورتی انجام می‌شود که زخم مقاوم به درمان یا عوارض بیماری وجود داشته باشد.
داروهای زخم پپتیک
آنتی‌بیوتیک‌ها برایاز بین بردن عفونت هلیکوباکترپیلوری
ضد اسیدها برای کمک به خنثی کردن اسید بیش از حد معده
مسدودکننده‌های هیستامینی نوع ۲ (مانند سایمتدین، رانیتیدین و غیره) یا مهارکننده‌های پمپ پروتون برای کاهش اسید معده
داروهایی برای پوشاندن ناحیه زخم
رژیم غذایی
از یک رژیم غذایی متعادل شامل سه وعده غذایی منظم در روز استفاده کنید.
از مصرف کافئین و هر غذایی که به نظر برسد علایم بیماری را بدتر می کنند، پرهیز کنید.
پپتیک اولسر ( زخم معده یا زخم پپتیک ) از علت تا درمان
همچنین بخوانید:
گاستریت آتروفیک چیست؟ باکتری هلیکوباکتر عامل بیماری گاستریت آتروفیک
فتق واژن یا پرولاپس واژن چیست ؟علت و راه درمان آن
مراحل بستن لوله رحم در زنان هنگام عمل سزارین
ساک حاملگی چیست؟دلایل تشکیل نشدن ساک حاملگی