تغییر ژنتیکی در پشه آنوفل برای مقابله با مالاریا
علل اساسی گسترش مالاریا در جهان
- افزایش مقاومت انگل مالاریا به داروهای ضد مالاریا
- افزایش مقاومت پشه آنوفل نسبت به حشره کش ها
- تغییر اکولوژیک و آب و هوایی در کره زمین
تغییر ساختار ژنتیکی در پشه
دانشمندان آمریکایی موفق به پرورش گونه‌ای از پشه‌ها شده‌اند که می‌تواند در برابر مالاریا مقاومت کند، تغییری که به واسطه بهبود ساختار ژنتیکی در این پشه‌ها ایجاد شده‌است.
براساس گزارش BBC، درصورتی که تکنیک جدید آزمایشگاهی در محیط طبیعی نیز به درستی عمل کند، می‌تواند راهکاری جدید برای متوقف‌سازی انتشار و شیوع مالاریا از طریق نیش پشه‌ها به شمار رود.
دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا برای انجام این کار از تکنیک ویرایش ژنتیکی به نام کریسپر برای افزودن یک ژن مقاوم جدید درون DNA پشه استفاده کردند. این ژن به صورت وراثتی در نسل‌های بعدی پشه‌ها نیز منتقل شد. به صورت نظری، درصورتی که این پشه‌های بهبود‌یافته انسانها را بگزند، قادر به انتقال مالاریا به بدن آنها نخواهند بود.
درحال حاضر نزدیک به ۳٫۲ میلیون انسان، یعنی نزدیک به نیمی از جمعیت جهان، در معرض خطر ابتلا به مالاریا قرار دارند. انواع پشه‌بند‌ها، حشره‌کش‌ها و مواد دافع حشرات موذی می‌توانند میزان گزیدگی انسان توسط پشه‌های ناقل را کاهش دهند و همچنین می‌توان مالاریا را با کمک داروهای جدید درمان کرد، اما این بیماری هنوز سالانه جان ۵۸۰ هزار انسان را می‌گیرد.
دانشمندان باور دارند این تکنیک جدید می‌تواند نقشی کلیدی در کنترل شیوع مالاریا داشته باشد. برای انجام این مطالعه روی گونه‌ای از پشه‌های بومی هندوستان به نام آنوفل استفنسی مطالعه شد و محققان نشان دادند با قرار دادن ژنی جدید، پشه‌ها را به میزبانی ناخوشایند برای انگل مالاریا تبدیل کنند. این ژن به گفته دانشمندان به ۱۰۰ درصد از پشه‌های سه نسل آینده منتقل خواهد شد.
اگرچه این تکنیک جدید نمی‌تواند راهکاری انحصاری برای مهار معضل مالاریا در جهان باشد،اما می‌تواند به عنوان سلاحی کاربردی مورد استفاده قرار گیرد.
پشه‌های ماده در هنگام خونخواری از انسانهای مبتلا به مالاریا به انگل مالاریا آلوده می‌شوند و پس از آن می توانند از طریق نیش خود انگل را به انسانهای دیگر انتقال دهند اما خودشان بیمار نمی‌شوند.
گروه تحقیقاتی دانشگاه جان هاپکینز John Hopkins معتقدند ژنی بنام SPRN6 پشه را در دفاع از خودش قادر می‌سازد – کشفی که می‌تواند در جنگ علیه مالاریای انسانی کمک کند. دکتر مارسلو ژاکوب- لورنا به نشریه آکادمی ملی علوم گفته است : به تحقیقات بیشتری نیاز است اما ما طرحهایی برای بکارگیری این دانش در توسعه رویکردهای تازه جهت کنترل این بیماری داریم.
این دانشمندان امیدوارند افشانه‌هایی شیمیایی را بسازند که که موجب روشن‌شدن ژن SPRN6 در پشه‌های آلوده شود. در نتیجه این پشه‌ها دیگر در هنگام نیش‌زدن یک تهدید واقعی برای انسانها نخواهند بود.
با توجه به دو نوع پشه آنوفل استفنسی و آنوفل گامبیه، دکتر ژاکوب-لورنا و همکران دریافتند ژن SPRN6 بطور نرمال در آنها خاموش است. اما هنگامی که پشه‌ها به انگل مالاریا آلوده می‌شوند این ژن روشن می‌شود.
آنها برای درک نقش ژن SPRN6 آنها به رخدادهایی توجه کردند که در هنگام تلاش برای خاموش نگهداشتن این ژن بروز یافتند. تعداد انگلهای مالاریا در پشه‌های آنوفل استفنسی سه برابر افزایش یافت. با برداشتن کامل ژن SPRN6 ، روندی طبیعی که بواسطه آن پشه‌های آنوفل گامبیه خود را از از شرانگهای مالاریا نجات می‌دهند، دچار تاخیر شد.
دکتر آلیستر کرایگ Alister Craig دانشکده طب گرمسیری لیورپول می گوید: تعدادی ژن یافت شده اند که بنظر می‌رسد به پشه‌ها در دفاع علیه انگل مالاریا کمک می‌کنند.وجود راههای متعدد در متوقف‌کردن مالاریا اهمیت دارد. این نوع تحقیق واقعاً در این زمینه سودمند است. استفاده از سیستم ایمنی میزبان و سایر راهکارها همچون پشه‌بند و داروهای ضد مالاریا برای شکست دادن بیماری، موضوع جالبی است.
پروفسور پاول اگلستون Paul Fggleston استاد حشره‌شناسی ملکولی در دانشگاه کیل Keel هم می‌گوید: این آخرین پرده نمایش، فراهم‌آورنده بینش و شناختی تازه و مهم از مکانیسمهایی است که پشه‌ها بدانوسیله با انگلهای مالاریا برخورد و معامله می‌کنند. اما هنوز باید منتظر ماند و دید که آیا دستکاری در فعالیت ژن SPRN6 در آنوفل گامبیه می‌تواند در کنترل انتقال بیماری انسانی نقشی ایفا کند یا خیر.
این ارگانیسمها میلیونها سال فرصت داشته‌اند تا بازی خود را بهبود بخشند و از ما به عنوان دانشمند انتظار می‌رود که به همان اندازه در کلک‌زدن به آنها جاه‌طلب باشیم.
دکتر جو لاینز JO Lines از دانشکده بهداشت و طب گرمسیری لندن اظهار می‌دارد: امکان دارد که انگل بتواند دچار تحول شود و راهی را برای مقابله با چنین مکانیسمی پیداکند.