گال یا جرب (Scabies) / بیماری پوستی که با خارش پوست خود را نشان می دهد
گال یا جرب (Scabies) / بیماری پوستی که با خارش پوست خود را نشان می دهد
جَرَب یا گال (به انگلیسی: Scabies) یک بیماری انگلی خارش دار و عامل آن بندپایی از گروه هیرهها به نام هیره خارشی است. هیره‌های خارشی موجوداتی شبیه کنه اما بسیار کوچکتر و میکروسکوپی و ماده‌های آنها با طولی در حدود ۰٫۴۵ تا ۰٫۳ میلی متر هستند .
نام گال از زبان فرانسوی گرفته شده‌است.
این بیماری از شایعترین بیماریهای پوستی خارشدار در جهان است . خارش به دلیل تراوش‌های بدن انگل است . انگل تونل‌های متعددی در داخل پوست حفر می نماید و در آنها زندگی و تخمگذاری می‌کند . انگل همه جای پوست را می تواند درگیر سازد ولی شایعترین نواحی پشت و کف دستها، فضاهای بین انگشتان، مچ، آرنج، زیر بغل، کشاله ران و نوک سینه هستند . خارش معمولاً شبها شدیدتر است .
انتقال معمولاً از راه تماس مستقیم پوست فرد بیمار با پوست فرد سالم است، البته از راه استفاده از لباس زیر آلوده یا رختخواب آلوده نیز بیماری منتقل می‌شود .
در اثر خارش شدید که خصوصا شب ها هنگام خوابیدن به اوج خود می رسد، فرد شدیدا خود را می خاراند که همین باعث ایجاد زخم هایی در سطح پوست وی می شود.
علت
این بیماری در تمام دنیا پراکنده است و در بین تمام گروه های سنی یافت می شود.
این بیماری در اثر تماس مستقیم با فرد مبتلا و غالبا با به اشتراک گذاشتن لباس ها و یا ملحفه ها گسترش می یابد.
شیوع بیماری گال بیشتر در خانه های سالمندان، مراکز نگهداری سالمندان و مراکز نگهداری کودکان و یا مهدکودک ها می باشد.
مایت هایی که باعث این بیماری می شوند، وارد پوست فرد شده و تخم ریزی می کنند و حفراتی را در زیر پوست مانند علامت مداد به جای می گذارند
در چه صورت به این بیماری مبتلا می شویم؟
گال در اثر تماس پوست آلوده به پوست سالم انتقال می یابد.
حیوانات خانگی و به طور کلی تمامی حیوانات نمی توانند باعث انتشار این بیماری در انسان شوند.
احتمال مبتلا شدن به این بیماری توسط استخرهای شنا بسیار کم است.
تماس با حوله، ملحفه و البسه فرد مبتلا به این بیماری، منجر به بروز بیماری گال می شود.
تماس با اشیای افرادی که دارای گال خشک و سفت هستند، موجب انتقال این بیماری نمی شود.
علائم
- احساس خارش، به خصوص شب ها بدتر می شود.
- ایجاد بثورات پوستی، به خصوص در بین انگشتان
- زخم (خراش) بر روی پوست در اثر خاراندن و کندن
- خطوط نازک مدادمانند بر روی پوست
- مایت ها ممکن است بر روی پوست نوزاد نیز منتشر شوند و باعث به وجود آمدن جوش هایی بر روی تنه نوزاد و یا تاول های کوچک بر روی کف دست ها و یا پاهای نوزاد شود.
- در کودکان، مایت ها بر سر، گردن، شانه ها، کف دست ها و پاها اثر می گذارند.
- در کودکان بزرگ تر و نوجوانان، مایت ها بر دست ها، مچ ها، اندام تناسلی و شکم اثر می گذارند.
آزمایشات
– معاینه پوست نشان دهنده علائم بیماری جرب (گال) می باشد.
– آزمایش میکروسکوپی پوست برای ثابت کردن وجود مایت های ریزی که باعث بیماری جرب می گردد.
– بیوپسی پوست (نمونه برداری) نیز یکی از آزمایشات مفید برای بیماری جرب می باشد.
شما می توانید خارش را با استفاده از کمپرس آب سرد و پماد کالامین کاهش دهید
درمان :
تمام اعضای خانواده و کسانی که در تماس نزدیک با فرد مبتلا می باشند باید همزمان درمان شوند . بهترین دارو در حال حاضر (( محلول گامابنزن )) میباشد و طریقه درمان بدین صورت است که بیمار قبل از خواب ، محلول گامابنزن را از گردن به پایین بدن بویژه بین انگشتان دست و پا ، کف پاها ،زیر بغل و ناحیه تناسلی بمالد ، روز بعد بیمار حمام کند و بدن خودرا بشوید ، لازم است بیمار بعد از حمام کردن از ملافه ها و لباسهایی که قبلاً در آب جوشانده شده است استفاده نماید . از این محلول برای افراد بالای ۵ سال استفاده می شود . ضمناً می توان از کرم کروتامیتون ۱۰% استفاده کرد به این صورت که این کرم بطور کامل در تمام سطح بدن از چانه به پایین ، بخصوص در نقاط چین دار پوست مالیده شود که این عمل را میتوان ۲۴ ساعت بعد نیز تکرار کرد . صبح روز بعد پس از مصرف دارو ملحفه و لباس زیر را باید تعویض نمود و ۴۸ ساعت پس از آخرین بار مصرف دارو ، باید حمام کرد .
۱- باید از انگل کش هایی مانند پرمترین (permethrin) استفاده کنید. این پمادها از ناحیه گردن به پایین مورد استعمال قرار گرفته و سپس شستشو داده شود. استعمال کرم باید تا ۷ روز ادامه پیدا کند. همچنین می توانید از یک اونس (معادل ۳۰ گرم) کرم لیندان lindane 1% استفاده کنید. این کرم را نیز باید از ناحیه گردن به پایین بر روی پوست خود بمالید و حداکثر پس از ۸ ساعت آنرا بشویید. این کرم اگر به طور مستقیم وارد پوست گردد، سبب ایجاد حمله های ناگهانی بیماری های متفاوت می شود به همین دلیل اگر پوست خراشیده، و یا دارای جوش های تحریک پذیر است نباید از آن استفاده کنید. همچنین مصرف این پماد بلافاصله پس از استحمام توصیه نمی شود. به دلیل رعایت جوانب احتیاط بهتر است خانم های باردار، شیرده، و کودکان زیر ۲ سال از این کرم استفاده نکنند. این نوع کرم تنها زمانی تجویز می شود که بیمار، نسبت به سایر راههای درمانی واکنش مناسب نشان نداده باشد.
۲- داروهای خوراکی نیز برای درمان بیماری وجود دارند که از جمله آنها می توان به ایورمکتین (ivermectin) اشاره کرد. این ماده یک انگل کش موثر است و درد سر استعمال کرم را هم ندارد. مرکز مبازه با بیماری در امریکا پیشنهاد کرده که بهتر است این دارو در دوز ۲۰۰ میکروگرم به ازای هر کیلو از وزن بدن استفاده شده و دو هفته بعد مجدداً مصرف تکرار شود. هر چند مصرف قرص های خوراکی خیلی راحت تر از استعمال پماد است، اما این قرص تاثیرات جانبی منفی بیشتری نسبت به انواع کرم ها دارد.
۳- آنتی هیستامین ها مانند دیفن هیدرامین (diphenhydramine) می توانند در رهایی شما از خارش های مکرر نقش شایان ذکری را ایفا کنند.
۴- لباس ها، ملافه ها و پتوها را با آب گرم به خوبی بشویید. انگل ها برای مدت زمان طولانی قادر نیستند در خارج از بدن موجود زنده زندگی کنند، اما بهتر است کل لباس های خود را بشویید و خشک کنید، فرش ها و مبلمان را تمیز کرده و اقدامات پیشگیرانه دیگر را نیز در این خصوص انجام دهید.
۵- مراقب برخوردهای جنسی خود باشید و ارتباط خود را با اعضای خانواده در یک چهارچوب قرار دهید. (ارتباطتان را با کسانی که خود ناقل بیماری هستند کم کرده و ارتباطی که امکان انتقال بیماری را ممکن می سازد، قطع کنید.)
از آنجایی که خارش به مرور زمان افزایش پیدا می کند، برای درمان کامل چند روز وقت لازم است تا خارش به طور کلی از میان برود. پس از گذشت یک تا دو هفته، رهایی شما از بیماری چشمگیر خواهد بود. اگر بعد از این مدت تغییری احساس نکردید، باید از انگل نمونه برداری شده و نوع آنرا مشخص کنند.
موارد منع مصرف داروهای گامابنزن وپماد کروتامیتون
۱ – نوزادان نارس
۲ – در کودکان زیر ۵ سال
۳- زنان باردار ( با تجویز پزشک )
۴ – کسانی که سابقه تشنج یا غش دارند .
راه های مراقبت و پیشگیری :
باتوجه به اینکه ابتلا به بیماری گال مستقیماً به عدم رعایت بهداشت فردی و گروهی و نداشتن آگاهی‌های لازم بهداشتی مربوط می‌شود بنابراین آموزش بهداشت به گروه‌های زیرضروری است:
۱ ) دانش‌آموزان
۲) مسولان و سایر کارکنان مدارس
۳ ) اولیای دانش‌آموزان
پیش بینی جریان بیماری
بیشتر موارد این بیماری می تواند بدون ایجاد مشکلات دراز مدت، درمان شود.
موارد شدید با پوسته پوسته شدن و خشک شدن پوست ممکن است نشان دهنده آن باشد که فرد به بیماری ایدز مبتلا شده است.
عوارض
خارش شدید می تواند باعث ایجاد عفونت ثانویه پوست مانند زرد زخم گردد.
در چه مواردی باید نزد پزشک رفت؟
– دارای علائم بیماری گال باشید.
– فردی که در نزدیکی شما است، مبتلا به این بیماری باشد.
آیا سگ و گربه هم ناقل بیماری هستند؟
سگ ها و گربه ها دارای انواع متفاوتی از انگل ها هستند که درصد بسیار زیادی از آنها نمی توانند به راحتی به انسان انتقال پیدا کند. انگل های بخصوصی بر روی بدن سگ ها وجود دارند که بیماری گال را انتقال می دهند و با نام mange شناخته می شوند. البته زمانیکه انگل های بدن گربه سانان و سگ سانان با پوست انسان برخورد میکنند، به راحتی نمی توانند به بقای خود ادامه دهند و تنها یک خارش سطحی را بوجود آورده و سپس از بین می روند. این قبیل خارش ها با بیماری خارش انسانی که با گذشت زمان بد و بدتر می شود و تا زمانیکه به درستی درمان نشود از بین نمی رود، تفاوت دارد.
آیا خطرناک است؟
گال خطرناک نیست اما مسری میباشد و اگر فوراً معالجه نشود به دیگر اعضاء فامیل یا کلاس مدرسه سرایت می‌کند.