پژوهشی جدید نشان می‌دهد که مقاومت باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها حتی قبل از کشف پنی‌سیلین (اولین آنتی‌بیوتیک کشف‌شده) آغاز شده بود.
نسیبه خانلرزاده: نمونه باکتری گرفته‌شده از یک سرجوخه جنگ جهانی اول که در اثر اسهال خونی مرده بود، به دانشمندان در درک این موضوع کمک کرد که چرا مقابله با مقاومت (باکتری) در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها بسیار دشوار است.
به گزارش تلگراف، یک نمونه باکتری شیگلا فلکسنری (باکتری اسهال خونی) متعلق به سال ۱۹۱۵ / ۱۲۹۳ که تقریباً ۱۰۰ سال است در آرشیوهای دولتی نگه‌داری شده بود، نشان می‌دهد که ۱۳ سال قبل از اینکه پنی‌سیلین توسط الکساندر فلمینگ کشف شود و ده‌ها سال قبل از فراگیر شدن استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، این باکتری در برابر پنی‌سیلین مقاوم شده بود.
این یافته اثبات می‌کند که باکتری می‌تواند به سرعت مکانیزم دفاعی خود را در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها تکامل بخشد و ثابت می‌کند که چرا محدود کردن استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها بسیار مهم است.
پژوهشگرانی از سازمان بهداشت عمومی انگلیس و انستیتو سنگر بنیاد ولکامتراست، توالی ژنوم باکتری شیگلا فلکسنری را تعیین کردند تا نحوه تکامل بیماری را در قرن گذشته دریابند.
آن‌ها با ارجاع متقابل سوابق پزشکی و نظامی، دریافتند که این نمونه از سرجوخه ارنست کیبل از گردان دوم هنگ ایست‌سوری گرفته شده است. در اوایل ۱۹۱۵ سرجوخه کیبل در حالی به بیمارستان سرپایی شماره ۱۴ در ویمر فرانسه منتقل شد که از اسهال خونی و احتباس وریدهای شکمی شدید شکایت می‌کرد. تشخیص بیماری او اسهال خونی بود و در نهایت در ۱۳ مارس ۱۹۱۵ / ۲۲ اسفند ۱۲۹۳ مرد.
نمونه‌ای از باکتری‌هایی که این سرجوخه را از پا درآورد توسط باکتری‌شناسی به نام لیوتنانت ویلیام برگتون الکوک گرفته شده که آن را برای آینده ذخیره کرده بود.
جولی راسل رئیس بخش مجموعه‌های فرهنگی PHE می‌گوید: «این بسیار دردناک است که سرجوخه کیبل و خیلی دیگر از سربازان جنگ جهانی اول در اثر اسهال ناشی از شرایط اسفبار سنگرها جان سپردند. شوربختانه حتی اکنون که ۱۰۰ سال از آن زمان سپری شده، این باکتری هنوز هر سال جان صدها هزار تن را در کشورهای درحال‌توسعه می‌گیرد. دلیل ترک‌تازی این باکتری چه در آن زمان و چه اکنون، شرایط نامناسب بهداشتی است. باکتری‌ها کارایی بالایی در تغییر برای بقا در شرایط سخت دارند و باکتری اسهال خونی نیز برای مقابله با درمان آنتی‌بیوتیکی تکامل یافته است».
باکتری‌ها دائماً در تلاش خود برای بقاء تغییر می‌کنند. می‌دانیم ژن‌هایی که یک باکتری را نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم می‌سازند، حتی تا چندین دهه پیش از آغاز استفاده گسترده از آنتی‌بیوتیک‌ها وجود داشته‌اند و جالب اینجاست که ژن‌های مسئول مقاومت هم نسبت به پنی‌سیلین و هم اریترومایسین (که در درمان‌های امروزی به کار می‌روند)، در نمونه سرجوخه کیهیل هم مشاهده شده‌اند.
استفاده گسترده از آنتی‌بیوتیک‌ها، تعداد خیلی بیشتری از باکتری‌ها را در برابر آن‌ها مقاوم کرده است.
این باکتری اولین مورد ثبت‌شده در مجموعه ملی کشت میکروبی است که کار خود را در سال ۱۹۲۰ شروع کرد تا منبع قابل‌اعتمادی از باکتری‌های دارای هویت شناخته‌شده را برای تحقیقات در اختیار دانشمندان قرار دهد. این موسسه هم‌اکنون میزبان بیش از ۵۰۰۰ نوع باکتری است که در دو سایت یکی در نزدیکی لندن و دیگری در پورتون داون ویلتشایر نگه‌داری می‌شوند.
به‌عنوان بخشی از آنالیز تکامل شیگلا فلکسنری، نوع NCTC1 با سه سویه دیگر باکتری شیگلا فلکسنری مقایسه شده است؛ سویه شناخته‌شده‌ای به نام ۲۴۵۷T که متعلق به یک بیمار ژاپنی در سال ۱۹۵۴ / ۱۳۳۳ بوده، سویه ۳۰۱ از یک چینی در سال ۱۹۸۴ / ۱۳۶۳ و سویه جدیدتر در سال ۲۰۰۲ / ۱۳۸۱ که مربوط به یک همه‌گیری در چین بوده است. از بررسی این سویه‌ها دریافته شده که در این مدت این بیماری حتی مقاوم‌تر هم شده است.
دکتر کیت بیکر از مرکز سنگر ولکامتراست می‌گوید: «بررسی ۴ باکتری در کنار هم نوعی تکامل را نشان داده است. ژن‌هایی که در سویه سال ۱۹۱۵ / ۱۲۹۳ این باکتری وجود نداشتند، در هر سه نوع باکتری‌های ایزوله شده شیگلای بعدی که ما آزمایش کردیم وجود داشته‌اند که حاصل این ژن‌ها علاوه بر مقاومت بیشتر در برابر آنتی‌بیوتیک، بسیار شدیدتر بودن بیماری‌های حاصل از آن بوده است
منتشر شده در ژرنال The Lancet