بیماری لوپوس (Lupus) چیست؟ علایم, دلایل و درمان لوپوس
بیماری لوپوس یکی از انواع بیماری خود ایمنی است و زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن بیمار شروع به حمله بافت ها و اندام های بدن خود فرد می کند. این حملات باعث التهاب، ورم و آسیب دیدن نقاط مختلف بدن همچون مفاصل، پوست، کلیه ها، خون، قلب و ریه می شود.
از آنجاییکه علایم لوپوس مشابه علایم بیماری های مختلف دیگری نیز می باشد، تشخیص لوپوس سخت می باشد. بعضی افراد مستعد ابتلا به این بیماری بدنیا می آیند و عوامل ساده و معمولی همچون عفونت ها، مصرف بعضی دارو های خاص و یا حتی نور خورشید محرک ابتلای آنها به لوپوس می شود. هرچند درمان کاملی برای لوپوس وجود ندارد، اما انواع درمان ها برای کنترل بیماری و کاهش شدت آن موجود می باشد.
انواع بیماری لوپوس کدام اند؟
لوپوس اریتماتوی قرص مانند (DLE) – این نوع لوپوس معمولا پوستی که در برابر آفتاب قرار گرفته را تحت تاثیر قرار داده و تاثیری برروی اندام های حیاتی نمی گذارد. شایعات قرص مانند (گرد) این بیماری معمولا بعد از بهبود باعث باقی ماندن جای آنها برروی پوست می شوند.
لوپوس اریتماتوی سیستماتیک (SLE) – این نوع لوپوس جدی تر بوده و می تواند باعث بوجود آمدن جوش ها و کهیر هایی شکل پروانه برروی پوست بینی و گونه ها و در صورت درمان نشدن برروی تمام پوست بدن شود.
بجز آسیب دیدن پوست بیماری لوپوس می تواند باعث ملتهب شدن و یا آسیب دیدن مفاصل، ماهیچه ها، غشاء درونی یا اطرفا ریه، قلب کلیه و مغز شود.
سبب‌شناسی
سبب بیماری نقص ایمنی پوست و ارگان‌های داخلی است که منشأ آن تاکنون شناخته نشده‌است، اطلاق می‌گردد. در نوع رایج‌تر آن «ال. ئی. کرونیکوس دیسکوئیدس»∗ که فقط محدود به‌پوست می‌شود، اکثراً روی صورت و بینی لکه‌ای سرخ رنگ به شکل پروانه نقش می‌بندد. نوع حاد∗ آن، که به‌ندرت به‌مرگ می‌انجامد و بیشتر در زنان و در دههٔ سوم سنین زندگی بروز می‌کند، به‌ارگان‌های داخلی مانند کلیه، قلب و مفاصل نیز سرایت می‌نماید. پس از بروز (.L. E)، در خون بیمار، عوامل دفاعی پدیدار می‌گردد که علیه سلول‌های حفاظت کننده و گلبول‌های موجود در خون اقدام کرده و به‌نابودی آنها می‌پردازد و منجر به‌تقلیل گلبول‌های سفید و قرمز خون می‌شود.∗ در این مقطع، سلول‌های ایمنی حاصل از این فعل و انفعالات، در جدارهٔ رگ‌ها و سایر نقاط بدن رسوب نموده که این خود به‌دگرگونی ارگان‌های مربوطه می‌انجامد. به زبان ساده‌تر، این بیماری مظهر نوعی برادرکشی است که طی آن گلبول‌های سفید – که به منزله سیستم دفاعی بدن هستند – شروع به از بین بردن یکدیگر و در مراحل پیشرفته بافت‌های گوناگون بدن می‌کنند و در نتیجه تعداد آنها کاهش یافته و شدت بیماری را سبب می‌شوند. گرچه منشأ و عامل بروز این بیماری تاکنون ناشناخته مانده‌است لیکن پژوهش‌گران حدس می‌زنند که عامل بروز این بیماری احتمالأ نوعی ویروس یا پرتو فرابنفش است. علاوه بر فرضیه فوق، نتایج حاصله از آزمایش‌های دیگر، حاکی از این است که عامل ژنتیکی نیز در این بیماری مؤثر است:
- خویشاوندان درجه اول و دوم یک فردِ مبتلا به‌لوپوس، بیش از دیگران در معرض ابتلا قرار می‌گیرند.
- احتمال اینکه یک شخص مبتلا به‌لوپوس حداقل دارای یک خویشاوند درجهٔ اول مبتلا به‌همین بیماری بوده‌باشد، در حد ٪۳ تا ٪۱۰ ثابت شده‌است.
- آمار موجود درباره دوقلوهای تک تخمکی مبتلا به‌لوپوس ۲۵ درصد است.»∗
- آمار دوقلوهای دوتخمکی مبتلا به‌لوپوس فقط ٪۵ است.
وجود آنتی بادی های علیه اجزای هسته نشانه شاخص سرولوژی در بیماری SLE می باشد.
فرضیه ای مبنی بر اینکه اختلال در عملکرد ماکروفاژهای رفتگر (Scavenger) باعث انباشته شدن سلول های آپاپتوز شده در بافت ها و ایجاد التهاب است. همچنین در اختلالات نادر ژنتیکی در عملکرد اجزای سیستم کمپلمان(شامل C1q,C2وC4) باعث ایجاد SLE می گردند.
علایم
علایم و نشانه‌هایی که ممکن است زنگ خطری برای عود بیماری لوپوس باشد.
- خسته شدن بیش از حد انتظار
- احساس ضعف مداوم
- احساس درد در تمام بدن
- داشتن تب به صورت خفیف یا شدید
- بی اشتهایی مداوم
- کاهش وزن ناخواسته
- افزایش ریزش مو
- خونریزی از بینی به صورت مکرر
- زخم‌های سقف دهان به طوری که پس از خوردن غذاهای تند دچار سوزش شود
- بثورات پوستی در نقاط مختلف بدن
- درد مفاصل
- تورم مفاصل
- خستگی مفاصل هنگام برخاستن از خواب
- درد قفسه سینه با افزایش تنفس
- تنگی نفس
- سرفه همراه با خلط خونی
- سردردهای غیرمعمول و مداوم
- احساس حالت تهوع و استفراغ
- احساس ناراحتی و درد در شکم به طور مداوم
- ورم کردن پاها به طور مداوم
- ورم کردن پلک‌ها
- دیده شدن خون در ادرار
- در صورت بالا رفتن مقدار pt علامت مشخصه لوپوس است
در صورتیکه هرکدام از علایم بالا را درخود و یا سایر نزدیکانتان مشاهده کردید به پزشک مراجعه نمایید.
دلایل ابتلا به لوپوس
بیماری لوپوس زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن شما شروع به حمله به بافت های سالم بدن می کند. بنظر می رسد که لوپوس در نتیجه ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی رخ می دهد. بنظر می رسد که افرادیکه استعداد ارثی این بیماری را در خود دارند با قرار گرفتن دربرابر عوامل خاص در محیط مبتلا به بیماری لوپوس می شوند. با اینحال دلیل ابتلا به لوپوس در اکثر موارد ناشناخته می باشد. بعضی از محرک های بلقوه‌ی ابتلا به این بیماری قرار گرفتن در برابر نور خورشید، سیگار کشیدن، استرس شدید و مصرف داروهایی خاص همچون داروهای ضد سرع، داروهای فشارخون و همچنین بعضی از انواع آنتی بیوتیک ها باشند. افرادیکه بدلیل مصرف دارو به این بیماری مبتلا شده اند معمولا با قطع مصرف دارو بیماریشان بهبود می یابد.
عوامل خطرزای بیماری لوپوس
عواملی همچون زن بودن، سنین بین ۱۵ تا ۴۰ سال و نژاد (نژادهای آسیایی، سفیدپوست و آفریقایی آمریکایی در خطر بیشتری هستند) برروی ابتلا به این بیماری اثر گذاشته و خطر ابتلا به بیماری لوپوس را افزایش می دهند.
عوارض بیماری لوپوس
التهابی که توسط بیماری لوپوس بوجود می آید می تواند باعث نارسایی کلیه و آسیب دیدن کلیه ها، اختلالات حافظه، کم خونی، خونریزی و یا التهاب رگ ها، بیماری های ریوی و بیماری های قلبی شود.
همچنین ابتلا به بیماری لوپوس خطر عفونت، سرطان و مشکلات بارداری را افزایش دهد.
درمان لوپوس
درمان بیماری لوپوس بسته به نوع علایم و نشانه های بروز کرده متفاوت است. مشخص کردن اینکه شما بدرمان خاصی احتیاج داشته یا نه و نوع آن درمان نیاز به بررسی پزشک دارد. داروهایی که عموما برای درمان این بیماری استفاده می شوند شامل داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، داروهای ضد مالاریا، کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids) و داروهای سرکوب کننده ایمنی (Immunosuppressants) می باشند.
مصرف و عدم مصرف این داروها، میزان و نوعشان و نحوه مصرف آنها همه باید با دستور پزشک باشد.
درمان خانگی بیماری لوپوس
در صورت ابتلا به بیماری لوپوس با تغییراتی در سبک زندگی و رعایت مواردی می شود تاحدودی جلوی شعله ور شدن های بیماری را گرفته و راحت تر با بیماری زندگی نمود. این عوامل شامل:
- استراحت کافی
- محافظت از پوست در برابر آفتاب
- ورزش منظم
- ترک سیگار
- رژیم غذایی سالم
درمان لوپوس با طب جایگزین
بعضی اوقات مصرف بعضی از داروهای طب جایگزین بهمراه داروهای تجویز شده می تواند به درمان این بیماری کمک نماید. قبل از مصرف این داروها با پزشکتان در اینباره مشورت نمایید. درمان های مکمل و جایگزین برای لوپوس عبارتند از:
- استفاده از مکمل های حاوی آندروسترون (DHEA)
- استفاده از تخم کتان چراکه این بذر می تواند تا حدودی التهاب را کاهش دهد.
- استفاده از روغن ماهی چرا که امگا ۳ درون این روغن برای درمان لوپوس مفید می باشد.
- مصرف ویتامین D هم ممکن است تاثیری بر درمان این بیماری داشته باشد.
بیماریزایی و ابتلا به لوپوس:
۹۰٪ از کل مبتلایان را زنان تشکیل میدهند – اکثراً بین ۱۵ تا ۴۵ سالگی مبتلا می‌شوند
۷۰٪ بیماران لوپوس منتشر است. در ۵۰٪ بیماران یک عضو اصلی شان درگیر است
لوپوس پوستی تقریباً ۱۰٪ همه انواع بیماران لوپوس است
۲۰٪ ژنتیک است در خانواده درجه یک
فقط ۵٪ از بچه‌هایی که از پدر و مادری که مبتلا به لوپوس هستند، مبتلا به لوپوس می‌شوند
در سیاه پوستان ۲ تا ۳ برابر بیشتر از بقیه افراد است